Харашэвічы (вёска)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Харашэвічы.
Харашэвічы
Першыя згадкі: 1505
Вобласьць: Гарадзенская
Раён: Слонімскі
Сельсавет: Дзераўноўскі
Насельніцтва: 25
Тэлефонны код: +375 1562
Паштовы індэкс: 231812
Аўтамабільны код: 4
Геаграфічныя каардынаты: 53°8′26″ пн. ш. 25°27′37″ у. д. / 53.14056° пн. ш. 25.46028° у. д. / 53.14056; 25.46028Каардынаты: 53°8′26″ пн. ш. 25°27′37″ у. д. / 53.14056° пн. ш. 25.46028° у. д. / 53.14056; 25.46028
Харашэвічы на мапе Беларусі
Харашэвічы
Харашэвічы
Харашэвічы

Харашэ́вічы[1] — вёска ў Слонімскім раёне Гарадзенскай вобласьці Беларусі. Адміністрацыйна ўваходзіць у Дзераўноўскі сельсавет.

Геаграфічнае становішча[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Харашэвічы знаходзяцца за 15 км на паўночны ўсход ад места Слонім, на мяжы зь біялягічным заказьнікам «Слонімскі». Самы блізкі прыпынак чыгункі — Палонка (за 10 км на паўднёвы захад ад вёскі). Вёска заснавана на правым беразе ракі Іса[2], правым прытоку ракі Шчара.

Агульныя зьвесткі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вёска складаецца зь пяці вуліцаў: Лугавой, Партызанскай, Савецкай, Моладзевай і Новай. Дарогі, якія праходзяць праз Харашэвічы, зьвязваюць вёску з н. п. Дзераўная, в. Загрыцькава, в. Нагуевічы. Існуе транспартны зьвязак са Слонімам — аўтобус Слонім — Нагуевічы па пятніцах і нядзелях.

Мапа вёскі

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Першыя згадкі пра вёску сустракаюцца ў пісьмовых крыніцах XVI ст., уласнасьць пана Войткі Яновіча Клочкі. У 1505 годзе вялікі князь Аляксандар падараваў яму «двор Деревную… с Хорошевичами… с ловами и бобровыми гонами по рекам Исорок и Деревной». У 1573 годзе вёска ўваходзіла ў склад гаспадарскага маёнтка Дзераўная, уласнасьць пана Ўладзімера Забалоцкага.

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795) апынулася ў складзе Расейскай імпэрыі, у Слонімскім павеце. У гэты час тут дзейнічаў філіяльны каталіцкі касьцёл Слонімскай парафіі[3][4], які не захаваўся. У XIX ст. вёска — цэнтар маёнтку, у які ўваходзілі вёскі Харашэвічы, Нагуевічы, Загрыцькава, Кабакі, фальварак Каралін і вёска фальварку Сярэбрышча. Паводле рэвізіі 1834 г. у маёнтку 515 сялянскіх душ. Паводле інвэнтару 1846 г. у вёсцы 18 двароў, 153 жыхары. У гэты час маёнтак належаў абшарніцы Элеаноры Тыманавай, якая валодала 5388 дзесяцінамі зямлі.

У другой палове XIX ст. вёска ў Дзераўноўскай воласьці. У 1864 г. тут быў заснаваны цагельны завод. У 1869 г. працавала народная вучэльня, у якой навучалася 30 хлопчыкаў і 30 дзяўчынак. У 1870 г. маёнтак належаў абшарніку Гарцінгу. У 1880 г. працавала царкоўна-прыходзкая школа. У 1882 г. касьцёл быў рэканструяваны пад праваслаўны храм паводле праекту грамадзянскага інжынэра Кржыжаноўскага. У 1884 г. дзейнічаў цагельны завод, на якім працавалі 203 работнікі. Аб’ём вытворчасьці складаў 230 тысячаў штук цэглы. У 1886 г. вёска, прыватная ўласнасьць, 19 двароў, 232 жыхары.[3]. Сума даходу 2 тысячы рублёў. Тут былі карчма, крама дзеля запасаў хлеба, царкоўна-прыходзкая школа, вінакурны завод. Паводле перапісу 1897 г., 42 двары, 358 жыхароў. Побач зь вёскай знаходзілася сядзіба Гарцінга, 1 двор, 91 жыхар, дзе былі карчма й крама. У сувязі з важнасьцю вёскі ў стратэгічных і палітычных адносінах побач зь сядзібай было раскватаравана войска — 4 казармы батальёну 117-га пяхотнага Яраслаўскага палку (374 чалавекі).
У 1905 г. 436 жыхароў. Працавала народная вучэльня, у якой у 1905 г. навучалася 58 хлопчыкаў і 5 дзяўчынак.

