Паштовая адміністрацыя ААН
Паштовая адміністрацыя Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў (па-ангельску: United Nations Postal Administration — UNPA) — паштовая адміністрацыя ААН. Яна выпускае паштовыя маркі і цэльныя рэчы з пазнакаю наміналу ў далярах для офісу ААН у Нью-Ёрку, у швайцарскіх франках для офісу ў Жэнэве і ў эўра для офісу ў Вене. Спаганяныя паштовыя тарыфы ідэнтычныя тарыфам дзяржавы, дзе разьмешчаны адпаведны офіс ААН.
Выкарыстаньне марак і абмежаваньні[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У кожным канкрэтным офісе ААН могуць быць выкарыстаныя толькі маркі ААН з наміналам у адпаведнай валюце. Аднак на практыцы большасьць органаў ААН ужывае франкіравальныя машыны, а маркі найчасьцей набываюць калекцыянэры ды турысты. Паколькі маркі нельга выкарыстоўваць па-за сьценамі офісаў ААН, іх можна набыць гуртам на другасным рынку па кошце значна ніжэйшым за намінал.
Як правіла, паштовае адпраўленьне трэба прыносіць у офіс ААН і франкіраваць адпаведнымі маркамі ААН. Аднак пэрыядычна, па дамоўленасьці з Паштовай службай ЗША, Паштовая адміністрацыя ААН адчыняе часовыя паштовыя аддзяленьні ў іншых месцах, зазвычай на філятэлістычных выставах або на адмысловых мерапрыемствах.
Паштовае ведамства ААН таксама адказнае за сартаваньне і дастаўку пошты ў офісы, што знаходзяцца ў ягоным веданьні.
Мінуўшчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Першыя маркі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Ідэю выпуску арганізацыяй марак падаў у 1947 року Хасэ Арсэ (José Arce), амбасадар Аргентыны і прэзыдэнт Генэральнай асамблеі ААН, які сам быў філятэлістам (Ліга Нацыяў ужывала маркі Швайцарыі з наддрукоўкай). Паштовая адміністрацыя ААН была ўтвораная ў выніку заключэньня дамовы з ЗША ў 1951 року, неўзабаве пасьля пераезду ААН у штаб-кватэру ў Мангэтане. Дагэтуль ААН карысталася паслугамі паштовага ведамства ЗША.
Паштовая адміністрацыя ААН выдала першыя маркі для нью-ёрскага офісу ў 1951 року, прымеркаваўшы іх да Міжнароднага дню ААН (24 кастрычніка). Першыя выпускі выклікалі велізарную зацікаўленасьць з боку калекцыянэраў, раньнія камэмаратыўныя маркі разышліся мільённымі накладамі. Самым рэдкім філятэлістычным матэрыялам гэтага пэрыяду, але ўсё ж дастаткова даступным, зьяўляецца паштовы блёк да 10-годзьдзя ААН (Скот #38), выдадзены накладам 250 тыс. асобнікаў з памылкай (невялікае белае поле ў правай ножцы літары «n» у слове «Unies») і пазьней выпраўлены і дадрукаваны другім накладам. У цяперашні час рынкавы кошт блёку нават другога выпуску — $200—240.
Да 1957 року камэмаратыўныя маркі ААН рэгулярна распрадаваліся, хоць часам дзеля гэтага патрабавалася некалькі месяцаў. Сутыкнуўшыся з гэткім посьпеха, адміністрацыя павялічыла наклады з аднаго мільёну да пяці. На дзіва, продажы рэзка вырасьлі, пры гэтым у 1970-я аб’ёмы рэалізацыі кожнай камэмаратыўнай маркі вагаліся ў межах 1,5—3 млн асобнікаў.
У 1967 Паштовая адміністрацыя эмітавала пяць марак з наміналамі ў канадзкіх далярах для выкарыстаньня ў павільёне ААН на выставе «Экспа 1967» у Манрэалі. Яні сталі нядзейнымі пасьля закрыцьця выставы.
У 1968 Паштовая адміністрацыя ААН заключыла ўгоду з паштовым ведамствам Швайцарыі і з наступнага году пачала выпуск паштовых марак з наміналамі ў франках дзеля выкарыстаньня ў жэнэўскім офісе. Дамова 1979 року з Аўстрыяй прывяла да выпускі такіх самых марак для офісу ў Вене[1]. Афіцыйнае адкрыцьцё Міжнароднага цэнтру ААН у Вене адбылося 23 жніўня 1979, а наступнага дня ў зварот выйшла першая стандартовая сэрыя з шасьці марак паштовага аддзяленьня ААН у Вене. На дзьвюх зь іх адлюстраваны будынак Цэнтру.
