Нацыянальная галерэя (Парма)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «Нацыянальная галерэя Пармы»)
Нацыянальная галерэя Пармы
Galleria nazionale di Parma
Парадныя сходы Галерэі
Месцазнаходжаньне ПармаІталія
Адрас П’яца дэль Пілёта, 6
Тэматыка калекцыі жывапіс, скульптура, археалёгія
Наведнікаў
Створаны 1760 г.
Адкрыты 1760
Заснавальнік Філіп I, герцаг Пармскі[d]
Геаграфічныя каардынаты 44°48′18″ пн. ш. 10°19′35″ у. д. / 44.805° пн. ш. 10.32639° у. д. / 44.805; 10.32639Каардынаты: 44°48′18″ пн. ш. 10°19′35″ у. д. / 44.805° пн. ш. 10.32639° у. д. / 44.805; 10.32639
Нацыянальная галерэя Пармы на мапе Італіі
Нацыянальная галерэя Пармы
Нацыянальная галерэя Пармы
Нацыянальная галерэя Пармы
Афіцыйная бачына

Нацыяна́льная галерэ́я Па́рмы (па-італьянску: Galleria nazionale di Parma) — невялікая карцінная галерэя ў месьце Парма (Італія) са статусам нацыянальнай. Месьціцца ў палацы дэля Пілёта па адрасе П’яца дэль Пілёта, 6.

Мінуўшчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Тыцыян. Папа рымскі Павал III з роду Фарнэзэ
Джуліё Карміньяні(it), «Заход сонца»

Значэньне невялічкага мястэчка Парма значна падвысілася ў XVI стагодзьдзі. Уладу над местам спачатку перахапілі Сфорцы, а потым воі Францыі. Але ў 1521 аб’яднаныя аддзелы армій папы рымскага і гішпанцаў пасьля трохдзённае блякады перамаглі францускае войска і вызвалілі места ад іншаземцаў. У 1545 папа Павал III (Алясандра Фарнэзэ) стварае герцагства Парма і перадае ўладу ў ім незаконна народжанаму сыну П’еру Люіджы Фарнэзэ. Род Фарнэзэ панавацьме ў краі да 1731 року, ператварыўшы Парму на маленькую італійскую сталіцу. Заможная сям’я Фарнэзэ клапацілася пра ўласны прэстыж і вітала мастацтва як найкарацейшы шлях да гэтага.

У сярэдзіне XVI стагодзьдзя Парма стала важным асяродкам італійскага маньерызму разам з такімі значнымі яго цэнтрамі, як Рым і Флярэнцыя. Яшчэ ў пераходны пэрыяд ад Высокага Адраджэньня да маньерызму ў Парме працаваў «геніяльны правінцыял» Антоніё Алегры, больш вядомы як Карэджа (1489—1534). Ён працаваў над фрэскамі ў манастыры Сан Паоля(it), у царкве Сан Джаваньні Эванджэліста і над аздобаю катэдральнага сабору места. Сьценапісы ў купале сабору стануць школаю для шматлікіх майстроў будучага стылю барока. Маладзейшым сучасьнікам Карэджа быў і таленавіты Парміджаніна (1503—1540). Справу рана памерлага мастака працягнуў пармскі маньерыст Джыраляма Мацола Бэдолі, што ўжо працаваў на замовы Фарнэзэ.

Выкарыстоўваючы ўласную ўладу, род Фарнэзэ даваў замовы і праслаўленаму Тыцыяну, створаныя якім партрэты прадстаўнікоў сям’і стануць зьяваю ў італьянскім мастацтве XVI стагодзьдзя. Усё гэта спрыяла назапашваньню твораў мастацтва ў Парме і рымскіх палацах Фарнэзэ. Выгадныя шлюбы зьвяжуць Фарнэзэ з каралеўскім родам Бурбонаў.

У 1734 року, аднак, кароль Гішпаніі Карляс III вывез большасьць твораў у Нэапаль; частку збораў удалося пакінуць дзякуючы заступніцтву герцага Пармскага Філіпа. Папоўніць калекцыю дапамог герцаг Фэрдынанд, які ў 1758 року перадаў частку ўласных збораў.

Значнаю старонкаю культурнага і музэйнага жыцьця Італіі стаў вываз у 17861788 рр. у Нэапаль з Рыму маёмасьці Елізаветы Фарнэзэ, роднае бабкі караля Фэрдынанда IV, не зважаючы на пратэсты і супраціў папы рымскага Піюса VI. Сярод перавезенага былі значныя мастацкія скарбы ў выглядзе карцін работы вядомых мастакоў Італіі XVI—XVIII стагодзьдзяў і мармуровая скульптура эпохі антычнасьці. Найлепшая частка мастацкіх скарбаў Фарнэзэ была перавезеная ў Нэапаль, меншая — у Парму.

За часам францускай акупацыі места войскамі Напалеона (18031814) герцагства было ліквідаванае, правінцыя ператвораная на францускі дэпартамэнт, а творы мастацтва вывезеныя ў Парыж. Пасьля ліквідацыі францускай імпэрыі яны былі вернутыя ў Парму ў 1816. У XIX стагодзьдзі да музэйных збораў дадаліся артэфакты з раскопак і дарункі мэцэнатаў. Галерэя таксама дэманструе фрэскі XVI стагодзьдзя, якія зь меркаваньняў бясьпекі зьнялі са сьценаў цэркваў і сабору места. Значнае месца ў зборы займаюць партрэты прадстаўнікоў роду Фарнэзэ.

Галерэя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Нацыянальная галерэя (Парма)сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

  1. ^ MUSEI, MONUMENTI E AREE ARCHEOLOGICHE STATALI
  2. ^ Indagine sui musei e le istituzioni similari — 2020.