Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і кляштар місіянэраў (Лыскаў)

Славутасьць
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы

Краіна	Беларусь
мястэчка	Лыскаў
Каардынаты	52°51′21″ пн. ш. 24°36′53″ у. д. / 52.85583° пн. ш. 24.61472° у. д. / 52.85583; 24.61472Каардынаты: 52°51′21″ пн. ш. 24°36′53″ у. д. / 52.85583° пн. ш. 24.61472° у. д. / 52.85583; 24.61472
Канфэсія	каталіцтва
Эпархія	Пінская дыяцэзія
Архітэктурны стыль	позьняе барока
Заснавальнік	ордэн місіянэраў
Дата заснаваньня	1763
Будаваньне	1763—1785 гады
Асноўныя даты: 1763—1785 — збудаваны 1818 — дабудаваная вежа 1866 — перададзены праваслаўным 1880 — адбыўся пажар 1883—1884 — рэстаўрацыя 1921 — вернуты каталікам 1950-я — пашкоджаны
Дата скасаваньня	1960
Статус	ахоўваецца дзяржавай
Стан	рэстаўруецца^[1]
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы на мапе Беларусі Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы
Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы на Вікісховішчы

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы.

Касьцё́л Найсьвяце́йшай Тро́йцы — каталіцкі храм у Лыскаве Пінскае дыяцэзіі^[2], збудаваны ў XVIII стагодзьдзі. Помнік архітэктуры позьняга барока.

Мінуўшчына

У 1527 року ваявода віцебскі і староста жмудзкі Мацей Клочка заснаваў у Лыскаве драўляны касьцёл^[3], перададзены Янам Быхаўцам у 1751 року манахам-місіянэрам. У 1763—1785 рр. яны збудавалі на гэтым месцы мураваны Траецкі касьцёл ў стылі віленскага барока. У 1818 да яго прыбудаваная вежа. У 1841 касьцёл стаў парафіяльным.

У 1866 ў сувязі з падзеямі паўстаньня 1863 року перабудаваны на праваслаўную царкву і набыў рысы клясыцызму (архітэктар Ф. Афанасьеў). 22 ліпеня 1880 ад маланкі згарэў гонтавы дах, засталася толькі мураваная частка^[4]. У 1883—84 рр. архітэктар П. І. Залатароў правёў рэстаўрацыю: зрабіў новыя скляпеньні, замяніў кроквенныя канструкцыі даху і пакрыцьцё.

У 1921, за польскім часам, касьцёл вернуты каталікам.

У 50-я рокі XX стагодзьдзя моцна разбураны. У 1960 афіцыйна зачынены, царкоўнае начыньне перавезенае ў ружанскі касьцёл^[5].

Ля касьцёлу знаходзіцца магіла польскага паэта і драматурга Францішка Карпінскага.

Архітэктура

Стылістыка, час збудаваньня і рэгіён дазваляюць меркаваць, што ва ўзьвядзеньні касьцёлу прыняў удзел прыдворны архітэктар А. Сапегі Ян Самуэль Бэкер, майстра барочнага клясыцызму.

Будынак касьцёлу складаецца з высокага прастакутнага нэфу, алтарнай апсіды і бакавых капліцаў, перакрытых крыжовымі скляпеньнямі, амаль квадратных у пляне. Бакавыя крылы трансепта і сакрыстыяў маюць крыжовыя скляпеньні.

Вежа на галоўным фасадзе чатырох’ярусная; ня мае ў пляне ніводнае простае лініі; магутнымі падугамі адыходзіць ад фасаднае сьцяны. Куты вежы ўмацаваныя слаістымі пілястрамі ў спалучэньні з паўкалёнамі і падпорнымі элемэнтамі ў выглядзе валют. Антаблемэнт падзяляе яе на высокую ніжнюю частку і верхнія ярусы тэлескапічнае будовы.

Над уваходам у храм разьмешчаныя вузкія арганныя хоры. Асноўнае памяшканьне касьцёлу зальнае. Інтэр’ер аформлены пілястрамі іянічнага і кампазыцыйнага ордэру, паміж якімі невялікія аркі, над якімі прастакутныя вокны. Калёны размаляваныя пад мармур. У інтэр’еры паўночнае капліцы ацалелі фрагмэнты манахромнае размалёўкі ў тэхніцы грызайль.

Сьвятары касьцёлу

Крыніцы і заўвагі

^ Уладзімер Хількевіч, Алена Даўжанок і Яўген Пясецкі. Белавескую пушчу «акальцавалі» абходам. Звязда. Праверана 30 сьнежня 2011 г.
^ Лыскава — парафія Найсьвяцейшай Тройцы Беларусь. Рыма-каталіцкі касьцёл у Беларусі. Праверана 30 сьнежня 2011 г.
^ Łysków // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 863.
^ Лыскава / Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы Помнікі архітэктуры Беларусі. Alaksandr Alejnik, Vasil Matoh. Праверана 30 сьнежня 2011 г.
^ Witold Karpyza. Łysków // Ziemia Wołkowyska. — Lębork: 2005 Т. 2.
^ Маракоў, Леанід. Святыні Беларусі, што згадваюцца ў даведніку, і святары, якія ў іх служылі Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917—1964 Праверана 30 сьнежня 2011 г.

Літаратура

Габрусь Тамара Віктараўна. Мураваныя харалы: сакральная архітэктура беларускага барока. — Мн.: Ураджай, 2001. — 287 с. — ISBN 985-04-0499-Х
В.В. Алисейчик. 1597. Монастырь миссионеров // Свод памятников истории и культуры Белоруссии. Брестская область / Редкол.: С. В. Марцелев (гл. ред.) и др.. — Мн.: БелСЭ, 1990. — 424 с. — 25 000 ас. — ISBN 5-85700-017-3

Вонкавыя спасылкі

Касьцёл Сьвятой Тройцы і кляштар місіянэраў, Radzima.org
Натальля Пракаповіч. Летапіс духоўнасьці: культавая архітэктура Пружаншчыны
Фатаздымкі на «Глобусе Беларусі»

[1] Уладзімер Хількевіч, Алена Даўжанок і Яўген Пясецкі. Белавескую пушчу «акальцавалі» абходам. Звязда. Праверана 30 сьнежня 2011 г.

[2] Лыскава — парафія Найсьвяцейшай Тройцы Беларусь. Рыма-каталіцкі касьцёл у Беларусі. Праверана 30 сьнежня 2011 г.

[3] Łysków // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 863.

[4] Лыскава / Касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы Помнікі архітэктуры Беларусі. Alaksandr Alejnik, Vasil Matoh. Праверана 30 сьнежня 2011 г.

[5] Witold Karpyza. Łysków // Ziemia Wołkowyska. — Lębork: 2005 Т. 2.

[6] Маракоў, Леанід. Святыні Беларусі, што згадваюцца ў даведніку, і святары, якія ў іх служылі Рэпрэсаваныя каталіцкія духоўныя, кансэкраваныя і свецкія асобы Беларусі. 1917—1964 Праверана 30 сьнежня 2011 г.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]