Юзэф Арнульф Гедройц

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Юзэф Арнульф Гедройц
Юзэф Арнульф Гедройц
Юзэф Арнульф Гедройц

Герб «Кітаўрас»
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся 24 ліпеня 1754(1754-07-24)
Памёр 17 ліпеня 1838(1838-07-17) (83 гады)
Пахаваны
Род Гедройцы
Дзейнасьць каталіцкі сьвятар, каталіцкі дыякан, каталіцкі біскуп

Ю́зэф А́рнульф Гедройц (лет. Juozapas Arnulfas Giedraitis, польск. Józef Arnolf Giedroyć; 24 ліпеня 1754, Касакаўшчына-Гедройцы ля Вільні — 17 ліпеня 1838, Алсяды, цяпер Летува) — князь, жамойцкі біскуп, летувіскі пісьменьнік, асьветнік, перакладчык. Доктар кананічнага права (1790), кавалер ордэна Сьвятога Станіслава (1789).

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

З княскага роду Гедройцаў, сын ротмістра літоўскага Яна. У 1775—1781 гадох навучаўся ў Віленскай сэмінарыі, дзякуючы заступніцтву свайго дзядзькі Яна Стафана Гедройца стаў інфлянцкім канонікам. У 1781 годзе высьвечаны на сьвятара. У 1781—1785 гадох вывучаў багаслоўе, замежныя мовы й кананічнае права ў Рыме. Ад 1786 году быў сябрам жамойцкае капітулы, прэлатам-архідыяканам ад 1788 году. У 1790 годзе стаў біскупам-каад’ютарам свайго дзядзькі Яна Стафана Гедройца (з правам пераемнасьці); у тым самым годзе атрымаў у Вільні ступень доктара кананічнага права.

Па трэцім падзеле Рэчы Паспалітай у 1795 годзе ў якасьці першага дэлегата ад сьвятарства й абывацеляў Жамойцкага княства прыбыў у Санкт-Пецярбург, дзе яго прыняла Кацярына ІІ. Стаўшы ў 1803 годзе ардынарыем Жамойцкае дыяцэзіі распачаў актыўную асьветніцкую дзейнасьць, заснаваўшы пры падтрымцы князя Адама Чартарыйскага вялікую сетку школаў. Займаўся разьвіцьцём шпітальнае справы. Гуртаваў вакол сябе летувіскіх пісьменьнікаў. У 1813—1814 гадох на жаданьне імпэратара Аляксандра І удзельнічаў у працы Біблейскага таварыства ў Пецярбургу. Пераклаў на летувіскую мову Новы Запавет, выдаўшы яго пры падтрымцы мітрапаліта Станіслава Богуша-Сестранцэвіча 5-тысячным тыражом за ўласныя грошы.

У часе вызвольнага паўстаньня (1830—1831) напачатку абвясьціў пра сваю ляяльнасьць да расейскага ўраду, аднак у сакавіку 1831 году выдаў адозву ў падтрымку паўстанцаў. Па паразе паўстаньня, баючыся рэпрэсіяў супраць Касьцёлу, быў вымушаны зноў асудзіць паўстанцаў.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Папярэднік
Ян Стафан Гедройц
Жамойцкія біскупы
1803—1838
Наступнік
Шымон Мікалай Гедройц

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніца: Віталь Кавалёў, «Католическая энциклопедия»