Шацілавічы: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Jauhienij (гутаркі | унёсак)
34 504 праўкі
д Гомеля
стыль, дапаўненьне, абнаўленьне зьвестак
Радок 1: Радок 1:
{{Іншыя значэньні|Сьветлагорск}}
{{Іншыя значэньні|Сьветлагорск}}
{{Мястэчка
{{Мястэчка
| Назва = Сьветлагорск <small><br>[[лацінка]]й: Svietlahorsk<ref name=P>[http://www.pravo.by/pdf/2007-159/2007-159(027-028).pdf Постановление Государственного комитета по имуществу Республики Беларусь от 11.06.2007 № 38 «О внесении изменений и дополнений в Инструкцию по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита» // Национальный правовой интернет-портал Республики Беларусь.] {{ref-ru}}</ref> <br>да [[1961]] [[год]]а [[Гарадзкі пасёлак|г. п.]] Шацілкі</small>
| Назва = Сьветлагорск
| Назва ў родным склоне = Сьветлагорску
| Назва ў родным склоне = Сьветлагорску
| Краіны = Беларусі
| Краіны = Беларусі
Радок 10: Радок 10:
| Горад з = [[1961]]
| Горад з = [[1961]]
| Магдэбурскае права =
| Магдэбурскае права =
| Былыя назвы = Шацілавічы, Шацілкі
| Былыя назвы = Шацілавічы, Шацілкі; лацінкай: Šacilavičy, Šacilki<ref name="P"/>
| Былая назва =
| Былая назва =
| Мясцовая назва =
| Мясцовая назва =
Радок 18: Радок 18:
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Сьветлагорскі раён|Сьветлагорскі]]
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 = [[Сьветлагорскі раён|Сьветлагорскі]]
| Кіраўнік = старшыня райвыканкама
| Кіраўнік = старшыня райвыканкама
| Імя кіраўніка = Максіменка Сяргей <br />Аляксандравіч ([[2009]])
| Імя кіраўніка = Максіменка Сяргей <br />Аляксандравіч
| Плошча = 25
| Плошча = 25
| Вышыня = 131
| Вышыня = 131
| Колькасьць насельніцтва = 69 500
| Колькасьць насельніцтва = 69 900
| Год падліку насельніцтва = 2008
| Год падліку насельніцтва = 2010
| Шчыльнасьць насельніцтва = 2963
| Шчыльнасьць насельніцтва = 2796
| Колькасьць двароў =
| Колькасьць двароў =
| Часавы пас = +2
| Часавы пас = +2
| Летні час = +3
| Летні час = +3
| Тэлефонны код = +375 2342
| Тэлефонны код = [[Тэлефонны плян нумарацыі Беларусі|+375 (0)]] [http://www.beltelecom.by/info/citynumber/data/%D1/ (2342) {{ref-ru}}]
| Паштовы індэкс = 24743х
| Паштовы індэкс = [http://zip.belpost.by/street/svetlogorsk-gomel 24743х] {{ref-ru}}
| Аўтамабільны код = 3
| Аўтамабільны код = [[Аўтамабільныя рэгістрацыйныя знакі Беларусі|3]]
| Выява = Svetlahorsk railway station2-BY.jpg
| Выява = Svetlahorsk railway station2-BY.jpg
| Апісаньне выявы = Мескі вакзал
| Апісаньне выявы = [[Чыгуначны вакзал]]
| Шырата паўшар'е = паўночнае
| Шырата паўшар'е = паўночнае
| Шырата градусаў = 52
| Шырата градусаў = 52
Радок 46: Радок 46:
| Колер = {{Колер|Беларусь}}
| Колер = {{Колер|Беларусь}}
}}
}}
'''Сьветлаго́рск''', '''''Шаці́лкі''''' — [[горад]] раённага падпарадкаваньня ў [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]], на рацэ [[Бярэзіна]]. Адміністрацыйны цэнтар [[Сьветлагорскі раён|Сьветлагорскага раёну]]. [[Насельніцтва]] 69,5 тыс. [[Чалавек|чал.]] ([[2008]]).
'''Сьветлаго́рск''', '''''Шаці́лкі''''' — [[горад]] раённага падпарадкаваньня ў [[Гомельская вобласьць|Гомельскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]], адміністрацыйны цэнтар [[Сьветлагорскі раён|Сьветлагорскага раёну]].


