Ян Твардоўскі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Ян Твардоўскі
Ян Якуб Твардоўскі
Варшава, сакавік 2000
Варшава, сакавік 2000
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні Jan Twardowski
Нарадзіўся 1 чэрвеня 1915(1915-06-01)[1]
Варшава, Польшча
Памёр 18 студзеня 2006(2006-01-18)[2][1] (90 гадоў)
Варшава, Польшча
Пахаваны
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці паэт
Гады творчасьці з 1933[3]
Жанр паэзія[3]
Мова польская мова[4] і лацінская мова
Узнагароды
Подпіс Выява аўтографу
Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Твардоўскі.

Ян Яку́б Твардо́ўскі (1 чэрвеня 1915, Варшава — 18 студзеня 2006, Варшава) — знакаміты польскі паэт, вядучы прадстаўнік сучаснай рэлігійнай лірыкі але, як ён сам казаў пра сябе, быў найперш сьвятаром каталіцкай царквы.

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Ян Якуб Твардоўскі нарадзіўся 1 чэрвеня 1915 году ў Варшаве ў сям’і Яна Твардоўскага і Анелы Марыі Кандэрскай. Некалькімі тыднямі пазьней сям’я вымушана была перабрацца ў Расею (ішла Першая сусьветная вайна). Праз 3 гады яны вярнуліся назад у Варшаву. У 1927 годзе, па сканчэньні пачатковай школы, Ян стаў вывучаць матэматыку і прыродныя навукі ў гімназіі, якую скончыў у 1935 годзе.

У 1932 годзе Твардоўскі пачаў супрацу з гімназічнай моладзевай газэтай Kuźnia Młodych. У ёй ён займеў уласную калёнку, дзе пісаў вершы, апавяданьні, інтэрвію зь пісьменьнікамі, і г. д.

Пасьля гімназіі Ян Твардоўскі здаў экзамэны ў Варшаўскі ўніверсытэт на літаратуразнаўчае аддзяленьне. У 1937 ён выдаў сваю першую кнігу вершаў.

Падчас Другой сусьветнай вайны прымаў удзел у падпольным руху Арміі Краёвай і змагаўся ў Варшаўскім паўстаньні.

Пасьля вайны ён паступіў у сэмінарыю і пачаў вывучаць тэалёгію ў тым жа Варшаўскім універсытэце. Стаў сьвятаром у 1948. У 1959 атрымаў пасаду рэктара ў адным з варшаўскіх касьцёлаў. Друкаваўся ў папулярным польскім часопісе Tygodnik Powszechny. Атрымаў вядомасьць у 1960 апасьля выданьня першага зборніка паэзіі Znak ufności. У 1980 атрымаў узнагароду імя Робэрта Грэйвза ад ПЭН клюбу, у 1996 Ордэн Усьмешкі, у 2000 прэмію IKAR, і ў 2001 прэмію TOTUS, вядомую як 'каталіцкі Нобэль'.

Ян Твардоўскі памёр 18 студзеня 2006 году ў Варшаве.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Твардоўскі пісаў кароткія, простыя вершы, гумарыстычныя, часам з прастамоўнымі словамі і выразамі. Яго творчасьць аб’ядноўвае тонкія назіраньні за навакольлем і філязофскія рэфлексіі.

За сваю дзейнасьць Твардоўскі атрымаў вялікую колькасьць узнагарод.

Бібліяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Wiersze (1959);
  • Znaki ufności (1970);
  • Zeszyt w kratkę (1973);
  • Poezje wybrane (1979);
  • Niebieskie okulary (1980);
  • Rachunek dla dorosłego (1982);
  • Który stwarzasz jagody (1984, 1988);
  • Na osiołku (1986);
  • Nie przyszedłem pana nawracać (1986);
  • Sumienie ruszyło (1989, 1990);
  • Tak ludzka (1990);
  • Stukam do nieba (1990);
  • Nie bój się kochać (1991);
  • Niecodziennik (1991);
  • Nie martw się (1992);
  • Tyle jeszcze nadziei (1993);
  • Krzyżyk na drogę (1993);
  • «Разам з Табою» (2012) зборнік вершаў перакладзены па-беларуску.

Беларускія пераклады[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вершы на беларускую мову пераклалі Хрысьціна Лялько[5] і Данута Бічэль[6].

  • Разам з Табою: выбраныя вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2011. — 309 с., [8] л. іл.
  • Першая камунія з белым бантам / Ксёндз Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2013. — 90 с.
  • Ад вуха да вуха: пра ўсмешку і радасць: [апавяданні] / ксёндз Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2014. — 138 с.
  • Вазьмі свой крыж. Разважанні Крыжовага шляху: пераклад с польскай / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2015. — 129, [1] с.
  • Кубак з адным вухам / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2016. — 145 с.
  • Перакажыце гэта далей: выбраныя вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2018. — 127 с.
  • Гэтыя тры…: выбар вершаў і думак пра веру, надзею і любоў / Ян Твардоўскі. — Мінск : ПРО ХРЫСТО, 2019. — 171 с.
  • Вясёлы дзень для нас настаў, або Пра тое, хто такі велікодны баранак / кс. Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2020. — 76 с.
  • Да Маці Божай: вершы / Ян Твардоўскі. — Мінск : Про Хрысто, 2021. — 119 с.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ а б Jan Jakub Twardowski // Польскі біяграфічны інтэрнэт-слоўнік (пол.)
  2. ^ https://web.archive.org/web/20070929102829/http://www.warsawvoice.pl/view/10542/
  3. ^ а б https://culture.pl/pl/tworca/jan-twardowski
  4. ^ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (фр.): плятформа адкрытых зьвестак — 2011.
  5. ^ Галасы з-за небакраю: анталогія паэзіі свету ў беларускіх перакладах ХХ ст. Склад. М. Скобла. — Мн.: Лімарыус 2008. — 896 с.
  6. ^ Данута Бічэль. 75 гадоў з дня нараджэння

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]