Охрыд

	Охрыд
	мак. Охрид‎
	; Від на Охрыд з Крэпасьці Самуіла
Герб Охрыду	Сьцяг Охрыду
Краіна:	Паўночная Македонія
Статыстычны рэгіён:	Паўднёва-Заходні рэгіён
Абшчына:	Охрыд
Кіраўнік:	Нікала Бакрачэскі[d]
Плошча:	389,93 км²
Вышыня:	695 м н. у. м.
Насельніцтва
колькасьць:	55 749 чал. (2006)
шчыльнасьць:	142,97 чал./км² (2006)
нацыянальны склад:	македонцы, альбанцы, туркі
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Тэлефонны код:	+389 46
Паштовы індэкс:	6000
Нумарны знак:	OH
Геаграфічныя каардынаты:	41°7′1″ пн. ш. 20°48′7″ у. д. / 41.11694° пн. ш. 20.80194° у. д.Каардынаты: 41°7′1″ пн. ш. 20°48′7″ у. д. / 41.11694° пн. ш. 20.80194° у. д.
	Охрыд на мапе Паўночнай Македоніі Охрыд
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
	http://www.ohridinfo.com/

О́хрыд — горад на ўсходнім беразе Охрыдзкага возера ў Паўночнай Македоніі. Насельніцтва — каля 55,8 тыс. жыхароў. У горадзе вялікая колькасьць маляўнічых дамоў і помнікаў, асноўным артыкулам бюджэту гораду зьяўляецца турызм. Разьмешчаны на ўсход ад Тыраны (Альбанія) і на паўднёвы захад ад Скоп’е. Паводле адной са здагадак назва Охрыд — славянскага паходжаньня й азначае «на градзе», гэта значыць «на гары».

У 1979—1980 гадах Охрыд і Охрыдзкае возера былі ўключаны ў сьпіс аб’ектаў сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО. З 1961 году ў горадзе штогод праводзіцца міжнародны фэсты клясычнай музыкі «Охрыдзкае лета».

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасны горад Охрыд пабудаваны на месцы антычнай грэцкай (іліра-македонскай) калёніі Ліхнідос (грэц. Λυχνιδός), вядомай яшчэ з II—III стагодзьдзяў да н. э. У 148 годзе да н. э. калёнія была захоплена рымлянамі, якія пасьля разбуральнага землетрусу ў 518 годзе амаль цалкам яе перабудавалі, з грэцкіх пабудоваў захаваліся толькі мармуровыя слупы^[1].

У пэрыяд рымскага й бізантыйскага валадарства горад зьяўляўся важным гандлёвым пунктам на пабудаванай рымлянамі дарозе ад узьбярэжжа Адрыятычнага мора да Канстантынопалю, вядомай як Эгнатыева дарога (лац. Via Egnatia)^[2]. Археалягічныя раскопкі пацьвярджаюць, што горад вельмі даўно прыняў хрысьціянства. Эпіскапы Ліхнідоса бралі ўдзел у першых сусьветных саборах.

Да канца V — пачатку VI стагодзьдзяў горад паступова пачаў засяляцца славянскімі народамі. У 861 годзе ён увайшоў у склад Баўгарыі і неўзабаве атрымліваў сучасную назву, то бок пад назвай Охрыд упершыню згадваецца ў 879 годзе,^[2]. У Охрыдзе з 886 году вёў асьветніцкую дзейнасьць вучань Кірыла й Мятода Сьвяты Клімэнт Охрыдзкі, які заснаваў у Охрыдзе паводле загаду баўгарскага цара Барыса кніжную школу па перакладзе царкоўных грэцкіх кнігаў на славянскую мову. Лічыцца, што менавіта ў Охрыдзе ўпершыню быў створаны альфабэт кірыліца^[3].

З 990 па 1015 гады Охрыд быў сталіцай Баўгарскага царства цара Самуіла. Над горадам дагэтуль застаюцца руіны ягонай крэпасьці^[4]. З 990 па 1018 гады ў Охрыдзе мелася свая патрыярхія. Тым ня менш, пасьля заваёвы Охрыда Бізантыяй у 1018 годзе, у Охрыдзе застаўся толькі архіэпіскап Охрыдзкага аўтакефальнага архіэпіскапства, які падпарадкоўваўся патрыярху канстантынопальскаму. Пад валадарствам Бізантыі была пабудавана вялікая колькасьць храмаў.

Пры Іване Асене II (1218—1241) быў уключаны ў склад адноўленага незалежнага Баўгарскага царства. У 1334 годзе быў заваяваны сэрбскім каралём Стэфанам Душанам.

У 1394 годзе горад акупавалі войскі Асманскай імпэрыі, пад уладай якой ён заставаўся да 1912 году, паступова прыходзячы ў заняпад^[2]. У 1840-я гады расейскі славіст Віктар Грыгаровіч адзначыў, што насельніцтва гораду пераважна баўгарскае, а таксама валаскае і турэцкае і часткова — грэцкае і альбанскае^[5]. Паводле дадзеных баўгарскага этнографа Васіла Кынчава ў канцы XIX стагодзьдзя колькасьць насельніцтва Охрыда складала 14 860 чалавек — 8 000 баўгары, 5 000 туркі, 300 альбанцы-мусульмане, 300 альбанцы-хрысьціяне, 460 валахі і 600 цыганы^[6]. У 1913 годзе, пасьля заканчэньня Першай Балканскай вайны горад адышоў да Сэрбіі^[2].

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Паводле перапісу 2002 году, у горадзе Охрыд пражывала 42 033 жыхары.^[7]

Этнічны склад:

македонцы, 33 791 (80,4%)
альбанцы, 2959 (7,0%)
туркі, 2256 (5,4%)
іншыя, 3027 (7,2%)

Родныя мовы жыхароў гораду:

македонская, 34 910 (83,1%)
альбанская, 3957 (9,4%)
турэцкая, 2226 (5,3%)
іншыя, 1017 (2,4%)

Рэлігійны склад:

праваслаўныя хрысьціяне, 33 987 (80,9%)
мусульмане, 7599 (18,1%)
іншыя, 447 (1,1%)

Помнікі гісторыі й культуры[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Антычны тэатар
Базыліка Сьвятой Сафіі
Мячэт Зэйнал Абідына
Мячэт імя прарока Мухамэда
Манастыр Перыўлепты Охрыдзкай
Манастыр Сьвятога Навума Охрыдзкага
Плаошнік — адноўлены сабор Сьвятога Клімэнта Охрыдзкага і руіны «ўнівэрсытэту»
Самуілава твердзіна — крэпасьць
Храм Багародзіцы Захумскай Сьвятой Завум
Храм Сьвятога Ёвана Канэо