== [[Геаграфія Беларусі|Геаграфічныя звесткі]] ==
Знаходзіцца за 90 [[Кілямэтар|км]] на захад ад [[Гомель|Гомеля]].<ref>Гомельская [[Вобласьць|область]]. Общегеографический атлас. — [[Менск|Мн.]], [[2005]]. С. 1.</ref> Вузел [[Аўтамабільныя дарогі Беларусі|аўтамабільных дарог]] на [[Бабруйск]], [[Жлобін]], [[Гомель]], [[Калінкавічы]]. [[Чыгунка|Чыгуначная]] станцыя на лініі [[Жлобін]] — [[Калінкавічы]]. Рачная прыстань.
Знаходзіцца на [[Раўніна|раўніне]] Гомельскае [[Палесьсе]], сярэдняя тэмпература паветра [[Студзень|студзеня]] −6,6 ºС, [[Ліпень|ліпеня]] 18,4 ºС, ападкаў 602 мм/год. Прыстань на [[Рака|р.]] [[Бярэзіна]]. За 90 [[Кілямэтар|км]] на захад ад [[Гомель|Гомеля]]; на [[Аўтамабільныя дарогі Беларусі|аўтамабільнай дарозе]] [[Парычы]] — [[Рэчыца]], адлегласць да Гомеля па аўтадарозе — 113 км (праз г. Рэчыцу)<ref>Гомельская [[Вобласьць|область]]. Общегеографический атлас. — [[Менск|Мн.]], [[2005]]. С. 1.</ref>. Вузел [[Аўтамабільныя дарогі Беларусі|аўтамабільных дарог]] на [[Бабруйск]], [[Жлобін]], [[Гомель]], [[Калінкавічы]]. [[Чыгунка|Чыгуначная]] станцыя на лініі [[Жлобін]] — [[Калінкавічы]].


== Назва ==
== Назва ==
Радок 75: Радок 76:


У [[1954]]—[[1958]] гадох у Шацілках пабудавана Васілевіцкая [[ДРЭС]]<ref>Назва па радовішчы [[торф]]у каля г. [[Васілевічы]] Рэчыцкага раёну.</ref> (цяпер — Светлагорская [[ЦЭЦ]]). [[30 сьнежня]] [[1956]] году Шацілкі атрымалі афіцыйны статус гарадзкога пасёлку. З [[9 чэрвеня]] [[1960]] году — цэнтар [[Парычы|Парыцкага]] раёну. [[29 ліпеня]] [[1961]] году гарадзкі пасёлак Шацілкі пераўтвораны ў горад Сьветлагорск, а Парыцкі раён перайменаваны у Сьветлагорскі.
У [[1954]]—[[1958]] гадох у Шацілках пабудавана Васілевіцкая [[ДРЭС]]<ref>Назва па радовішчы [[торф]]у каля г. [[Васілевічы]] Рэчыцкага раёну.</ref> (цяпер — Светлагорская [[ЦЭЦ]]). [[30 сьнежня]] [[1956]] году Шацілкі атрымалі афіцыйны статус гарадзкога пасёлку. З [[9 чэрвеня]] [[1960]] году — цэнтар [[Парычы|Парыцкага]] раёну. [[29 ліпеня]] [[1961]] году гарадзкі пасёлак Шацілкі пераўтвораны ў горад Сьветлагорск, а Парыцкі раён перайменаваны у Сьветлагорскі.

== [[Геаграфія]] ==
Разьмяшчаецца на [[Раўніна|раўніне]] [[Гомельскае Палесьсе]]

Сярэдняя тэмпэратура паветра [[Студзень|студзеня]] −6,6 [[Градус Цэльсія|ºС]], [[Ліпень|ліпеня]] 18,4 ºС, ападкаў 602 мм/год.