У 1970-я назіраўся выбух зацікаўленасьці ў марках ААН, які сягнуў вяршыні з амаль імгненным распродажам аркушаў па 20 марак, выдадзеных да 25-годзьдзя Паштовай адміністрацыі: тры з чатырох наміналаў былі цалкам прададзеныя ў дзень выхаду, а чацьверты — на працягу 2,5 месяцаў. Аналягічны выпуск у 1979 року ў гонар Міжнароднага дня дзіцяці быў рэалізаваны ў дзень выхаду. Гэтая гісторыя трапіла на першую старонку газэты «Нью-Ёрк Таймс». Цягам гэтага ж дзесяцігодзьдзя выходзілі маркі і капэрты першага дню ў падтрымку вызваленьня Намібіі[2].
Скандалы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Неўзабаве пасьля гэтага інтарэс стаў падаць. Сваю ролю ў гэтым, пэўна, згулялі і скандалы, зьвязаныя з наступнымі паштовымі эмісіямі. Напрыклад, у 1981 Паштовая адміністрацыя ААН прысьвяціла выпуск неад’емным правам палестынскага народу. Пра гэты выпуск крытычна азваліся «Таймс» і «Linn’s Stamp News». Марка наміналам 15 цэнтаў стала першай маркай ААН пасьля 1954 року, прададзенай у колькасьці меней за 1 млн асобнікаў. Далейшае агульнае зьніжэньне аб’ёмаў рэалізацыі марак ААН па-праізраільску настроеная грамадзкасьць зьвязвае з гэтай эмісіяй.
Хоць рэалізацыя венскіх марак заставалася высокаю, аднак вялікая колькасьць выпускаў да 1983 року распрадавалася ў аб’ёмах меней за мільён штук. У 1986 сувэнірны аркуш у гонар Сусьветнай фэдэрацыі арганізацыяў ААН стаў першым выпускам, які быў прададзены ў колькасьці меней за 500 тысячаў асобнікаў. Дагэтуль маркі ААН ніколі нават не друкаваліся меншымі накладамі.
Спробы вярнуць зацікаўленасьць[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Імкнучыся павялічыць продажы, Паштовая адміністрацыя ААН спалучае друк марак меншымі накладамі, агрэсіўны маркетынг і прыцягвае да стварэньня малюнкаў вядомых мастакоў. Тым ня меней, аб’ёмы рэалізацыі марак так і не аднавіліся, сёньня яны выходзяць накладамі парадку 400 тыс. асобнікаў і рэдка калі бываюць распрададзеныя напоўніцу.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ UN Stamps are the Messengers of Peace (анг.) About UNPA. United Nations Postal Administration. Праверана 2009-07-05 г. Архіўная копія ад 2012-02-29 г.
- ^ van den Hurk G. The war in Angola and along the Namibian border, 1975—1988(недаступная спасылка) // A Filatelia Portuguesa. — 2001. — Nº 12 (101). (анг.)
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Владинец Н. И. Знаки почтовой оплаты Организации Объединённых Наций // Советский коллекционер. — № 12. — 1974. — С. 70—88.
- Драгунов Г., Царицын Г. ООН — 30 лет // Филателия СССР. — 1975. — № 9. — С. 40—42.
- Клочков М. Почта ООН-Сити // Филателия СССР. — 1989. — № 11. — С. 56—59.
- Лепешинский Л. Л. Филателистическая география (зарубежные страны): Справочник. — М.: Связь, 1967. — 480 с (См. Соединённые Штаты Америки.(недаступная спасылка))
- Международный день ООН // Календарь филателиста на 1976 год. — М.: Связь, 1975. — 18—24 октября.
- Туранов А. Перекуём мечи на орала // Филателия СССР. — 1977. — № 4. — С. 41—43. (О Почтовой администрации ООН и её выпусках на тему международного мира и безопасности.)
- Own the Longest United Nations Stamp Series // Mystic Stamp Highlights. — 2007. — Vol. 4. — No. 3. — P. 15. (анг.)
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Афіцыйная бачына (анг.) (фр.) (ням.) (італ.)