Нарсіс Мантурыёль
|
|
Гэты артыкул патрабуе ўдакладненьня артаграфіі. |
|---|
Нарсіс Мантурыёль-і-Эстарыёль (па-каталянску: Narcís Monturiol i Estarriol; нар. 28 верасьня 1819, Фігэрас — пам. 6 верасьня 1885, Сан-Марці-да-Прубансалс, цяпер раён Барселёны) — каталёнскі і гішпанскі інжынэр, вынаходнік, мастак і інтэлектуал.
Навуковая дзейнасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Нарсіс Мантурыёль быў канструктарам першых падводных лодак з рухавіком унутранага згараньня. Падводныя лодкі «Ictíneo I» і «Ictíneo II» былі першымі поўнафункцыянальнымі субмарынамі, якія ня мелі аварыяў падчас плаваньня.
Ідэя пабудаваць сваю першую падводную лодку прыйшла да Нарсіса Мантурыёля ў 1857 годзе, калі ён, назіраючы за працай зборшчыкаў каралаў, стаў сьведкам гібелі аднаго з рабочых. Вярнуўшыся пасьля гэтага выпадку ў Барсэлёну, Нарсіс Мантурыёль заснаваў кампанію «Monturiol, Font, Altadill y Cia», якая ўзяла на сябе выдаткі па будаўніцтве падводнай лодкі.
Лодка «Ictíneo I» была выпрабаваная ў порце Барсэлёны ў верасьні 1859 году, а лодка «Ictíneo II» — 20 мая 1865 году. Глыбіня, на якую апускаліся лодкі, склала 20 і 30 мэтраў адпаведна.
Нарсіс Мантурыёль таксама вынайшаў мэтад капіяваньня лістоў, мэтад бесьперапыннага друку, хуткасную гармату, адмысловы мэтад захаваньня мяса, мэханізм для вырабу цыгарэт і іншае.
Позьняе жыцьцё[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У 1868 годзе Мантурыёль вярнуўся ў палітычнае жыцьцё. Ён быў дэпутатам Устаноўчага сходу Першай Гішпанскай рэспублікі (1873), і неўзабаве пасьля гэтага стаў дырэктарам Fabrica Nacional del Timbre (Нацыянальны завод марак) у Мадрыдзе на працягу некалькіх месяцаў, дзе ён рэалізаваў працэс паскарэньня вытворчасьці клейкай паперы.
Мантурыёль памёр у 1885 годзе, у Сан-Марці-да-Прубансалсе, цяпер прыгарадзе Барсэлёны.
Спадчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Ні адна іншая падводная лодка не выкарыстоўвала анаэробную рухальную сыстэму да 1940 году, калі нямецкі флёт выпрабоўваў сыстэмы з выкарыстаньнем тых жа прынцыпаў на экспэрымэнтальнай падводнай лодцы V-80, а затым на тыпе XVII падводных лодак. Праблема незалежнага руху паветра было нарэшце вырашана з будаўніцтвам першай атамнай падводнай лодкі, на USS Nautilus.
У яго ёсьць два помнікі: адзін у Барсэлёне (Avinguda Diagonal — Карэра Жыроны) і іншыя ў канцы бульвара Рамбла ў Фігэрасе, яго родным горадзе, больш вядомы для іншага Фігерэнса, Сальвадора Далі.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- VALLÈS, Carles: Diccionari de l’Alt Empordà. Figueres: Art-3, 1984, 386 p., ISBN 84-85874-17-10 (кат.)
- Monturiol, a forgotten submariner; by Thomas Holian in Undersea Warfare (анг.)
- The Story of the Man who gave the World the Submarine (анг.)
- Critic on Monturiols dream written by Matthew Stewart (анг.)
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Нарсіс Мантурыёль — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
