Сахара

Саха́ра (па-арабску: الصحراء الكبرى‎ — «Найвялікшая пустэльня») — найвялікшая пустэльня, разьмешчаная на поўначы Афрыкі. Яе плошча 9 064 300 км², даўжыня 5700 км ад Атлянтычнага акіяна на захадзе да Чырвонага мора на ўсходзе; з поўначы яна абмежавана гарамі Атляс і ўзьбярэжжам Міжземнага мора.

Назва пайшла ад арабскага слова صحراء — «пустэльня».

Агульная характарыстыка Сахары[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сахара мае выгляд камяністай пустэльні, зь якой у выніку вывятрэньня паступова ўзьнікае пясчаная пустэльня. Некаторыя пяшчаныя выдмы могуць дасягаць 180 мэтраў у вышыню^[1]. Часта сустракаюцца старыя рэчышчы, якія маюць назву «вадзі», і вялікія адкладаньні солі ці «чоты». Месцы выхаду вады на паверхню маюць назву аазісы. У аазісах дзякуючы вадзе мясцовыя жыхары вырошчваюць жыта, ячмень, таксама можна сустрэць апэльсінавыя і лімонныя дрэвы, а таксама пальмы, безь якіх не абыходзіцца ніводзін аазіс. Адной з асноўных праблем жыхароў аазісаў зьяўляецца засаленьне вады. Асноўныя мінэральныя багацьці Сахары — гэта нафта і прыродны газ.

Клімат[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Клімат засушлівы, характарызуецца вялікай амплітудай тэмпэратураў ад 0 °C уначы да 40 °C (максымальна 56,3 °C) днём. Гадавая сума ападкаў не перавышае 200 мм. Зіма ў Сахары вядомая моцнымі вятрамі (якія ў некаторых рэгіёнах маюць назву «самум»).

Вада[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Сахары існуе толькі дзьве неперасыхаючых ракі: Ніл і Нігер. На тэрыторыі пустэльні знаходзіцца няшмат аазісаў, агульная паверхня якіх не перавышае 200 км².

Глеба[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Глеба пясчаная, слаба трымае вільгаць, таму мае вельмі нязначную расьліннасьць, у асноўным гэта кактусы.

Жыхары[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

З прычыны пустэльных ўмоваў (пясок, засухі, абмежаваны доступ да вады) ня маецца адпаведных умоваў для разьвіцьця жыцьця. Шчыльнасьць засяленьня вельмі нізкая, каля аднаго чалавека на км². Асноўныя жыхары Сахары — гэта намады. Найбольшую колькасьць мае племя туарэгаў. Яну качуюць са статкамі козаў, авец і вярблюдаў па абшарах пустэльні ў пошуках пашы і вады. Таксама яны вядуць менавы гандаль з жыхарамі аазісаў. Традыцыйна качэўнікі мяняюць малако, мяса на каву, соль, зброю і г. д. Аднак цывілізацыя дайшла і да Сахары, зьмяняючы жыцьцё яе жыхароў. Вандраваньні туарэгаў цяпер значна абмежаваныя. Там дзе былі караванныя шляхі, цяпер езьдзяць грузавікі перавозячы розныя тавары. Але поўнасьцю сапраўдныя караваны (зь вярблюдамі, муламі) яшчэ ня зьніклі.