== Насельніцтва ==
== Насельніцтва ==
Радок 121: Радок 117:


=== Адукацыя ===
=== Адукацыя ===
У горадзе працуюць: 11 агульнаадукацыйных школ, гімназія (былая школа № 7), міжшкольны навучальна-вытворчы камбінат; школа-інтэрнат, вечаровая сярэдняя школа. Дзейнічаюць цэнтар карэкцыйнага разьвіцьця; дом дзіцячай і юнацкай творчасьці, цэнтар пазашкольнай працы, міжшкольны экалягічны цэнтар; 3 дзіцяча-юнацкія спартовыя школы (1 зь іх — алімпійскага рэзэрву); дзіцячая музычная школа, дзіцячая школа мастацтваў. Працуе аўтамабільная школа. У горадзе — 2 прафэсыйна-тэхнічныя навучальныя ўстановы; індустрыяльны каледж. У [[1993]]—[[2001]] гг. працавала [[Філія Нацыянальнага дзяржаўнага гуманітарнага ліцэя імя Якуба Коласа ў Сьветлагорску|філія Нацыянальнага дзяржаўнага гуманітарнага ліцэя імя Якуба Коласа]], у 1998—2009 — філія Інстытуту кіраваньня і прадпрымальніцтва.
У горадзе: 11 агульнаадукацыйных школ, гімназія (былая школа № 7), міжшкольны навучальна-вытворчы камбінат; вечаровая сярэдняя школа. Дзейнічаюць цэнтар карэкцыйнага разьвіцьця; дом дзіцячай і юнацкай творчасьці, цэнтар пазашкольнай працы, міжшкольны экалягічны цэнтар; 3 дзіцяча-юнацкія спартовыя школы (1 зь іх — алімпійскага рэзэрву); дзіцячая музычная школа, дзіцячая школа мастацтваў. Маецца аўтамабільная школа. Працуюць 2 прафэсыйна-тэхнічныя навучальныя ўстановы; індустрыяльны каледж.


=== Культура ===
=== Культура ===
У месьце дзейнічаюць дом дзіцячай творчасьці, дамы культуры, 8 бібліятэк. Створаны музэй гісторыі места, мастацкая галерэя ім. Г. Пранішнікава.
У месьце дзейнічаюць дом дзіцячай творчасьці, дамы культуры, 8 бібліятэк. Створаны музэй гісторыі места, мастацкая галерэя ім. Г. Пранішнікава.



=== Мэдыі ===
=== Мэдыі ===
Радок 205: Радок 200:


== Крыніцы і заўвагі ==
== Крыніцы і заўвагі ==
<div class="reflist4" style="height: 200px; overflow: auto; padding: 3px" >{{Зноскі}}</div>
{{Зноскі}}


