Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў (Клецак)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Помнік сакральнай архітэктуры
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі, аўтэнтычны выгляд
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі, аўтэнтычны выгляд
Краіна Беларусь
Места Клецак
Каардынаты 53°04′01.99″ пн. ш. 26°38′05.48″ у. д. / 53.0672194° пн. ш. 26.6348556° у. д. / 53.0672194; 26.6348556Каардынаты: 53°04′01.99″ пн. ш. 26°38′05.48″ у. д. / 53.0672194° пн. ш. 26.6348556° у. д. / 53.0672194; 26.6348556
Канфэсія Беларускі экзахат і праваслаўе[d]
Эпархія Слуцкая япархія[d] 
Архітэктурны стыль сармацкае барока[d] і барока
Заснавальнік Станіслаў Казімер Радзівіл
Першае згадваньне 1683
Дата заснаваньня XVII ст.
Статус Ахоўная зона
Сайт kleck-blago.by
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў на мапе Беларусі
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў
Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў на Вікісховішчы

Касьцёл Зьвеставаньня Найсьвяцейшай Панны Марыі і кляштар дамініканаў — помнік архітэктуры XVII стагодзьдзя ў Клецку. Знаходзіцца на гістарычным Рынку[a]. У 2-й палове XIX ст. улады Расейскай імпэрыі гвалтоўна перарабілі касьцёл пад царкву Маскоўскага патрыярхату. Твор архітэктуры барока, мастацкае аблічча якога пацярпела ў выніку надбудовы купалоў-цыбулінаў. Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гістарычна-культурных каштоўнасьцяў Беларусі.

Комплекс складаецца з касьцёла і кляштарнага корпуса (разьмяшчаецца на ўсходзе за касьцёлам). У наш час у будынку касьцёла дзее царква Ўваскрасеньня Хрыстова Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату, у кляштарным корпусе — адміністрацыйная ўстанова.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вялікае Княства Літоўскае[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл, абмеры 1843 г.

У 1683 годзе скарбнік наваградзкі Юры Казімер Булгак і ягоная жонка Кляра з Галтоўскіх заснавалі ў Клецку кляштар дамініканаў. Таго ж году з фундацыі маршалка літоўскага князя Станіслава Казімера Радзівіла замест драўлянага касьцёла збудавалі мураваны, асьвячоны 6 чэрвеня 1684 году.

Пад уладай Расейскай імпэрыі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па другім падзеле Рэчы Паспалітай (1793 год), калі Клецак апынуўся ў складзе Расейскай імпэрыі, касьцёл і кляштар працягвалі дзеяць. З 1795 году пры кляштары існавала школа на дзесяць студэнтаў шляхецкага паходжаньня і шпіталь (заснаваны М. Адахоўскім). Па здушэньні вызвольнага паўстаньня (1830—1831) у 1832 годзе расейскія ўлады ліквідавалі кляштар, а па здушэньні нацыянальна-вызвольнага паўстаньня (1863—1864) — гвалтоўна адабралі касьцёл у каталікоў і перарабілі яго пад царкву Ўрадавага сыноду Расейскай імпэрыі (Маскоўскай царквы).

Найноўшы час[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Па далучэньні Клецку да БССР у 1939 годзе савецкія ўлады адабралі касьцёл у Маскоўскага патрыярхату і разьмясьцілі ў ім філію мэханічнага завода.

У 1994 годзе будынак касьцёла перадалі Беларускаму экзархату Маскоўскага патрыярхату. 11 лістапада 2008 году на колішні касьцёл паставілі пазалочаны купал-цыбуліну, што ёсьць грубым парушэньнем дзейнага заканадаўства[1]. Нягледзячы на звароты грамадзкасьці ў пракуратуру[2], неўзабаве такія ж купалы паставілі над бакавымі вежамі.

Архітэктура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Касьцёл — 1-нэфавая 2-вежавая базыліка з апсыдай, накрытымі высокім агульным дахам. З поўначы далучаецца невялікая закрысьція. Галоўны фасад падзяляецца карнізам на дзьве роўныя вышынёй часткі. Масіўныя чацьверыковыя вежы сьпярша завяршаліся пакатымі, потым высокімі 4-схільнымі шатрамі, тарэц даху закрываецца трыкутным франтонам, амаль роўнай вышыні зь вежамі. Фасады рытмічна падзяляюцца шырокімі пілястрамі, плястыку галоўнага фасаду ўзбагачваюць нішы, скульптура і лепка.

Кляштар[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Кляштарны корпус — 2-павярховы прастакутны ў пляне будынак, накрыты вальмавым дахам. Фасады рытмічна падзяляюцца шырокімі лапаткаамі і прастакутнымі аконнымі праёмамі. Плян галерэйны з тарцовымі 2-маршавымі сходамі. Перакрыцьці памяшканьняў, галерэяў і падвалаў скляпеністыя[3].

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гістарычныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Сучасныя здымкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Цяперашні афіцыйны адрас — вуліца Янкі Купалы, 23

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Печанко С. Клецкі бацюшка не паслухаў Мінкульту // Наша Ніва. 10 лістапада 2008 г.
  2. ^ Пракуратура падтрымала апазыцыянэра, Радыё Свабода, 22 студзеня 2009 г.
  3. ^ Габрусь Т. Клецкі Благавешчанскі касцёл і кляштар дамініканцаў // Архітэктура Беларусі. Энцыкл. — Менск, 1993. С. 243.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Аб’ект Дзяржаўнага сьпісу гісторыка-культурных каштоўнасьцяў Рэспублікі Беларусь, шыфр  611Г000187