Мцэнск

	Мцэнск
Герб Мцэнску	Сьцяг Мцэнску
Першыя згадкі:	1146
Былыя назвы:	Амчэнск
Вобласьць:	Арлоўская
Раён:	Мцэнскі
Плошча:	20,8 км²
Насельніцтва:	43 216 (2010)
Часавы пас:; • летні час:	UTC+3 ; UTC+4
Тэлефонны код:	+7 48646
Аўтамабільны код:	57
Геаграфічныя каардынаты:	53°17′ пн. ш. 36°34′ у. д. / 53.283° пн. ш. 36.567° у. д.Каардынаты: 53°17′ пн. ш. 36°34′ у. д. / 53.283° пн. ш. 36.567° у. д.
	Мцэнск на мапе Расеі Мцэнск
	Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons

Мцэнск (па-расейску: Мценск) — горад (з 1778 году) у Расеі, адміністрацыйны цэнтар Мцэнскага раёну Арлоўскай вобласьці. Насельніцтва 46,5 тыс. чалавек (2005). Заснаваны ў 1146 годзе. Мцэнск разьмешчаны на ўтоку ракі Мецна ў раку Зуша (прыток Акі), за 49 км ад Арла. У горадзе працуюць заводы — алюмінавага ліцьця АМО «ЗІЛ», «Вторцветмет», камунальнага машынабудаваньня «Коммаш», «Текмаш», біяхімічны, мэблевая фабрыка, а таксама мяса-, харча-, хлебакамбінаты, маслазавод.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

1146 — першая згадка Мцэнску ў Ніканаўскім летапісе, як места на Севершчыне.
1238 — зруйнаваны татарамі Бату-хана.
1320 — у складзе Вялікага Княства Літоўскага.
1371 — Мцэнск захоплены маскавітамі, пра што вялікі князь Альгерд скардзіцца ў лісьце да канстантынопальскага патрыярха Філафея.
1407 — Вітаўт вяртае места ў склад Вялікага Княства Літоўскага.
1415 — жыхары Мцэнску прынялі хрышчэньне.
1422 — Рыгор Пратасьеў прызначаны Вітаўтам ваяводай Мцэнскага намесьніцтва.
1424 — мцэнскі ваявода дапамагаў адоеўскаму князю пазбавіцца ад татарскай навалы хана Куйдадата.
1430 — Мцэнск выстаяў трохтыднёвую аблогу татарскага войска Айдара, але мцэнскі ваявода захаваўшы горад трапіў у палон.
1456 — увесну разанскі князь Іван Фёдаравіч спаліў места, разрабаваў навакольлі і вывеў шмат палонных у Разань.
1467 — Мікалай Няміравіч - староста Мцэнску.
1480 — хан Ахмат зь вялікім войскам двойчы прайшоў празь места спаліўшы яго і разрабаваўшы.
1486 — места спустошылі войскі Разанскага княства.
1492 — Мцэнск разрабаваны і зруйнаваны маскавітамі.
1494 — смаленскі ваявода Юры Глябовіч і князь Сямён Іванавіч Старадубскі вяртаюць Мцэнск у склад ВКЛ.
1494 — мцэнскім намесьнікам прызначаны Багдан Сапега.
1500 — места было двойчы захоплена бялёўскімі князямі, якія служылі маскоўскаму князю Івану ІІІ.
1503 — па шасьцігадоваму літоўска-маскоўскаму замірэньню Мцэнск канчаткова далучаны да Маскоўскага княства.
1562 — жыхары Мцэнску адбілі напад 25 тысячнага войска татараў пад кіраўніцтвам хана Даўлет–Гірэя.
1581 — Сямён Данілавіч Жыжэмскі - аблогавы ваявода ў Мцэнску.
1618 — на Мцэнск нападаюць крымскія татары.
1654 — у выніку пошасьці мору горад на працягу трох з паловай месяцаў пазбавіўся больш за палову насельніцтва.
1708 — у складзе Кіеўскай губэрні.
1727 — у складзе Белгародзкай губэрні.
1777 — у месьце пабудаваная Траецкая царква.
1802 — у складзе Арлоўскай губэрні.
1868 — праз Мцэнск пракладзена чыгунка злучаючая напрамкі Масква-Курск.
1862 — у месьце пабудавана турма.
16 жніўня 1781 — зацьверджаны герб Мцэнску. Чатыры пшанічных снапа ў зялёным полі, пакладзеныя крыжападобна ў знак блаславёнага багацьця хлебам.
1903 — на сельскагаспадарчай выставе ў Арле былі шырока прадстаўлены ручнікі і панёвы мцэнскіх мясцовых майстрых.
кастрычнік 1941 — ліпень 1943 — у выніку Другой сусьветнай вайны Мцэнск знаходзіўся пад кантролем немцаў.
2 жніўня 1943 — у Мцэнск увайшлі савецкія войскі.