Баранавіцкі павет

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Баранавіцкі павет
Powiat baranowicki
Агульныя зьвесткі
Краіна Польская Рэспубліка
Ваяводзтва Наваградзкае
Статус павет
Адміністрацыйны цэнтар Баранавічы
Дата ўтварэньня 1 жніўня 1919
Афіцыйныя мовы польская
Насельніцтва (1921) 119 518 чалавек
Шчыльнасьць 34,2 чал./км²
Плошча 3497 км²
Месцазнаходжаньне Баранавіцкага павету
   Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Баранавіцкі павет (па-польску: Powiat baranowicki) — адміністрацыйная адзінка, ўтвораная 1 жніўня 1919 году Грамадзянскай радай усходніх тэрыторыяў з частак Слуцкага і Наваградзкага павету[1], пазьней — у Наваградзкім ваяводзтве міжваеннай Польшчы. Сталіца — Баранавічы. Плошча — 3497 км². У склад гміны ўваходзіла 10 гмінаў і 2 гарады.

Павет ўтвораны:

Адукацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У Баранавіцкім павеце Берасьцейскай акругі ГУУС у навучальным годзе 1919/1920 налічвалася 49 пачатковых школаў і 2 вышэйшыя школы. Агулам, у іх вучылася 4253 дзяцей і выкладала 110 настаўнікаў[2].

Дэмаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Паводле праведзенага ў сьнежні 1919 году перапісу, колькасьць насельніцтва ў баранавіцкім павеце склада 178 212 чалавек. На яго тэрыторыі разьмяшчаўся 831 населены пункт, чатыры зь якіх мелі па 1—5 тыс. чалавек, два — 5—10 тыс. чалавек і адзін — 10 тыс. чалавек. У саміх Баранавічах пражывала 10 373 местачкоўцы[3].

Паводле Альфонса Красінскага і Віктара Арміцкага, тэрыторыя павету ўваходзіла ў склад г. зв. беларускага абшару, што азначала перавагу прадстаўнікоў беларускай народнасьці над усімі іншымі этнасамі[4].

Аднак тэзіс пра перавагу беларускага этнасу не пацьвярджаецца тагачаснай польскай статыстыкай. Паводле перапісу 1931 году, колькасьць насельніцтва павету складала 161 088 чалавек, зь якіх сваёй роднай мовай назвалі: польскую — 74 916 чалавек (47%), беларускую 68 630 чалавек (43%)[5]. Ксёндз Вінцэнт Гадлеўскі лічыў, што беларускамоўных у Баранавіцкім павеце каля 140 тысячаў[6].

Плошча Баранавіцкага павету складала — 3497 км² (1922). Плошча Баранавіцкага павету на 1931 год складала 3288 км².

Гміны[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Баранавіцкі павет на мапе Наваградзкага ваяводзтва
  • Чэрніхава[7]
  • Дарава
  • Ястрамбель
  • Крывошын
  • Ляхавічы
  • Мядзьведзічы
  • Новая Мыш
  • Востраў
  • Паланечка[7]
  • Сталовічы
  • Гарадзішчы[8]
  • Молчадзь[9]
  • Дабрамысьль[9]
  • Вольна [10]

Гарады[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Пазьнейшыя зьмены[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У складзе БССР[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

З 14 лістапада 1939 году Баранавіцкі павет у складзе БССР. Пасьля рэарганізацыі 4 сьнежня 1939 году ўвайшоў у склад Баранавіцкай вобласьці.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Acts. Gazette. ZCZW of 1919 No. 19, pos. 172
  2. ^ Joanna Gierowska-Kałłaur: Rozdział VII. Szkolnictwo na ziemiach podległych Zarządowi Cywilnemu Ziem Wschodnich. W: Joanna Gierowska-Kałłaur: Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (19 lutego 1919 — 9 września 1920). Wyd. 1. Warszawa: Wydawnistwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2003, s. 243. ISBN 83-88973-60-6.  (пол.)
  3. ^ I. Tablice ogólne // Zeszyt VII. Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich (grudzień 1919). — С. 25.
  4. ^ Marek Wierzbicki Stosunki polsko-białoruskie przed wrześniem 1939 // Polacy i Białorusini w zaborze sowieckim. Stosunki polsko-białoruskie na ziemiach północno-wschodnich II RP pod okupacją sowiecką 1939–1941. — 2. — Warszawa: Stowarzyszenie Kulturalne Fronda, 2007. — С. 25–43. — (Biblioteka historyczna Frondy). — ISBN 978-83-88747-76-2
  5. ^ Drugi Powszechny Spis Ludności z dn. 9 XII 1931 r.: mieszkania i gospodarstwa domowe, ludność, stosunki zawodowe: województwo nowogródzkie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1936
  6. ^ «Беларускі Фронт» № 11—13 ад 1937
  7. ^ а б Zniesiona 22 студзеня 1926 r. (Dz. Laws of 1926 No. 7,. 44)
  8. ^ Przyłączona 22 студзеня 1926 r. z powiatu nowogródzkiego (Dz. U. z 1926 r. Nr 7, poz. 43)
  9. ^ а б Przyłączona 22 студзеня 1926 r. z powiatu słonimskiego (Dz. U. z 1926 r. Nr 7, poz. 43)
  10. ^ Utworzona 22 студзеня 1926 r. z terenów zniesionych gmin Czernichowo i Połoneczka (Dz. U. z 1926 r. Nr 7, poz. 44)
  11. ^ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 kwietnia 1929 r. o zmianie granic powiatów: baranowickiego i stołpeckiego w województwie nowogródzkiem, Dz. U. Nr 37, poz. 328 (пол.)