== Літаратура ==
== Літаратура ==
Радок 212: Радок 207:
* Светлагорск // {{Літаратура/БелЭн|14}} — С. 253—254.
* Светлагорск // {{Літаратура/БелЭн|14}} — С. 253—254.
* Светлагорск // {{Літаратура/ЭГБ|6-1}} — С. 257.
* Светлагорск // {{Літаратура/ЭГБ|6-1}} — С. 257.
* {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}
* Лук’янаў П. Р. З гісторыі Светлагорска // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 1997. № 3. С. 42—43.
* Лук’янаў П. Р. З гісторыі Светлагорска // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 1997. № 3. С. 42—43.
* Маслюкоў Т. В. [http://nashkraj.info/content/view/424/134/ З гісторыі Шацілавічаў] // Гомельшчына: старонкі мінулага. ІІ выпуск. Гомель, 1996. — С. 22—26.
* Сцепук У., Савасценка Я. Светлагорск. — Мн., 1966.
* Сцепук У., Савасценка Я. Светлагорск. — Мн., 1966.
* Рассадзін С. Я., Міхальчанка А. М. Гербы і сцягі гарадоў і раёнаў Беларусі. — Мн., 2005.
* Рассадзін С. Я., Міхальчанка А. М. Гербы і сцягі гарадоў і раёнаў Беларусі. — Мн., 2005.
* Светлагорскі раён // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гомельская вобласць. — Мн., 1985. — С. 334—336.
* Светлагорскі раён // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гомельская вобласць. — Мн., 1985. — С. 334—336.
* [http://garady.org/svetlogorsk/ Светлагорск] // {{Літаратура/Нашы гарады}}
* [http://garady.org/svetlogorsk/ Светлагорск] // {{Літаратура/Нашы гарады}}
* Jelski A. Szaciłki // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|11}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/755 755]
* Рассадин С. Е. [http://www.nihe.niks.by/info/09/Studia_Historica1.pdf О некоторых находках 2008 г. на Шатилинском Острове // Исследования по истории Восточной Европы: научный сборник. Вып. 1. Мн., 2008]. — С. 234—236.
* Киштымов А. [http://kamunikat.fontel.net/www/czasopisy/almanach/07/07kisztymov.htm Этапы железнодорожного строительства на Беларуси] // Гістарычны альманах. Т. 7. 2002.
* Светлогорск // {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі}}
* Светлогорск // {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі}}
* Асташкевіч І. [http://zvyazda.minsk.by/ru/issue/article.php?id=58839 50 заўтра ці 450 сёння? — або таямніцы жыцця маладога горада, які сталее на вачах] // [[Звязда]]. 2010. 21 мая.
* Асташкевіч І. [http://zvyazda.minsk.by/ru/issue/article.php?id=58839 50 заўтра ці 450 сёння? — або таямніцы жыцця маладога горада, які сталее на вачах] // [[Звязда]]. 2010. 21 мая.
Радок 229: Радок 219:
* [http://svetlahorsk.belarda.org/ Рэгіянальны партал «Сьветлагорск»]
* [http://svetlahorsk.belarda.org/ Рэгіянальны партал «Сьветлагорск»]
* [http://www.radzima.org/be/pub/836_m/ м. Сьветлагорск (Шацілкі)] на [[Radzima.org]]
* [http://www.radzima.org/be/pub/836_m/ м. Сьветлагорск (Шацілкі)] на [[Radzima.org]]
* [http://svetlahorsk.belarda.org/local_news/data/ic_87/505/ Маслюкоў Т. Студэнт са Светлагорска выявіў невядомыя звесткі па гісторыі свайго горада // Светлагорск — рэгіянальны партал. 2008. 3 кастрычніка.]
* [http://nashkraj.info/content/view/103/125/ Гормаш Ю. М. Шацілкі: далёкая мінуўшчына і першыя археалагічныя даследванні // Краязнаўчы сайт Гомеля і Гомельшчыны.]
* [http://nashkraj.info/content/view/103/125/ Гормаш Ю. М. Шацілкі: далёкая мінуўшчына і першыя археалагічныя даследванні // Краязнаўчы сайт Гомеля і Гомельшчыны.]
* [http://www.svaboda.org/content/transcript/1792049.html Масьлюкоў Т. Продкі сьветлагорцаў супернічалі са славутым Карлам I Сцюартам] // [[Радыё Свабода]]. 2009. 4 жніўня.
* [http://www.svaboda.org/content/transcript/1792049.html Масьлюкоў Т. Продкі сьветлагорцаў супернічалі са славутым Карлам I Сцюартам] // [[Радыё Свабода]]. 2009. 4 жніўня.
* [http://sn.by/2010/04/28/s-ya-rassadzin-ab-pismovyx-krynicax-suchasnaga-svetlagorska/ Махмудава Л. С. Я. Рассадзін аб пісьмовых крыніцах сучаснага Светлагорска // Светлагорскія навіны. 2010. 28 красавіка.]
* [http://sn.by/2010/04/28/s-ya-rassadzin-ab-pismovyx-krynicax-suchasnaga-svetlagorska/ Махмудава Л. С. Я. Рассадзін аб пісьмовых крыніцах сучаснага Светлагорска // Светлагорскія навіны. 2010. 28 красавіка.]
* [http://svetlahorsk.belarda.org/index.php?mod=news&id=226 Гісторыка-краязнаўчая канферэнцыя адбылася ў Светлагорску // Рэгіянальны партал — Светлагорск. 2010. 4 мая.]
* [http://svetlahorsk.belarda.org/index.php?mod=news&id=406 Да юбілею горада выдадзены паштовы набор]


