29 лістапада

29 лістапа́да — 334-ы дзень году (333-і ў невысакосным годзе) паводле Грыгарыянскага календару. Да канца году застаецца 33 дні.

Падзеі

• 1662 — гетман польны літоўскі Вінцэнт Корвін-Гасеўскі быў забіты жаўнерамі сканфэдэраванага войска
• 1812 — скончылася Бітва на Бярэзіне
• 1830 — пачалося вызвольнае паўстаньне ў Варшаве, што ўвайшло ў гісторыю пад назвай Лістападаўскае. У Беларусі й Летуве пачалося ў 1831 годзе
• 1877 — Томас Эдысан упершыню прадэманстраваў грамафон
• 1914 — у Менску заснаваныя Брацкія вайсковыя могілкі
• 1920:
  • пачала працу Гарадзенская Беларуская Гімназія
  • войскі Булак-Балаховіча адступіў з падкантрольнай бальшвікамі тэрыторыі ў нэўтральную зону, створаную раней між Польшчай і СССР
  • складзена замірэньне паміж Польшчай і Летувай
• 1936 — у Вільні выйшаў апошні 104 нумар газэты «Родны край», пасьля выданьне забаронена польскай пракуратурай
• 1944 — з-пад акупацыі вызваленая Альбанія
• 1947 — у Нью-Ёрку на сэсіі ААН была прынятая пастанова аб падзеле Палестыны на дзьве незалежныя дзяржавы, але арабы адпрэчылі пастанову ААН
• 1961 — быў узарваны Гарадзенскі фарны касьцёл прачыстай Маці Божай
• 1972 — выйшла ў сьвет першая пасьпяховая кампутарная гульня Pong
• 1977 — мястэчка Праўдзін атрымала афіцыйны статус пасёлку гарадзкога тыпу
• 1993 — у Малдове ў абарот ўведзены малдаўскі лей
• 1999 — адбылося афіцыйнае зацьверджаньне гістарычнага гербу Клецку
• 2010 — у Беларусі стварылі цэнтар кіраваньня касьмічнымі палётамі
• 2011 — у авіякатастрофе шрубалёту Мі-24 каля Пружанаў загінулі 3 чалавекі

Нараджэньні

• 1427 — Жэнґтонґ, кітайскі імпэратар
• 1789 — Аляксандар Брулоў, расейскі архітэктар, мастак, прафэсар архітэктуры Імпэратарскай Акадэміі мастацтваў
• 1802 — Вільгельм Гаўф, нямецкі пісьменьнік і навэліст, прадстаўнік кірунку «бідэрмаер» ў літаратуры.
• 1803 — Крыстыян Доплер, аўстрыйскі фізык і матэматык
• 1835 — Цы Сі, маньчжурская імпэратрыца
• 1838 — Энэас Макай, нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч. Прэм’ер-міністар Нідэрляндаў
• 1855 — Дзьмітры Яварніцкі, украінскі гісторык, археоляг, этнограф, фальклярыст, лексыкограф, пісьменьнік, дасьледчык гісторыі ўкраінскага казацтва
• 1859 — Мікалай Янчук, ісьменьнік, этнограф, фальклярыст, літаратуразнавец, антраполяг
• 1883 — Макс Кэнэдзі Гортан, брытанскі адмірал флёта, падводнік
• 1898 — Клайв Стэйплз Льюіс, брытанскі пісьменьнік
• 1914 — Мікалай Міцкевіч, фізыкахімік, акадэмік АН Беларусі, доктар хімічных навук, прафэсар, заслужаны дзяяч навукі Беларусі
• 1932 — Жак Шырак, францускі палітык, былы прэзыдэнт Францыі
• 1948 — Уладзімер Шымаў, беларускі дзяржаўны й эканамічны дзяяч
• 1951 — Валер Дайнэка, беларускі музыка
• 1973 — Раян Гігс, ўэйлскі футбаліст, які на працягу ўсёй сваёй кар’еры гуляе толькі за адзін ангельскі клюб «Манчэстэр Юнайтэд», за які правёў больш за 900 афіцыйных гульняў.
• 1978 — Андрэй Верабей, украінскі футбаліст, які выступаў за зборную Ўкраіны па футболе
• 1983 — Яўген Гутаровіч, беларускі раварыст. Пераможца этапаў «Вуэльты», «Тура Польшчы»
• 1985:
  • Аніс Ананенка, беларускі лёгкаатлет (бег на 800 м). Шматразовы чэмпіён Беларусі
  • Мухарэм Байрамі, македонскі футбаліст

Сьмерці

• 1587 — Філон Кміта-Чарнабыльскі, вялікалітоўскі дзяржаўны і вайсковы дзяяч, пісьменьнік
• 1643 — Кляўдыё Мантэвэрдзі, вялікі італьянскі кампазытар, выбітная постаць у разьвіцьці і ўдасканальваньні раньняй музыкі барока
• 1662 — Вінцэнт Корвін-Гасеўскі, вайсковы і гаспадарчы дзяяч ВКЛ
• 1780 — Марыя Тэрэзія, эрцгерцагіня Аўстрыі, кароль Вугоршчыны
• 1825 — Зарыян Даленга-Хадакоўскі, беларускі археоляг, фальклярыст, этнограф, дыялектоляг
• 1826 — Вінцэнт Герберскі, беларускі мэдык. Кандыдат філязофіі (1808), магістар (1811) і доктар мэдыцыны
• 1915 — Люіджы Капуана, італьянскі пісьменьнік, журналіст, тэарэтык і гісторык літаратуры
• 1938:
  • Палута Бадунова, беларускі палітык
  • Браніслаў Тарашкевіч, беларускі мовазнаўца і палітык
• 1946 — Яганэс Варэс, эстонскі паэт, пісьменьнік, палітычны дзяяч
• 1986 — Кэры Грант, ангельска-амэрыканскі актор
• 1989 — Пётр Антоні Самуэль Сангушка, прадстаўнік княскага роду Сангушкаў
• 2001 — Джордж Гарысан, брытанскі музыка і сьпявак
• 2022 — Фама Варанецкі, беларускі актор, пэдагог, заслужаны артыст Беларусі

Сьвяты

• Альбанія — Дзень вызваленьня
• У Беларусі традыцыйна ўшаноўваецца Мацей. Менавіта ў гэты дзень здараліся адлігі, адкуль і пайшла народная прымаўка: «На Мацея зіма пацее».