Сабантуй
Сабантуй (па-башкірску: hабантуй, па-татарску: сабан туе, па-чуваску: сапан туйĕ, акатуй — «сьвята плуга») — штогадовае народнае башкірскае, татарскае і чуваскае сьвята, прысьвечанае пачатку вясеньніх палявых работ[1]. Першыя пісьмовыя згадкі пра сабантуй сустракаюцца ў нататках Івана Ляпёхіна напрыканцы 18 стагодзьдзя[2]. Сабантуй адзначаўся са старажытнасьці ў гонар абуджэньня прыроды і вясеньняга севу[3]. Звычайна падчас сьвята жыхары некалькіх паселішчаў прыязджалі ў адну вёску. Пачыналася сьвята з супольнай малітвы, потым праходзілі конныя скачкі вакол халма, што імітавала праход сонца па небасхіле. Пракаладалі першую баразну, што сымбалізавала абладненьне зямлі. Напрыканцы сьвята праводзіліся розныя спаборніцтвы, хараводы і гульні. Адным зь відаў спаборніцтваў зьяўляецца барацьба (курэш). У 1990 годзе сабантуй набыў статус агульнарэспубліканскага сьвята[4].
Падобныя сьвяты існуюць як у іншых народаў Паволжа (марыйцаў, мардвы, удмуртаў), так і ў некаторых цюрскіх народаў Каўказу (балкарцы і нагайцы), аднак яны маюць свае адрозьненьні. Ёсьць некаторыя асаблівасьці ў назьве сьвята і асаблівасьцях сьвяткаваньня сабантуя ў розных этнаграфічных груп башкір, татараў і чувашоў.
У Беларусі 23 чэрвеня 2012 году быў зладжаны Сабантуй, на якім выступілі мастацкія калектывы Татарстану І Башкірыі[5][6].
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Стральцоў Б. Сабантуй // Тлумачальны слоўнік беларускай мовы: У 5 т.. — Мінск: БелЭн, 1983. — Т. 5, кн. 1.
- ^ Валеев Г. К., Гайнуллин Ш. А. Сабантуй Энцыклапедыя Чалябінск — артыкул. Праверана 20 мая 2017 г.
- ^ Шарафутдинов Д. Агульнабалгарскія гістарычныя карані Сабантуя = Общеболгарские исторические корни Сабантуя // Гасырлар авазы-Эхо веков. — 2008. — № 1.
- ^ Сулейманова Р. Н. Сабантуй Энцыклапедыя Башкартастан — артыкул. Архіўная копія ад 4 кастрычніка 2013 г.
- ^ Сёння ў Мінску — сабантуй // Наша Ніва, 23 чэрвеня 2012 г.
- ^ У цэнтры Мінска адзначылі нацыянальнае свята народаў Паволжа — Сабантуй Праверана 23 чэрвеня 2012 г.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- БЭ. — Мн.: 2002 Т. 14.
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Сабантуй — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
| Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |