Чарнігаў

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Чарнігаў
укр. Чернігів
Царква Сьв. Тройцы
Царква Сьв. Тройцы
Герб Чарнігава Сьцяг Чарнігава
Першыя згадкі: 907
Магдэбурскае права: 1623
Краіна: Украіна
Мэр: Уладзіслаў Атрошанка[d]
Плошча: 79 км²
Насельніцтва
колькасьць: 291 641 чал. (2017)[1]
шчыльнасьць: 3691,66 чал./км² (2017)
нацыянальны склад: украінцы — 86,3 %
расейцы — 10,6 %
беларусы — 1,15 % (2001)
Часавы пас: UTC+2
летні час: UTC+3
Тэлефонны код: +380 04622
Паштовы індэкс: 14000
КОАТУУ: 7410100000
Геаграфічныя каардынаты: 51°29′38″ пн. ш. 31°17′41″ у. д. / 51.49389° пн. ш. 31.29472° у. д. / 51.49389; 31.29472Каардынаты: 51°29′38″ пн. ш. 31°17′41″ у. д. / 51.49389° пн. ш. 31.29472° у. д. / 51.49389; 31.29472
Чарнігаў на мапе Ўкраіны
Чарнігаў
Чарнігаў
Чарнігаў
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://www.chernigiv-rada.gov.ua/

Чарні́гаў (па-ўкраінску: Чернігів) — места на поўначы Ўкраіны, на правым беразе ракі Дзясны. Адміністрацыйны цэнтар Чарнігаўскай вобласьці і Чарнігаўскага раёну. Насельніцтва на 2017 год — 291 641 чал. Горад-герой Украіны (2022)[2]

Вузел чыгуначных лініяў (на Гомель, Нежын) і аўтамабільных дарог, порт.

Этымалёгія назвы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Паводле легенды места атрымала сваю назву ў гонар першага мясцовага князя — Чорнага.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычны герб Чарнігава (1623)
Герб Чарнігаўскага ваяводзтва
  • 2022: на цяперашні момант — адзін з найбольш разбураных гарадоў Украіны пасьля поўнамаштабнага ўварваньня Расейскай Фэдэрацыі ва Ўкраіну (існуе шэраг яшчэ больш разбураных населеных пунктаў, напрыклад, на ўсходзе Ўкраіны)[5][6].

Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Тэатар імя Тараса Шаўчэнкі
  • XVIII стагодзьдзе: 1765 год — 1 830 чал. (915 мужчынаў і 915 жанчын).[7]
  • XIX стагодзьдзе: 1801 год — 4 тыс. чал.; 1844 год — 12 тыс. чал.; 1897 год — 27 006 (13 127 мужчынаў і 13 879 жанчын)
  • XX стагодзьдзе: 1913 год — 35 тыс. чал.; 1939 год — 69 тыс. чал.; 1959 год — 90 тыс. чал.; 1970 год — 159 тыс. чал.; 1977 год — 233 тыс. чал.[8]; 1991 год — 306 тыс. чал.[9]
  • XXI стагодзьдзе: 2001 год — 304 994 чал.; 2006 год — 299 609 чал.; 2009 год — 299 989 чал.

Мова[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Насельніцтва па роднай мове (2001)
украінская мова расейская беларуская
74,01% 24,50% 0,29%

Эканоміка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Прадпрыемствы хімічнай, харчовай, лёгкай, будаўнічых матэрыялаў, дрэваапрацоўчай прамысловасьці.

  • ААТ «Чарнігаўскае хімвалакно»(банкрот з 2012 року)
  • ЗАТ «Чарнігаўскі аўтобусны завод»
  • ААТ «Чарнігаўвоўна»
  • ЗАТ «Чарнігаўскі мясакамбінат»
  • ЗАТ «Піўны камбінат „Дзясна“»
  • Чарнігаўская фабрыка музычных інструмэнтаў

Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Выгляд места ў пач. XX ст.

Музэі: гістарычны, мастацкі, літаратурна-мэмарыяльны М. Кацюбінскага. У месьце знаходзіцца шэраг помнікаў архітэктуры.

  • Княскага часу:
  • XVII—XX стст:
    • Калегіюм (1702)
    • Палкавая канцылярыя — камяніца Лізагуба (кан. XVIII ст.)
    • Царква Траецкага Ільлінскага манастыра (1679—1689)
    • Будынак тэатру (1958)

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Месты-сябры[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Статистичний збірник «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2017 року», — Київ, Державна служба статистики України, 2017 zip (укр.)
  2. ^ Указ прэзыдэнта Украіна ад 6 сакавіка 2022 году № 111/2022 «Про встановлення почесної відзнаки „Місто-герой України“»
  3. ^ Герб Чарнигова на Heraldicum.ru
  4. ^ У Чарнігаве адбылося набажэнства на беларускай мове // Радыё Свабода, 5 чэрвеня 2006
  5. ^ 10 найбільш зруйнованих міст України, серед яких і місто-герой – Чернігів (ВІДЕО). 0462 (2022-05-03).
  6. ^ Три месяца войны России в Украине: главные события, фотографии и инфографика. BBC News (2022-05-24).
  7. ^ Чернигов // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб, 1890—1907.
  8. ^ Чернигов // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
  9. ^ Чернигов // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]