Камедульская Біблія
| Камедульская Біблія | |
|---|---|
| Поўная назва: | Сьвятая Біблія славацкая альбо Сьвятое Пісаньне частка I, каторая ўлучае ў сябе Закон Старога Тэстамэнту і гісторыю Закону: Пяць кніг Майсеевых, кнігі Озіі, Yudikum, Рут, Царстваў, Параліпамэнон, Эздравы, Тобіта, Юдыт, Эстэр, Ёба, Псальмы Давідавы, Кнігу Выслоўяў, Эклезыяст, Песьняў, Саламонавы, Кнігі Мудрасьці і Сірах; частка II, каторая ўлучае ў сябе Прарокаў, кнігі Макабіцкія і ўвесь Новы Запавет |
| Мова: | славацкая |
| Аўтар(ы): | Камедульскі ордэн |
| Перакладзеная з: | Вульгата |
| Мова крыніцы: | лацінская |
| Канон: | каталіцкі |
| Вэб-старонка: | kb.kapitula.sk |
Камедульская Бі́блія, Камальдульская Біблія, таксама Сьвятое Пісаньне каталіцкай фары ў Цыфэры; поўная назва Сьвятая Біблія славацкая альбо Сьвятое Пісаньне частка I, каторая ўлучае ў сябе Закон Старога Тэстамэнту і гісторыю Закону: Пяць кніг Майсеевых, кнігі Озіі, Yudikum, Рут, Царстваў, Параліпамэнон, Эздравы, Тобіта, Юдыт, Эстэр, Ёба, Псальмы Давідавы, Кнігу Выслоўяў, Эклезыяст, Песьняў, Саламонавы, Кнігі Мудрасьці і Сірах; частка II, каторая ўлучае ў сябе Прарокаў, кнігі Макабіцкія і ўвесь Новы Запавет) — першы вядомы пераклад усяе Бібліі на славацкую мову. Зьдзейсьнены камедульскімі манахамі праўдападобна з Чырвонага Кляштару альбо Нітры (паводле найстарэйшых крыніцаў — Рамуальд Гадбаўны) ў першай палове XVIII стагодзьдзя, аднак вядомы толькі ў рукапісе, перапісаным ад 6 траўня 1756 да вясны 1760.
Перакладзены з тэксту лацінскай Вульгаты, пры перакладзе таксама выкарыстоўваліся габрэйскія і грэцкія арыгіналы і чэскі й польскі пераклады. Пераклад зьмяшчае мноства тлумачальных заўвагаў па-лацінску на палёх асобных старонак. Адзіны захаваны асобнік, выяўлены ў фары ў Цыфэры, знаходзіцца ў архіве Арцыбіскупскага ўраду ў Трнаве.
Камальдульскі пераклад меў быў ужываны таксама як лекцыянар; у ім крыжыкам пазначаныя пачатак і канец кожнага занятку, а напрыканцы прыведзены расклад чытаньня на ўвесь літургічны рок[1].
Тэкст напісаны так званым камальдульскім варыянтам славацкай мовы. Характарызуецца намаганьнем выкарыстоўваць формы і выразы тагачаснай славацкай гутарковай мовы з выразнымі заходнеславацкімі элемэнтамі і некаторымі запазычанымі літаратурнымі абаротамі чэскага паходжаньня. Пераклад ёсьць сьведчаньнем высокай духоўнай культуры і моўнай сасьпеласьці асяродзьдзя, у якім паўстаў, і па інтэлектуальным, багаслоўскім і моўным ўзроўні не саступае іншым тагачасным і пазьнейшым перакладам.
На пачатку XXI стагодзьдзя выйшла факсымільнае выданьне гэтага перакладу клопатам нямецкага славіста-прафэсара Ганса Ротнага ў двух тамох (920 + 1063 старонак). У выданьне ўключаныя камэнтары і дасьледаваньні.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Ján Ďurica SJ: Kamaldulská Biblia — prvý slovenský preklad v európskom kontexte. s. 12
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Гістарычна-экзегетычнае дасьледаваньне Камальдульскага перакладу Бібліі і яго сканаваны варыянт (славацк.)
- Ян Дзюрыца. Камальдульская Біблія — першы славацкі пераклад у эўрапейскім кантэксьце (славацк.)
- Тытульныя аркушы факсымільнага выданьня 2002 року