Лявіна

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Сыход лявіны з сумесі сухога сьнегу й паветра

Лявіна (па-нямецку: Lawine, ад позьнелац. labina — «апоўзень»), або сьнегазвал[1] — маса сьнегу, якая падае ці спаўзае са схілаў гор. Найбольш спрыяльныя для лявінаўтварэньня схілы крутасьцю 25—45°, вядомыя выпадкі сыходу лявінаў са схілаў крутасьцю 15—18°. На больш крутых схілах сьнег ня можа накоплівацца ў вялікіх колькасьцях і скочваецца невялікімі дозамі па меры паступленьня. Лявіны, як правіла, ствараюцца ў зонах мэханічнага пашкоджаньня ў сьнежным покрыве, калі сілы на сьнезе перавышае сілы покрыва. Пасьля стварэньня, лявіна звычайна хутка паскараецца й расьце ў масе й аб’ёме, захапляючы пры сходзе ўсё больш сьнегу. Калі лявіна рухаецца досыць хутка, сьнег можа зьмешвацца з паветрам, утвараючы парашок сьнежнай лявіны, якая зьяўляецца адным зь відаў гравітацыйнага працягу.

Нагрузка на сьнежны полаг можа быць толькі за кошт сілы цяжару, што ў гэтым выпадку можа прывесьці да паслабленьня ў сьнежным покрыве або падвышанай нагрузкі ў сувязі з ападкамі. Лявіны, якія адбываюцца такім чынам, вядомыя як спантанныя лявіны. Лявіны могуць таксама быць выкліканыя іншымі нагрузкамі, як то лыжнікамі, сьнегаходамі, жывёламі або выбуховымі рэчывамі. Сэйсьмічная актыўнасьць можа таксама выклікаць парушэньні ў сьнежным покрыве, што можа прывесьці да сыходу лявінаў.

Хоць у асноўным лявіны складаюцца з сумесі сьнегу й паветра, вялікія лявіны маюць магчымасьць захапляць лёд, скалы, дрэвы й іншыя матэрыялы на схіле. Лявіны не зьяўляюцца рэдкімі або выпадковымі зьявамі, а зьяўляюцца эндэмічнымі для любога горнага хрыбта, які назапашвае талае сьнежнае покрыва. Лявіны найбольш распаўсюджаныя падчас зімы ці вясны, але рух ледавіку можа прывесьці да лёдавай і сьнежнай лявіны ў любы час года. У горнай мясцовасьці, лявіны ставяцца да ліку найбольш сур’ёзных аб’ектыўных прыродных небясьпекаў для жыцьця й маёмасьці, дзякуючы сваёй разбуральнай моцы ў выніку свайго патэнцыялу несьці вялізныя масы сьнегу на высокіх хуткасьцях. У зімовы пэрыяд лявіны зьяўляюцца асноўнай прыроднай небясьпекай гор.

Ня існуе агульнапрынятай клясыфікацыі лявінаў, а розныя клясыфікацыі могуць быць выкарыстаны для розных мэтаў. Лявіны могуць быць апісаны сваімі памерамі, разбуральным патэнцыялам, мэханізмам стварэньня, складам і дынамікай.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ https://slounik.org/search?dict=&search=%D1%81%D1%8C%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BB