Лейб Найдус

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Лейб Найдус
Асабістыя зьвесткі
Імя пры нараджэньні Лейб Найдус
Нарадзіўся 6 лістапада 1890
Горадня
Памёр 23 ліпеня 1918
Горадня
Пахаваны
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці паэт, пісьменьнік
Кірунак паэзія
Мова ідыш
Дэбют 1907 у газэце «Роман Кайтунг»
Значныя творы Зямля абуджаецца
Подпіс Выява аўтографу
http://www.klesmer-musik.de/ergets_shtil.htm

Лейб На́йдус (6 лістапада 1890, Горадня — 23 ліпеня 1918, Горадня) — габрэйскі паэт.

Жыцьцё[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Паходзіў зь інтылігентнае жыдоўскае сям'і Ісака й Рахілі Найдусаў. Ведаў некалькі моваў, пісаў на ідыш, па-беларуску, па-польску і па-расейску. Дзяцінства правёў у Кусьціне. Скончыўшы ў Горадні пачатковую школу, у 1891 паехаў навучацца ў камэрцыйную вучэльню ў Радаме. Адтуль перавёўся ў Беластоцкую рэальную вучыльню. У 1905 яго выключылі за ўдзел у рэвалюцыйным руху й за сацыялістычныя погляды. Пасьля навучаўся ў Ковенскай вучэльні, адкуль яго таксама і па той жа прычыне выключылі ў 1907. У 1908—1911 вучыўся ў Віленскай сярэдняй рэальнай школе.

Першы свой верш на расейскай мове апублікаваў у часопісе «Полевое панно», на ідышы ў 1907 у варшаўскай газэце «Роман Цайтунг». У 1915 выйшаў першы ягоны зборнік «Лірыка». У сваіх вершах зьвяртаўся да жыдоўскае культуры. Найбольш значнымі творамі лічацца паэма «Зямля абуджаецца» (Di erd dervakht). Перакладаў з францускае й расейскае моваў на ідыш (у тым ліку Бадлера, Верлена, Растана, Мюсэ, Гайнэ, Гётэ, Шэлі, Пушкіна, Лермантава).

Зборнікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Lirik (Лірыка), 1915
  • Dos buch fun poemes (Кніга вершаў)
  • Litwisze arabeskn (Літоўскія арабескі)
  • Rusishe dikhtung (Расейская паэзія), Варшава 1926
  • Intime nigunim (Інтымныя напевы), Горадня 1918
  • Di flejt fun Pan (Жалейка Пана), 1918

Магіла Найдуса[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Найдус быў пахаваны на Новых габрэйскіх могілках. У 1960-х савецкія ўлады Горадні зьнеслі могілкі, зьнішчылі пахаваньні, у тым ліку і магілу Найдуса з помнікам у выглядзе анёлу. У 1963 на месцы могілак быў адчынены стадыён «Чырвонае знамя».

У 2002-2003 гг. гарадзкія ўлады правялі глябальную рэканструкцыю стадыёну, падчас якой грунт з могілак разам з астанкамі людзей быў разьвезены на падсыпку вуліцаў і іншыя гаспадарчыя патрэбы па ўсім горадзе.

Памяць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У 1920-я гады ў Варшаве быў створаны Камітэт і Фонд паэта. Іх намаганьнямі ў Горадні яго імем названа вуліца, а ў 1927-1928 у Варшаве выдадзеныя пяць тамоў яго паэтычных твораў: «Кніга вершаў», «Лірыка», «Літоўскія арабескі», «Сьвет Парнаса», «Расейская паэзія».

У 1938 у зборніку «Lider» былі апублікаваныя вершы для дзяцей, у 1958 у Буэнас-Айрэсе выйшлі выбраныя творы. На беларускую мову частку твораў пераклаў Максім Танк.

Імем паэта названа габрэйскае культурна-асьветніцкае таварыства Горадні.

У 2021 у г. Горадні выдадзеная кніга: «Я сэрцам сонца п’ю нектар. Лейб Найдус. Да 130-годдзя з дня нараджэння гарадзенскага паэта». Аснову кнігі склалі ўпершыню апублікаваныя ўспаміны пляменьніцы паэта, Алены Найдус, у якіх яна з пачуцьцём распавядае пра яго і пра жыцьцё невялікай правінцыі недалёка ад Горадні, дзе нарадзіўся і вырас паэт. У кнігу ўключаныя пераклады вершаў Лейба Найдуса. Кніга трохмоўная: на расейскай, беларускай і польскай мовах.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Шепелевич М. А. Ерузалим Б. Е. «Я сердцем солнца пью нектар. Лейб Найдус. К 130-летию со дня рождения гродненского поэта». — Гродна: ЮрСаПринт, 2021. — 284 с. ISBN 978-985-7257-19-5

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]