{{Сьветлагорскі раён}}
{{Сьветлагорскі раён}}

Вэрсія ад 15:33, 2 верасьня 2011

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Сьветлагорск.
Сьветлагорск
лацінкай: Svietlahorsk[1]
да 1961 года г. п. Шацілкі
Чыгуначны вакзал
Чыгуначны вакзал
Герб Сьветлагорску Сьцяг Сьветлагорску
Першыя згадкі: 1560
Горад з: 1961
Былыя назвы: Шацілавічы, Шацілкі; лацінкай: Šacilavičy, Šacilki[1]
Вобласьць: Гомельская
Раён: Сьветлагорскі
старшыня райвыканкама: Максіменка Сяргей
Аляксандравіч
Плошча: 25 км²
Вышыня: 131 м н. у. м.
Насельніцтва (2010)
• колькасьць:
• шчыльнасьць:
69 900
2796
Часавы пас:
• летні час: 		UTC+2
UTC+3
Тэлефонны код: +375 (0) (2342)  (рас.)
Паштовы індэкс: 24743х  (рас.)
Аўтамабільны код: 3
Геаграфічныя каардынаты: 52°38′ пн. ш. 29°44′ у. д. / 52.633° пн. ш. 29.733° у. д. / 52.633; 29.733Каардынаты: 52°38′ пн. ш. 29°44′ у. д. / 52.633° пн. ш. 29.733° у. д. / 52.633; 29.733
Сьветлагорск
лацінкай: Svietlahorsk[1]
да 1961 года г. п. Шацілкі на мапе Беларусі
Сьветлагорск лацінкай: Svietlahorsk[1] да 1961 года г. п. Шацілкі
Сьветлагорск лацінкай: Svietlahorsk[1] да 1961 года г. п. Шацілкі
Сьветлагорск
лацінкай: Svietlahorsk[1]
да 1961 года г. п. Шацілкі
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
svetlogorsk.by  (рас.)

Сьветлаго́рск, Шаці́лкі — горад раённага падпарадкаваньня ў Гомельскай вобласьці Беларусі, адміністрацыйны цэнтар Сьветлагорскага раёну.

Геаграфічныя звесткі

Знаходзіцца на раўніне Гомельскае Палесьсе, сярэдняя тэмпература паветра студзеня −6,6 ºС, ліпеня 18,4 ºС, ападкаў 602 мм/год. Прыстань на р. Бярэзіна. За 90 км на захад ад Гомеля; на аўтамабільнай дарозе Парычы — Рэчыца, адлегласць да Гомеля па аўтадарозе — 113 км (праз г. Рэчыцу)[2]. Вузел аўтамабільных дарог на Бабруйск, Жлобін, Гомель, Калінкавічы. Чыгуначная станцыя на лініі Жлобін — Калінкавічы.

Назва

Цяперашнюю назву Сьветлагорск атрымаў у 1961 г. пры пераўтварэньні гарадзкога пасёлку Шацілкі ў горад; яна зьвязаная з пабудовай электрастанцыі (цяпер — цеплаэлектрацэнтраль), якая выпрацоўвае сьвятло, што з сымбалічнай вяршыні (гары) асьвятляе краіну.

Гістарычная назва паселішча Шацілавічы[3] (Шацілкі), імаверна, паходзіць ад беларускага слова «шаць» — добрае, прыгожае месца, у слоўніку расейскай мовы Ул. Даля — «гара сярэдняй велічыні».

Гісторыя

Ад узнікненьня да 1918 году

Паводле археалагічных раскопак, паселішча на месцы сучаснага гораду існавала з 6—7 ст. З 13 ст., згодна з археалягічнымі зьвесткамі, паселішча існуе непарыўна.[4]

Паводле пісьмовых крыніцаў, населены пункт вядомы з 15 ліпеня 1560 году як вёска ў Вялікім Княстве Літоўскім, у якой быў маёнтак Шатылінскі[3] Востраў. Як сьведчыць прывілей вялікага князя літоўскага і караля польскага Жыгімонта ІІ Аўгуста, выдадзены ў Варшаве, маёнтак пасьля папярэдняга ўладальніка Рамана Шацілы перадаваўся зямяніну Ждану Манкевічу за выкананьне вайсковай службы.[5] У 1566 годзе паселішча ўвайшло ў створаны Рэчыцкі павет Менскага ваяводзтва.

З 1 ліпеня 1569 году ў выніку аб'яднаньня ВКЛ і Польскага каралеўства — у Рэчы Паспалітай. 25 лютага 1576 году Ждан Манкевіч згадваецца ў лісьце караля і вялікага князя Стэфана Баторыя пра тое, што шляхта Рэчыцкага павету павінна несьці службу ў замку г. Чачэрску, і не прыцягвацца да іншых павіннасьцяў.[6] У 1634 годзе шляхціч Пётар Сулятыцкі падараваў дзялянку зямлі езуітам, якія збудавалі тут каля 1650 году драўляны касьцёл, утрымлівалі місіянэрскі пункт.[3] У 1639 годзе в. Шацілавічы — у Бабруйскім старостве Рэчыцкага павету, мае 17 сялянскіх двароў (у вопіс ня ўносіліся шляхецкія двары).

