Ільля Гурскі

	Ільля Гурскі; лац. Illa Hurski
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	26 красавіка 1899; в. Замосьце, Узьдзенскі раён
Памёр	11 жніўня 1972
Пахаваны	Усходнія могілкі;
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	пісьменьнік
Значныя творы	«У агні», «Вецер стагоддзя», «Чужы хлеб»
Прэміі	Заслужаны дзяяч культуры БССР
Узнагароды	; Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцяга БССР
	Творы на сайце Knihi.com
	Ільля Гурскі ў Вікісховішчы

Ільля Гурскі (26 красавіка 1899 — 11 жніўня 1972) — беларускі драматург, пісьменьнік, заслужаны дзяяч культуры БССР (1969). Выкарыстоўваў псэўданімы: Бушма Л.; Бушма Лявон; Данілавіч І.

Жыцьцяпіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Ільля Гурскі нарадзіўся ў сялянскай сям’і ў вёсцы Замосьце Ўзьдзенскага раёну. Працаваў на Абухаўскім заводзе ў Петраградзе. Удзельнік Грамадзянскай вайны ў Расеі (1917—1923). 3 1924 году ў Галоўнай управе ў справах літаратуры й выдавецтваў Беларускай ССР (Галоўліт БССР), у Галоўрэперткоме Наркамата асьветы, інсьпектрам Галоўмастацтва Наркамасветы. Скончыў літаратурна-лінгвістычнае аддзяленьне БДУ ў 1932 годзе, потым асьпірантуру пры Інстытуце літаратуры. У 1935—1941 — рэдактар газэты «Літаратура і мастацтва». У гады Другой сусьветнай вайны з 22 чэрвеня 1941 г. па лістапад 1942 г. служыў у Чырвонай Арміі. Затым разам з групай беларускіх пісьменьнікаў быў дэмабілізаваны. Рэдактар газэты «За свабодную Беларусь» і сатырычнага лістка «Партызанская дубінка». Пасьля вайны ў 1944–1960 гг. узначальваў часопіс «Беларусь». Памёр у 1972 годзе.

Творчасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аўтар п'есаў, апавяданьняў, аповесьцей і раманаў: «У агні», «Вецер стагоддзя», «Чужы хлеб» і інш. Перакладаў на беларускую мову М. Горкага, А. Чэхава, М. Твэна.

Ушанаваньне памяці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Імем Ільлі Гурскага названая вуліца ў Менску. На доме, дзе жыў устаноўлена мэмарыяльная дошка. Імя пісьменьніка прысвоена Магільнянскай сярэдняй школе Ўзьдзенскага раёну. У 1973 годзе на магіле пастаўлены помнік — скульптурны партрэт пісьменьніка (бюст).^[1]^[2]

Сямья[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Жонка — Марыя Якаўлеўна Гурская ў вайну з сынам Леанідам знаходзілася ў канцлягеры.^[3]
Сын — Леанід Гурскі, (нар. 1936) — доктар тэхнічных навук. Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1984).^[4]
Унук — Гурскі, Аляксандр Леанідавіч (нар. 1961) — доктар фізыка-матэматычных навук (2000).^[5]