З 1921 г. у складзе Польскай Рэспублікі. Уваходзіла ў Дзераўнаўскую гміну Слонімскага павету Наваградзкага ваяводзтва. У 1921 г. 123 двары, 757 жыхароў.

З 1939 году ў БССР. З 12 кастрычніка 1940 году цэнтар сельсавету, з 16 ліпеня 1945 году ў Пятралевіцкім, з 14 красавіка 1979 году ў Дзераўноўскім сельсаветах. Уваходзіць у склад сельскагаспадарчага вытворчага каапэратыву «Дзераўноўскі». Працуюць крама, фэльчарска-акушэрскі пункт (ФАП), аддзяленьне сувязі, дом побыту, грамадзкая лазьня, 8-гадовая школа, клюб, бібліятэка. У 1967 годзе ў вёсцы ўсталяваны помнік землякам-удзельнікам Вялікай Айчыннай вайны. На 1 студзеня 2003 году 72 двары, 135 жыхароў.

Воіны-землякі, якія загінулі ці зьніклі бязь вестак у 1941—1945 гг.[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. Басак Аляксей Аляксандравіч — нарадзіўся ў 1916 г., загінуў 18.01.1945 у Польшчы
  2. Басак Іван Паўлавіч — нарадзіўся ў 1910 г., зьнік бязь вестак у кастрычніку 1944 г.
  3. Бондар Рыгор Лук’янавіч — нарадзіўся ў 1916 г., зьнік бязь вестак у сакавіку 1945 г.
  4. Булыга Павел Антонавіч — нарадзіўся ў 1926 г., загінуў 15.01.1945 у Польшчы
  5. Булыга Фёдар Андрэевіч — нарадзіўся ў 1923 г., малодшы сяржант, памёр ад ран 15.06.1945, пахаваны ў м. Гвардзейск Калінінградзкай вобл.
  6. Ганчарук Аляксандар Андрэевіч — нарадзіўся ў 1911 г., радавы, памёр ад ран 19.11.1944 у Польшчы
  7. Ганчарук Фёдар Андрэевіч — нарадзіўся ў 1921, загінуў 6.02.1945 у Польшчы
  8. Жук Ёсіф Васільевіч — нарадзіўся ў 1926, малодшы сяржант, зьнік бязь вестак у красавіку 1945
  9. Жылінскі Андрэй Андрэевіч — нарадзіўся ў 1921, загінуў 29.01.1945 у Польшчы
  10. Жылінскі Васіль Тарасавіч — нарадзіўся ў 1925, радавы, загінуў 29.01.1945 у Польшчы
  11. Жылінскі Клеменці Венядзіктавіч — нарадзіўся ў 1923, радавы, загінуў 16.01.1945 у Польшчы
  12. Казак Андрэй Сідаравіч — нарадзіўся ў 1913, загінуў 18.01.1945 у Польшчы
  13. Казак Іван Міхайлавіч — загінуў 11.10.1944 у Польшчы
  14. Казак Іван Трафімавіч — нарадзіўся ў 1923, загінуў у сьнежні 1944 у Польшчы
  15. Качарга Аляксандар Антонавіч — нарадзіўся ў 1920, радавы, загінуў 26.01.1945 у Польшчы
  16. Кісьляк Аляксандар Адамавіч — нарадзіўся ў 1925, радавы, памёр ад ран 31.01.1945 у Нямеччыне
  17. Кісьляк Ануфры Андрэевіч — нарадзіўся ў 1924, зьнік бязь вестак у ліпені 1945
  18. Кісьляк Васіль Ёсіфавіч — нарадзіўся ў 1923, радавы, загінуў 28.01.1945 у Польшчы
  19. Мялешка Андрэй Міхайлавіч — нарадзіўся ў 1926, радавы, загінуў 29.04.1945 у Нямеччыне
  20. Мялешка Васіль Адамавіч — радавы, загінуў 15.01.1945 у Польшчы