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Парыцкай воласьці Бабруйскага павету Менскай губэрні. У 1795 годзе згадваюцца вёска і ваколіца Шацілкі, у якіх разам было 30 двароў.[7] У 1800 г. у Шацілках 20 шляхецкіх і 3 сялянскія двары, дарослае насельніцтва складала 88 мужчын і 102 жанчыны. У 1890 — 49 двароў, прыстань.[8]

У пачатку XX ст. Шацілкі вядомы як ваколіца (680 жыхароў, 70 двароў) і маёнтак (33 жыхары, 1 двор). У 1915 годзе побач праведзена чыгунка і ўтворана станцыя Шацілкі.[9] Паводле перапісу 1917 году, у ваколіцы Шацілкі 685 жыхароў, у маёнтку — 6, на чыгуначнай станцыі — 66 жыхароў, 13 двароў.

З 1918 г. да нашага часу

З 25 сакавіка 1918 году Шацілкі — у абвешчанай Беларускай Народнай Рэспубліцы; з 1 студзеня 1919 — у Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспубліцы, з 27 лютага 1919 — у Літоўска-Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспубліцы, з 31 ліпеня 1920 — зноў у БССР, якая ўваходзіла з 30 сьнежня 1922 да 26 сьнежня 1991 ў СССР, з 19 верасьня 1991 — Рэспубліка Беларусь.

З 20 жніўня 1924 году мястэчка Шацілкі — цэнтар сельскага савету ў створаным Парыцкім раёне, які ўваходзіў у Бабруйскую акругу (існавала да 26 ліпеня 1930 году), а затым: ад 20 лютага 1938 году — у Палескай, з 20 красавіка 1944 — у Бабруйскай, з 8 студзеня 1954 — у Гомельскай вобласьці.

У 1924 годзе ў Шацілках адчынена пачатковая школа з габрэйскай мовай навучаньня (65 вучняў, цяпер — школа № 2). У 1926 годзе дзейнічалі 2 воўначоскі, паравы млын, крупарушка. У 20 — 30-я гады Шацілкі — адзін з цэнтраў лесасплаву на р. Бярэзіне. У 1929—1932 гадох на базе кузьні створана суднабудаўнічая арцель, якая затым пераўтворана ў верф (зараз — завод зборнага жалезабэтону).

У 1954—1958 гадох у Шацілках пабудавана Васілевіцкая ДРЭС[10] (цяпер — Светлагорская ЦЭЦ). 30 сьнежня 1956 году Шацілкі атрымалі афіцыйны статус гарадзкога пасёлку. З 9 чэрвеня 1960 году — цэнтар Парыцкага раёну. 29 ліпеня 1961 году гарадзкі пасёлак Шацілкі пераўтвораны ў горад Сьветлагорск, а Парыцкі раён перайменаваны у Сьветлагорскі.

Насельніцтва

Адукацыя

У горадзе: 11 агульнаадукацыйных школ, гімназія (былая школа № 7), міжшкольны навучальна-вытворчы камбінат; вечаровая сярэдняя школа. Дзейнічаюць цэнтар карэкцыйнага разьвіцьця; дом дзіцячай і юнацкай творчасьці, цэнтар пазашкольнай працы, міжшкольны экалягічны цэнтар; 3 дзіцяча-юнацкія спартовыя школы (1 зь іх — алімпійскага рэзэрву); дзіцячая музычная школа, дзіцячая школа мастацтваў. Маецца аўтамабільная школа. Працуюць 2 прафэсыйна-тэхнічныя навучальныя ўстановы; індустрыяльны каледж.

Культура

У месьце дзейнічаюць дом дзіцячай творчасьці, дамы культуры, 8 бібліятэк. Створаны музэй гісторыі места, мастацкая галерэя ім. Г. Пранішнікава.

Мэдыі

Выдаюцца газэты «Ранак-плюс», «Сьветлагорскія навіны», «Светлогорский бизнес».

