Псыхіка

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Псы́хіка[1] (ад стар.-грэц. ψῡχικός — «душэўны») — уласьцівасьць высокаарґанізаванай матэрыі — галаўнога мозга — адбіваць, адлюстроўваць навакольны сьвет у пачуцьцях, адчуваньнях, а ў людзей — у мысьленьні й волі; душэўная арґанізацыя чалавека, сукупнасьць ягоных душэўных перажываньняў, сілаў, пачуцьцяў[2].

Гісторыя і характарыстыка[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Узьнікла на пэўнай ступені біялагічнай эвалюцыі, выступіла ў якасьці аднаго зь яе фактараў і забясьпечвае ўсё большую складанасьць прыстасаваньня арґанізмаў да ўмоў існаваньня. Дзякуючы актыўнаму й апэратыўнаму адлюстраваньню органамі пачуцьцяў і галаўным мозгам абʼектаў становіцца магчымым ажыцьцяўленьне дзеяньняў, адэкватных уласьцівасьцям гэтых абектаў, а тым самым — выжываньню арґанізму. Забясьпечвае пошук і надсітуатыўную актыўнасьць арґанізмаў. Псыхіка чалавека й жывёл уключае комплекс працэсаў і станаў: успрыманьне, памяць, мысьленьне, намеры, сны й іншае, а таксама элемэнты псыхічнага досьведу: адчуваньні, вобразы, уяўленьні, эмоцыі.

Асноўныя функцыі псыхікі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Косьцін А. М. і Голікаў Ю. Я. вылучылі тры асноўных функцыі псыхікі[3]:

  • кагнітыўную;
  • рэлятыўную;
  • рэгулятыўную.

Пры гэтым кагнітыўная й рэгулятыўная зьяўляюцца клясычнымі; іхнае прызначэньне складаецца ў ажыцьцяўленьні пазнавальных працэсаў, а таксама ў ініцыяцыі й арґанізацыі актыўнасьці. Дадаткова да іх выдзелена рэлятыўная функцыя псыхікі, ейнае прызначэньне — выпрацоўка субʼектыўных адносін да абʼектыўнай рэальнасьці й засяроджанасьці на яе патрэбных зьменах. Па сваім зьмесьце гэтыя адносіны падзяляюцца на два тыпы: эмацыйны й асэнсаваны.

Псыхалягічныя фактары ляжаць у аснове паводзін (вонкава назіраных рухаў чалавека й жывёл) і кіруюць ім[4]

Кагнітыўная псыхалёгія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Навукоўцы-кагнітывісты аддаюць перавагу слова «розум» слову «псыхіка». Розум — сукупнасьць кагнітыўных здольнасьцяў, уключаючы сьвядомасьць, ўспрыманьне, мысьленьне, меркаваньні, мову й памяць. Звычайна гэта вызначаецца як здольнасьць да думак і сьвядомасьці сутнасьці[5].

Розум мае сілу ўяўленьня, распазнаваньня і ўдзячнасьці й адказвае за апрацоўку пачуцьцяў і эмоцыяў.

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]