  21. Пляшко Мікалай Аляксандравіч — нарадзіўся ў 1921, радавы, загінуў 26.01.1945 у Польшчы
  22. Пятліцкі Аляксандар Аляксандравіч — нарадзіўся ў 1923, радавы, памёр ад ран 26.11.1946, пахаваны ў м. Ковель, Украіна
  23. Пятліцкі Гарадзей Васільевіч — зьнік бязь вестак у кастрычніку 1944
  24. Пятліцкі Сьцяпан Сьцяпанавіч — нарадзіўся ў 1923, загінуў 14.01.1945 у в. Енце, Польшча
  25. Разьбягальскі Тадэвуш Ігнатавіч — нарадзіўся ў 1921, загінуў 26.04.1945
  26. Разьбягальскі Фелікс Ігнатавіч — нарадзіўся ў 1917, зьнік бязь вестак у красавіку 1945
  27. Раманюк Георгій Восіпавіч — нарадзіўся ў 1914, радавы, зьнік бязь вестак у верасьні 1944
  28. Случко Мікалай Вікенцьевіч — нарадзіўся ў 1910, радавы, загінуў 6.03.1945 у Нямеччыне
  29. Хілько Аляксандар Нікіфаравіч — нарадзіўся ў 1902, зьнік бязь вестак у сьнежні 1943
  30. Хомка Фадзей Георгіевіч, нарадзіўся ў 1911 — радавы, зьнік бязь вестак у траўні 1945

Адукацыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Харашэвіцкая вучэльня[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Створана ў 1861 годзе і разьмяшчалася ў грамадзкім будынку бясплатна. Утрымлівалася за кошт дзяржаўнага казначэйства й мясцовай сялянскай грамады. У 1886/87 навучальным годзе вучыліся 43 хлопчыкі й 1 дзяўчынка, у 1900/01 — 50 хлопчыкаў і 1 дзяўчынка. У розныя часы тут працавалі настаўнікі: Вольга Барадзіна (адна зь першых настаўнікаў, скончыла Шавельскі жаночы пансіён), Іван Ганчарук, М. Шыпіца й Андрэй Тарасюк (два апошнія закончылі Сьвіслацкую настаўніцкую сэмінарыю). Закон Божы выкладалі сьвятары: Марк Ячынкоўскі ў канцы XIX стагодзьдзя, Ф. Паўловіч (закончыў Летувіскую духоўную сэмінарыю) у пачатку XX стагодзьдзя.

Базавая школа[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Васьмігадовая школа зачынена ў 2002 годзе й зруйнавана ўлетку 2011.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Гродзенская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2004. — 469 с. ISBN 985-458-098-9. (pdf)
  2. ^ Водными маршрутами Беларуси (рас.)
  3. ^ а б Choroszewicze // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom XV, cz. 1: Abablewo — Januszowo. — Warszawa, 1900. S. 322 (пол.)
  4. ^ Choroszewicze // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom I: Aa — Dereneczna. — Warszawa, 1880. S. 633 (пол.)

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  • Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Слонімскага раёна. — Мн.: БЕЛТА, 2004. — 752 с.: іл. ISBN 985-6302-61-7.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Харашэвічы_(вёска)&oldid=2435289»