Мікалай Дзяжковіч
Мікалай Дзяжковіч | |
.jpg) | |
| Дата нараджэньня | каля 1420 |
|---|---|
| Месца нараджэньня | |
| Дата сьмерці | 29 верасьня 1467 |
| Месца сьмерці | |
| Месца вучобы | |
| Занятак | каталіцкі сьвятар, каталіцкі біскуп |
Мікалай Дзяжковіч (? — 1467, Вільня) — рэлігійны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, біскуп віленскі (з 1453 па 1467 гады).
Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Паходзіў з Салечнікаў. Праз размаітыя запісы аб ягоным паходжаньні дакладна невядома, ці Мікалай быў сынам Дзерслава (Derslai), ці яго патронімам было "Дзяжковіч" (Dzierzgowicz). Афіцыйныя лісты паведамляюць аб ім: "Nicolaus Derslai de Soleczniky" (Мікалай, сын Дзерслава з Салечнікаў) або "Nicolaus Dzierzgowicz dictus, natione Lituanus" (Мікалай па прозьвішчы Дзяжковіч, літвін родам)[1]. Імаверна, навучаўся ў Кракаўскім унівэрсытэце.
Па сьмерці біскупа Мацея ў 1453 г. кароль Казімер жадаў высьвяціць на віленскае біскупства выдатнага тэоляга паляка Судзівоя з Чэхла, але той адмовіўся на той падставе, што ня ведаў літоўскае мовы ("Generose mi Rex, Lithwanicum ydioma ignoro...")[2] ("літоўскаю моваю" ў літоўскім касьцёле, як і наогул у ВКЛ, называлася беларуская мова[3]). Прывілей, выдадзены вялікім князем Казімерам Літве перад ад’ездам на караляваньне ў Польшчу, вымагаў прызначаць сьвятарамі ў касьцёлы Літвы адно прыродных ліцьвіноў: "Которая ж то церква головная, зборная, кляштырная, иж бы пуста была, а пастыря не держала, ... не иного, а любо не иных, пастыря, а любо пастырев давати маем, нижли Великого Князьства Литовского прыроженого, аж достойными обычаи найден будеть...". Таму біскупам віленскім быў абраны Мікалай Дзяжковіч.
Лісты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Захаваўся (у пазьнейшай лацінскай транскрыпцыі) фундацыйны ліст Барталямэя, дзедзіча сяла Раготная (у слонімскай воласьці), 1460 году, выдадзены пры аблічнасьці біскупа віленскага Мікалая:
"...я Бартоломей дедич в Роготной, жадаючы збавенья слушного душе моей и теж моих продков и наместников, и теж од Пана Бога Всемогущого осягаючы заплату вечную, церковь в селе моем або дворе моим зовомом Рогатная, надал есми и поднесл есми през велебного отца в пане Хрыстусе князя Миколая з Божей ласки бискупа Виленского на честь и на хвалу Бога Всемогущого и Бартломея святого апостола, святой Ельжбеты, всих святых. (...) Пры той речы будучым велебному отцу Миколаю бискупу Виленскому..."[4].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ x. J. Fijałek. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę. // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. – Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. – Kraków, 1914. s. 152-161.
- ^ x. J. Fijałek. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę. // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. – Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. – Kraków, 1914. s. 201.
- ^ П. Урбан. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. Мн., 2001. с. 32-33
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji wileńskiej. T. I, zesz. 1. / wyd. ks. J. Fijałek, W. Semkowicz. Kraków, 1932. №246.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- В. Пануцэвіч. Польская мова ў ХІV—ХVІІІ стст. і каталіцкі касьцёл у Вялікім княстве Літоўскім. // Наша вера, 1998. [1]
- x. J. Fijałek. Uchrześcijanienie Litwy przez Polskę. // Polska i Litwa w dziejowym stosunku. – Wł. Abracham, J. Fijałek, J. Rozwadowski et al. – Kraków, 1914.