Кнігапіс[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

І. Гурскі. Пра тэатр. // Савецкая Беларусь : газэта. — 1927, 25 сьнежня. — № 293 (2185). — С. 4.
И. Гурский. Театры советской Белоруссии. // Советское искусство : массовая газета по вопросам искусства. — 1931, 12 января. — № 1. — С. 3.
І. Гурскі. Новы горад. П'еса ў 4-х кругах. // Маладняк : часопіс. — 1932. — № 2—3. — С. 3—32.
І. Гурскі. Новы горад. П'еса ў 4-х кругах. // Маладняк : часопіс. — 1932. — № 4. — С. 29—44.
Ільля Гурскі. XV годзьдзе кастрычніцкае рэвалюцыі і задачы фронта мастацтва. // Мастацтва і рэвалюцыя : часопіс. — 1932, ліпень. — № 1. — С. 5, 6.
Ільля Гурскі. Тэатральнае мастацтва БССР за 15 год. // Чырвоная Беларусь : часопіс. — 1932. — № 20—21. — С. 8, 9.
Ілья Гурскі. Драматычныя творы (1928-1934): Качагары; Новы горад; Маці; Большэвіцкая вясна; На крэсах усходніх; Новым шляхам; Дрыгва; Сварка; Сваты. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1936. — 417 с. — 3185 ас.
Ілья Гурскі. Над Нёманам: апавяданні. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1945. — 167 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. Лясныя салдаты: аповесць / рэдактар М. Клімковіч. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1945. — 181 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. На родных гонях: апавяданні. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1948. — 120 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. Зары насустрач: апавяданні. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1949. — 130 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. Выбраныя творы / Уступны артыкул: М. Клімковіч; мастак Е. Тарас. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1951. — 718 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. У агні. Раман. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1952. — 513 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. Неспакойныя характары: апавяданні / Малюнкі Пучынскага, Юзеф Вульфавіча. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1955. — 132 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. У вялікай дарозе: апавяданні / мастак Калінін, Пётр Віктаравіч. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1958. — 224 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. У агні. Раман / мастак Пучынскі, Юзеф Вульфавіч. — Дапоўненае і перапрацаванае выданьне. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1959. — 560 с. — 8000 ас.
Ілья Гурскі. Родная дарога: апавяданні / мастак Пучынскі, Юзеф Вульфавіч. — Мінск: Дзяржаўнае вучэбна-педагагічнае выдавецтва, 1961. — 208 с. — (Школьная бібліятэка). — 6500 ас.
Ілья Гурскі. Праца красіць і славіць. (Аўтабіяграфія) // складанне і падрыхтоўка тэкстаў Янкі Казекі Пяцьдзесят чатыры дарогі: аўтабіяграфіі беларусускіх пісьменнікаў. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1963. — С. 157—188.
Ілья Гурскі. Вецер веку: Раман-хроніка. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1966. — 688 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. На берагах Нявы: апавяданні / Іл. Міхаіла Бельскага. — Мінск: Дзяржаўнае выдавецтва БССР, 1968. — 110 с. — 10 000 ас.
Илья Гурский. Ветер века: Роман-хроника / Авториз. пер. с белорус. А. Миронова. — Мінск: Беларусь, 1968. — 563 с. — 100 000 ас.
Ілья Гурскі. Чужы хлеб: Раман-памфлет. — Мінск: Беларусь, 1971. — 333 с. — 14 000 ас.
Ілья Гурскі. Вецер веку: раман-хроніка ў 4 кн. / мастак Калінін, Пётр Віктаравіч. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1974. — Т. 1: кн. 1 і 2. — 460 с. — 11 000 ас.
Ілья Гурскі. Вецер веку : раман-хроніка ў 4 кн. / мастак Калінін, Пётр Віктараві. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1974. — Т. 2: кн. 3 і 4. — 443 с. — 11 000 ас.
Ілья Гурскі. На берагах Нявы: апавяданні / Іл. Міхаіла Бельскага. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1977. — 110 с. — 10 000 ас.
Ілья Гурскі. Лясныя салдаты: апавяданні і аповесць. — -. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1979. — С. 548. — (Бібліятэка беларускай прозы). — 6000 ас.
Ілья Гурскі. Расцвілі вішні: апавяданні / мастак Калінін, Пётр Віктаравіч. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1989. — 310 с. — 8600 ас.
Успаміны пра Ілью Гурскага / складаньне і заўвагі Гурская, Марыя Якаўлеўна. — Мінск: Мастацкая літаратура, 1985. — 191 с. — 2300 ас.
Леанід Гурскi. Успамiны пра бацьку // Беларуская думка : часопіс. — 1999. — № 4. — С. 158—163.

Крытыка, рэцэнзіі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб радасным. Спэктакль «Новы горад» у Белдзяржтраме // Чырвоная Беларусь : часопіс. — 1932. — № 22. — С. 15, 16.
Ляпіч Р. Некалькі заўваг аб «Новым горадзе» І. Гурскага. // Заклік : штомесячны літаратурна-мастацкі часопіс Арганізацыйнага камітэту саюзу савецкіх пісьменьнікаў БССР. — 1933. — № 2. — С. 112—117.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

