Гелянова

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Гелянова (неадназначнасьць).

Гістарычны раён
Гелянова
Абласны драмтэатар, былы афіцэрскі клюб
Краіна	Беларусь
Горад	Маладэчна
Каардынаты	54°19′18.2″ пн. ш. 26°51′49.54″ у. д. / 54.321722° пн. ш. 26.8637611° у. д. / 54.321722; 26.8637611Каардынаты: 54°19′18.2″ пн. ш. 26°51′49.54″ у. д. / 54.321722° пн. ш. 26.8637611° у. д. / 54.321722; 26.8637611
Архітэктурны стыль	Закапанскі стыль, функцыяналізм
Першае згадваньне	XIX стагодзьдзе
Будаваньне	XIX—XX стагодзьдзі—XX—XXI стагодзьдзі
Статус	1-ы мікрараён
Гелянова на мапе Беларусі Гелянова
Гелянова на Вікісховішчы

Геляно́ва, прадмесьце Геляно́ва — гістарычная мясьціна Маладэчна, разьмешчаная ў паўднёва-заходняй частцы места, за Зялёным гарадком, на месцы цяперашняга Гарадзкога парка й стадыёну.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Фальварак Гелянова вядомы з XIX стагодзьдзя як прыватнае ўладаньне Лапацінскіх, Мацкевічаў і Фэрдынанда Васілеўскага^[1]. Падчас будаўніцтва Сядлецка-Пецярбурзкае чыгункі непадалёк ад лініі на Ліду ў невялікім парку знаходзіўся двухпавярховы драўляны палац Васілеўскага з упрыгожаным калёнамі ганкам.^[2]

Асноўныя артыкулы: Гарнізон у Гелянове і 86-ы пяхотны полк

З сакавіка 1922^[3] па верасень 1939 року ў Гелянове^[4] зьмяшчаўся «86-ы пяхотны полк» і II дывізіён «19-га палка лёгкай артылерыі». У Польскай кампаніі Вэрмахту полк удзельнічаў у складзе 19 дывізіі пяхоты Войска Польскага.

У 1924 годзе ў фальварку Гелянова пачалося грунтоўнае будаўніцтва казармаў для Войска Польскага. Былі ўзьведзеныя цагляныя казармы для шарагоўцаў, закладзеныя афіцэрскія дамы і іншыя пабудовы вайсковай інфраструктуры гарнізону. Напрыканцы 20-х гадоў ваенны гарадок ужо займаў вялікую плошчу, абмежаваную, калі глядзець на сучасны плян Маладэчна, вуліцамі Драздовіча, Ясінскага, Чайкоўскага і Б. Хмяльніцкага. Тут пражывала 68 афіцэраў зь сем’ямі і 2200 падафіцэраў і жаўнераў рэгулярных войскаў.

У 1929 годзе на паўночным уезьдзе ў гарнізон Гелянова была ўзьведзеная трыюмфальная арка ў гонар кіраўніка Польшчы Юзэфа Пілсудзкага. Адкрыцьцё аркі адбылося падчас урачыстасьцяў, прысьвечаных сьвяткаваньню дзесяцігодзьдзя 86-га пяхотнага палка. У савецкі час арка была зьнесена, у астатнім польская архітэктура Гелянова амаль захавалася да нашага часу^[5].

Сучаснасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўныя артыкулы: Маладэчна ў складзе Польшчы і Маладэчна

21 траўня 1929 году набыло моц распараджэньне Рады Міністраў ад 26 красавіка 1929 году пра наданьне мястэчку Маладэчна статуса гораду, адначасова да Маладэчна далучылі населеныя пункты з аднайменнай гміны, у тым ліку й Гелянова^[6]. З гэтага часу Гелянова зьяўляецца часткай Маладэчна, да нашага часу амаль што поўнасьцю захавалася польская архітэктура Гелянова. У 1946 годзе побач з Галяновам быў закладзены гарадзкі парк.^[7] Праз рок ад Галянова да Старога Места пачаў хадзіць першы гарадзкі аўтобусны маршрут. У 1948 годзе паміж Галяновам і Каледзіном увайшла ў дзеяньне магутная гарадзкая цеплавая электрастанцыя, тады ж ад Галянова ў бок плошчы Свабоды прайшла першая чарга вадаправода.^[8] У 50-я гады раён быў забудаваны пераважна двухпавярховымі шматкватэрнымі будынкамі ў бок новага цэнтру.


Парад Войска Польскага ў Гелянове, цяпер перакрыжаваньне вуліцаў Чкалава й Машэрава, фота 20-30-ых гадоў XX ст.	Коньніца Войска Польскага ў Гелянове, ззаду сучасны Абласны драматычны тэатар (тады афіцэрскае казіно), фота 20-30-ых гадоў XX ст.	Артылерыя Войска Польскага ў Гелянове на месцы цяперашняга стадыёна (тады вайсковы пляц), фота 20-30-ых гадоў XX ст.