Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў (Сьмілавічы)

Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў
Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў, 1917 г.
Краіна	Беларусь
Мястэчка	Сьмілавічы
Каардынаты	53°45′9.04″ пн. ш. 28°0′31.26″ у. д.
Заснавальнік	Марцыбела з Агінскіх[d]
Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў на мапе Беларусі Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў

Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў — помнікі архітэктуры XVIII ст. у Сьмілавічах. Знаходзіўся на ўскрайку мястэчка пры гасьцінцы Менск — Ігумен. Твор архітэктуры віленскага барока.

Комплекс складаўся з касьцёла і кляштарнага корпуса, аточаных мурам з дзьвюма аркавымі брамамі. У 1930-я гады савецкія ўлады зруйнавалі помнік.

Гісторыя

Касьцёл, абмеры 1834 г.

Вялікае Княства Літоўскае

У 1747 годзе Марцыбэла Завішанка з Агінскіх фундавала ў Сьмілавічах кляштар. Яна разьмясьціла ксяндзоў з аб’яднаньня місіянэраў пры драўляным касьцёле і пакінула грошы на ўзвядзеньне мураваных будынкаў.

Будаваньне мураванага комплексу вялося ў 1767—1791 гадох. У 1774 годзе скончылася ўзьвядзеньне кляштарнага корпусу. У 1785 годзе адбылася кансэкрацыя новазбудаванага касьцёла пад тытулам Сьвятога Вінцэнта. Пры кляштары дзейнічалі місіянэрская школа.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

Абмеры кляштару, 1853 г.

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Сьмілавічы апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзейнічаць. Аднак па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) 19 ліпеня 1832 году расейскія ліквідавалі кляштар. У 1841 годзе палову кляштару займала брація Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы), другую — станавы прыстаў. Касьцёл працягваў дзейнічаць як парафіяльны.

Па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) 29 сьнежня 1866 году расейскія ўлады гвалтоўна зачынілі касьцёл і 22 студзеня 1867 году перарабілі яго пад царкву Сьвятой Тройцы Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы). Аднак неўзабаве праз адсутнасьць фінансаваньня будынак прыйшоў у заняпад.

Найноўшы час

У 1920-я гады савецкія ўлады зачынілі царкву. У 1930-я гады яны зруйнавалі помнік.

Архітэктура

Касьцёл і кляштар, да 1918 г.

Касьцёл

Касьцёл — 3-нэфавая 2-вежавая базыліка. Яруснасьць аб'ёмнай кампазыцыі манумэнтальнага будынка стваралі 2-схільны дах цэнтральнага і больш нізкія бакавыя 1-схільныя дахі. Высокая роўніца галоўнага фасада завяршалася магутным тонкапрафіляваным антаблемэнтам. Над галоўным фасадам узвышаліся 2-ярусныя чацьверыковыя вежы, паміж якімі месьціўся фігурны шчыт з выгнутым прафіляваным карнізам. Фасад шчыльна падзяляўся высокімі пілястрамі, якія аздаблялі бакавыя аркавыя нішы-эксэдры, лучковыя і цэнтральны аркавыя аконныя праёмы і 3 аркавыя ўваходы. Бакавыя фасады рытмічна падзяляліся высокімі аконнымі праёмамі зь пілястрамі ў прасьценках.

Інтэр'ер упрыгожвалі 6 ілюзіяністычных алтароў з абразамі і скульптурамі. У касьцёле зьберагаліся творы іканапісу XVIII ст.; у тым ліку абраз Сьвятога Вінцэнта работы мастака С. Чаховіча.

Кляштар

Кляштарны корпус — П-падобны ў пляне 2-павярховы будынак, які выходзіў на вуліцу бакавымі 3-павярховымі рызалітамі з фігурнымі барокавымі франтонамі. Знаходзіўся з правага боку ад касьцёла.

Галерэя

• Старая графіка
• 
  Абмеры, 1834 г.
• 
  Абмеры, 1834 г.
• 
  Н. Орда, 1864—1876 гг.
• 
  Н. Орда, 1864—1876 гг.

Літаратура

• Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
• Кулагін А. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік / А. Кулагін; маст. І. Бокі. — 2-е выд. — Менск: БелЭн, 2001. — 216 с.: іл. ISBN 985-11-0199-0.

Вонкавыя спасылкі

• Касьцёл Сьвятога Вінцэнта і кляштар місіянэраў у Сьмілавічах, Radzima.org