Спорт

У горадзе ёсьць дзьве спартовыя школы (ДЮСШ1, ДЮСШ «Алімп»).

ДЮСШ1 мае наступныя аддзелы:

  • грэка-рымскае барацьбы
  • тхэквандо
  • боксу
  • баскетболу
  • плаваньня

ДЮСШ «Алімп» спэцыялізуецца на лёгкай атлетыцы.

У Сьветлагорску маюцца наступныя спартовыя збудаваньні і пляцоўкі:

  • стадыёны (3)
  • лёгкаатлетычны манэж (1)
  • спартовыя залі (49)
  • плавальныя басэйны (1)
  • міні-басэйны ў дзіцячых садох (10)
  • іншыя залі і пляцоўкі (школьныя спартовыя залі і г. д.) (202)

Забудова

Чыгунка, аўтамагістралі і лясныя масівы дзеляць места на 3 плянавальныя раёны: паўночны і паўднёвы, забудаваныя шматпавярховымі дамамі, і заходні з забудовай сядзібнага тыпу. У цэнтры 2-3- і 5—9-павярховыя будынкі. Яго галоўнай вышыннай дамінантай зьяўляецца 16-павярховы жылы дом. Створаныя 7 мікрараёнаў.

Прамысловасьць

Прамысловы краявід Сьветлагорску

Сярод прамысловых прадпрыемстваў — вытворчае аб’яднаньне «Хімвалакно», цэлюлёзна-кардонны камбінат (ЦКК), цеплаэлектрацэнтраль, завод жалезабэтонных вырабаў і канструкцыяў, завод жалезабэтонных вырабаў будаўнічага трэсту, завод зборнага жалезабэтону, упраўленьне буравых работ, фабрыка мастацкіх вырабаў, друкарня, хлебазавод.

Транспарт

Праз горад праходзіць чыгуначная магістраль Санкт-Пецярбург — Кішынёў, ёсьць чыгуначны вакзал, аўтобусная станцыя.

Працуе гарадзкі аўтобусны парк № 5, аўтобусы якога ходзяць па 17 гарадзкіх маршрутах, а таксама маршрутныя і легкавыя таксі.

У горадзе — грузавая прыстань (Бабруйскага рачнога порта).

Турыстычная інфармацыя

Камень з крыжом, музэй м. Сьветлагорск

У Сьветлагорску працуюць музэй гісторыі гораду, дом рамёстваў (дэкаратыўна-прыкладное мастацтва), карцінная галерэя «Традыцыя» імя Германа Пранішнікава.

Дзейнічаюць 2 праваслаўныя царквы, каталіцкі касьцёл, новаапостальская царква.

Помнікі

  • помнік-звон воінам, якія загінулі пры вызваленьні Шацілак ад нацысцкіх акупантаў (усталяваны ў 2005 г. на месцы ранейшага помніка);
  • Алея герояў — помнікі воінам, якія атрымалі званьні Герояў пры вызваленьні раёна ад нацысцкіх акупантаў;
  • помнік землякам, якія загінулі ў розных войнах — на гарадзкой набярэжнай;
  • помнік Раману Шацілу — заснавальніку і першапасяленцу Шацілак (усталяваны ў 2006 г.)

Галерэя

  • Рака Бярэзіна
    Рака Бярэзіна
  • Касьцёл Узвышэння Сьвятога Крыжа
    Касьцёл Узвышэння Сьвятога Крыжа
  • Царква Сьв. апп. Пятра і Паўла
    Царква Сьв. апп. Пятра і Паўла
  • Чыгуначны вакзал
    Чыгуначны вакзал

Вядомыя асобы

Раман Шаціла — першы жыхар Шацілак, які вядомы паводле пісьмовай крыніцы (1560 г.), меў у карыстаньні маёнтак Шацілінскі Востраў. У 2006 г. у цэнтры Сьветлагорску ўсталяваны помнік, правобразам якога зьяўляецца Р. Шаціла. Скульптура ўвасабляе ў сябе заснавальнікаў і першапасяленцаў Шацілак (першы ў Беларусі помнік заснавальнікам паселішча).

