Падароск
| Падароск лац. Padarosk | |
 Сядзіба | |
| Краіна: | Беларусь |
| Вобласьць: | Гарадзенская |
| Раён: | Ваўкавыскі |
| Сельсавет: | Падароскі |
| Насельніцтва: | 717 чал. (2004) |
| Часавы пас: | UTC+3 |
| Тэлефонны код: | +375 1512 |
| СААТА: | 4208837056 |
| Нумарны знак: | 4 |
| Геаграфічныя каардынаты: | 52°58′52″ пн. ш. 24°37′12″ у. д. / 52.98111° пн. ш. 24.62° у. д.Каардынаты: 52°58′52″ пн. ш. 24°37′12″ у. д. / 52.98111° пн. ш. 24.62° у. д. |
Падароск на мапе Беларусі ±   Падароск | |
 Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
| |
Падароск — вёска ў Беларусі, на рацэ Зальвянцы. Цэнтар сельсавету Ваўкавыскага раёну Гарадзенскай вобласьці. Насельніцтва на 2004 год — 717 чалавек. Знаходзіцца за 26 км на паўднёвы ўсход ад места і чыгуначнай станцыі Ваўкавыску, на аўтамабільнай дарозе Ваўкавыск — Ружаны.
Падароск — даўняе мястэчка гістарычнай Ваўкавышчыны (частка Наваградчыны). Да нашага часу тут захаваліся палацава-паркавы комплекс Грабоўскіх у стылі клясыцызму, помнік архітэктуры і садова-паркавага мастацтва канца XVIII ст., і Траецкая царква (барока, XVIII ст.), якая пацярпела ад маскоўскай перабудовы.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
.jpg)
Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Першы пісьмовы ўпамін пра Падароск датуецца 1522 годам, калі ў пераліку касьцёлаў Віленскай дыяцэзіі пазначылі тутэйшы касьцёл. У 1660 годзе кароль і вялікі князь Ян Казімер надаў мястэчку Магдэбурскае права[1].
У розныя часы Падароск знаходзіўся ў валоданьні Клочкаў, Дольскіх, Сцыпіё дэль Кампа, Грабоўскіх, Чачотаў. У 1776 годзе тут збудавалі касьцёл, у 1780 годзе — царкву.
Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Падароск апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Ваўкавыскім павеце Гарадзенскай губэрні. У 1854 годзе маёнтак набыў сын вядомага філёзафа Фларыяна Бохвіца, Раман. У 1854—1856 гадох ён перабудаваў тутэйшы сядзібны дом у стылі позьняга клясыцызму. Пры сядзібе існаваў сьпіртзавод, вадзяны млын (не захаваўся), сукнавальня (захаваўся фундамэнт) і інш. На 1914 год Падароск меў статус сяла, тут было 78 двароў.
За часамі Першай сусьветнай вайны ў 1915 годзе Падароск занялі войскі Нямецкай імпэрыі.
Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Падароск абвяшчаўся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі ён увайшоў у склад Беларускай ССР[2]. Згодна з Рыскай мірнай дамовай 1921 году Падароск апынуўся ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе стаў цэнтрам гміны Ваўкавыскага павету Беластоцкага ваяводзтва.
У 1939 годзе Падароск увайшоў у БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 году стаў цэнтрам сельсавету. Статус паселішча панізілі да вёскі. На 2000 год тут было 294 двары, а 1 студзеня 2004 году — 294. У 2000-я гады Падароск атрымаў афіцыйны статус «аграгарадку».
- Мястэчка на старых здымках
-
Царква, каля 1900 г. -
Палац, 13.09.1915 г. -
Палац, 1915 г. -
Брама сядзібы, да 1939 г.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
-
Інтэр'ер палаца, да 1939 г. -
да 1939 г. -
да 1944 г. -
да 1944 г.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Насельніцтва[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- XIX стагодзьдзе: 1830 год — 80 муж., зь іх шляхты — 5, духоўнага стану — 1, мяшчанаў-хрысьціянаў — 74[3]; 1887 год — 300 чал.[4]
- XX стагодзьдзе: 1914 год — 439 чал.; 2000 год — 707 чал.[5]
- XXI стагодзьдзе: 1 студзеня 2004 году — 717 чал.
Інфраструктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У Падароску працуюць сярэдняя і музычная школы, дашкольная ўстанова, лякарня, амбуляторыя, дом культуры, бібліятэка, пошта.
У 1990-я гады ў вёсцы збудавалі касьцёл.
Эканоміка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Сьпіртовы завод.
Турыстычная інфармацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Славутасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Палацава-паркавы комплекс Грабоўскіх (канец XVIII ст.)
- Царква Сьвятой Тройцы (XVIII ст.; Сьвяты Пасад, цяпер у валоданьні Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату)
Асобы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Максімільян Станіслаў Рыла (1802—1848) ― каталіцкі місіянэр на Блізкім Усходзе і ў Афрыцы, філёзаф, археоляг
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Печанко С. Сядзіба ў Падароску // Наша Ніва. 13 лістапада 2008 г.
- ^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
- ^ Соркіна І. Мястэчкі Беларусі... — Вільня, 2010. С. 413.
- ^ Krzywicki J. Podorosk // Słownik geograficzny... T. VIII. — Warszawa, 1887. S. 463.
- ^ БЭ. — Мн.: 2000 Т. 11. С. 485.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2000. — Т. 11: Мугір — Паліклініка. — 560 с. — ISBN 985-11-0188-5
- Соркіна І. Мястэчкі Беларусі ў канцы ХVІІІ — першай палове ХІХ ст. — Вільня: ЕГУ, 2010. — 488 с. ISBN 978-9955-773-33-7.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom VIII: Perepiatycha — Pożajście. — Warszawa, 1887.
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
| ||||||||