^ Меморыяльная дошка Гурскаму Ільі Данілавічу. №168. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1988. — Т. Мінск. — С. 135.
^ Шчарбатаў, А. Г. Усходнія могілкі (Маскоўская шаша). №558. Магіла Гурскага, Ільі Даніловіча. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1988. — Т. Мінск. — С. 272.
^ «...Мы будзем шчаслівы ўбачыць адноўленай нашу краіну». (З перапіскі Якуба Коласа і Янкі Маўра ў 1941 — 1943 гг.) // Беларускi археаграфiчны штогоднiк : часопіс. — 2002. — № 3. — С. 201, 203, 204, 205.
^ Гурскі, Леанід Ільіч. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0 — С. 538.
^ Паўправадніковыя лазеры рэкамбінацыя (фізіка, хімія). Паўправаднікі, актыўныя асяроддзі. 2000

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аляксееў М. Салдат рэвалюцыі. // Полымя : часопіс. — 1978. — № 2. — С. —.
Казлоўская, М. М. Радзіма Гурскага Ільі Данілавіча. № 3039. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1987. — Т. Мінская вобласць. Кніга 2. — С. 254.
Гурскі, Ілья Данілавіч. // Беларуская савецкая энцыкляпэдыя. У 12 т.Т.2. Афіны — Ведрыч / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ, 1970. — 640 с.: іл., карты.
Гурскі, Ілья Данілавіч. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0 — С. 537, 538.
Гурскі, Ілья Данілавіч. // Тэатральная Беларусь у 2-х тамах: Энцыклапедыя / Пад агул. рэд. А. В. Сабалеўскага; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2002. — Т. 1: А-К. — С. 324. — ISBN 985-11-0255-5 (т. 1), 978-9851102545
Гурскі, Ілья Данілавіч. // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1996. — Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя. — 527 с. — ISBN 985-11-0041-2 — С. 176.
Гурскі, Ілья Данілавіч. // Культура Беларусі: энцыклапедыя / рэдкал.: Т. Бялова (гал. рэд.) [і інш.]. — Менск: Беларус. Энцыкл. імя П. Броўкі, 2012. — Т. 3. — 688с.:іл. с. — 3000 ас. — ISBN 978-985-11-0662-8 — С. 312.
Гурскі, Ілья Данілавіч. // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. У 5 т. / Рэд. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш.. — Мн.: БелСЭ, 1985. — Т. 2: Габой — Карціна. — 702 с. — 9500 ас. С. 234.
Гурскі Ілья Данілавіч. / пад рэд. А. В. Мальдзіса ; рэдкал.: І. Э. Багдановіч і інш. ; гал. рэд. Б. І. Сачанка // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. : энцыкляпэдыя. — Менск: Беларуская энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 1993. — Т. 2: Верабей - Іваноў. — С. 285—290. — ISBN 5-85700-153-6.
Гурскі Ілья Данілавіч. / Аляксей Гардзіцкі // Беларускія пісьменнікі: 1917-1990. : Даведнік. — Менск: Мастацкая літаратура, 1994. — ISBN ISBN 5-340-00709-X.
Гісторыя беларускай літаратуры ХХ стагоддзя: у чатырох тамах. / рэдакцыйная калегія У. В. Гніламёдаў, В. В. Зуёнак і інш.. — Менск: Беларуская навука, 2001. — Т. 3 (1941–1965). — 950 с. — ISBN 985-08-0449-1
Пімен Панчанка. Камуніст. // Беларусь : часопіс. — 1977. — № 4.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гэта — накід артыкула пра пісьменьніка альбо пісьменьніцу. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.

[1] Меморыяльная дошка Гурскаму Ільі Данілавічу. №168. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1988. — Т. Мінск. — С. 135.

[2] Шчарбатаў, А. Г. Усходнія могілкі (Маскоўская шаша). №558. Магіла Гурскага, Ільі Даніловіча. / Рэдкал.: С. В. Марцэлеў(гал. рэд.) і інш. // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі : энцыкляпэдыя. — Мінск: Беларуская энцыклапедыя, 1988. — Т. Мінск. — С. 272.

[3] «...Мы будзем шчаслівы ўбачыць адноўленай нашу краіну». (З перапіскі Якуба Коласа і Янкі Маўра ў 1941 — 1943 гг.) // Беларускi археаграфiчны штогоднiк : часопіс. — 2002. — № 3. — С. 201, 203, 204, 205.

[4] Гурскі, Леанід Ільіч. // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: БелЭн, 1997. — Т. 5: Гальцы — Дагон. — 576 с. — ISBN 985-11-0090-0 — С. 538.

[5] Паўправадніковыя лазеры рэкамбінацыя (фізіка, хімія). Паўправаднікі, актыўныя асяроддзі. 2000

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]