Ураджэнцы

Жыхары

Крыніцы і заўвагі

  1. ^ а б Постановление Государственного комитета по имуществу Республики Беларусь от 11.06.2007 № 38 «О внесении изменений и дополнений в Инструкцию по транслитерации географических названий Республики Беларусь буквами латинского алфавита» // Национальный правовой интернет-портал Республики Беларусь.  (рас.)
  2. ^ Гомельская область. Общегеографический атлас. — Мн., 2005. С. 1.
  3. ^ а б в Шацілавічы // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 754
  4. ^ Рассадин С. Е. О некоторых находках 2008 г. на Шатилинском Острове // Исследования по истории Восточной Европы: научный сборник. — Вып. 1. — Мн., 2008. — С. 234—236.
  5. ^ Маслюкоў Т. В. З гісторыі Шацілавічаў // Гомельшчына: старонкі мінулага. ІІ выпуск. Гомель, 1996. С. 23
  6. ^ Маслюкоў Т. Студэнт са Светлагорска выявіў невядомыя звесткі па гісторыі свайго горада // Светлагорск — рэгіянальны партал. 2008. 3 кастрычніка.
  7. ^ а б в Дулеба Г. І., Курыловіч Г. М. Светлагорск // Памяць: Светлагорск. Светлагорскі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі. У 2 кн. Кн. 2. — Мн.: Беларусь, 2003. С. 741—742.
  8. ^ Jelski A. Szaciłki // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XI: Sochaczew — Szlubowska Wola. — Warszawa, 1890. S. 755.
  9. ^ Киштымов А. Этапы железнодорожного строительства на Беларуси // Гістарычны альманах. Т. 7. 2002
  10. ^ Назва па радовішчы торфу каля г. Васілевічы Рэчыцкага раёну.
  11. ^ Хоміч А. М., Рабянок П. П. Светлагорск у рыштаваннях // Памяць: Светлагорск. Светлагорскі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі. У 2 кн. Кн. 2. — Мн.: Беларусь, 2003.
  12. ^ Численность наличного населения городов и других поселений, районов, районных центров и крупных сельских населённых мест на 15 января 1959 года по республикам, краям и областям. Белорусская ССР.
  13. ^ Светлогорск // Краткая географическая энциклопедия. Т. 3. — М., 1962.
  14. ^ г. Светлогорск (Гомельская область) // Belarus.by
  15. ^ Светлогорск // Большая советская энциклопедия, 3-е изд.: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. — М.: Сов. энциклопедия, 1969—1978.
  16. ^ Светлогорск // Большой энциклопедический словарь / Гл. ред. В. П. Шишков. — М.: НИ «Большая Российская энциклопедия», 1998. — 640 с.: ил. ISBN 5-85270-262-5.

Літаратура

  • Памяць: Светлагорск. Светлагорскі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі. У 2 кн. Кн. 1. — Мн.: Беларусь, 2000. — 511 с. ISBN 985-01-0254-3.
  • Памяць: Светлагорск. Светлагорскі р-н: Гіст.-дак. хронікі гарадоў і р-наў Беларусі. У 2 кн. Кн. 2. — Мн.: Беларусь, 2003. — 750 с.: іл. ISBN 985-01-0255-1.
  • Светлагорск // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 2002. — Т. 14: Рэле — Слаявіна. — 512 с. — ISBN 985-11-0238-5 — С. 253—254.
  • Светлагорск // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8 — С. 257.
  • Лук’янаў П. Р. З гісторыі Светлагорска // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. 1997. № 3. С. 42—43.
  • Сцепук У., Савасценка Я. Светлагорск. — Мн., 1966.
  • Рассадзін С. Я., Міхальчанка А. М. Гербы і сцягі гарадоў і раёнаў Беларусі. — Мн., 2005.
  • Светлагорскі раён // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Гомельская вобласць. — Мн., 1985. — С. 334—336.
  • Светлагорск // Нашы гарады: грамадска-палітычнае даведачнае выданне / У. А. Малішэўскі, П. М. Пабока. — Мн.: Народная асвета, 1991. — 303 с.: фота. — ISBN 5-341-00240-7.
  • Светлогорск // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.
  • Асташкевіч І. 50 заўтра ці 450 сёння? — або таямніцы жыцця маладога горада, які сталее на вачах // Звязда. 2010. 21 мая.

Вонкавыя спасылкі

Шацілавічы — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Шацілавічы&oldid=1092899»