Хроніка літоўская і жамойцкая

Хроніка літоўская і жамойцкая
Кройника литовская и жмойтская
Хроніка літоўская і жамойцкая, аркуш Табольскага сьпісу, XVIII стагодзьдзе
Жанр:	рукапіс
Мова арыгіналу:	старабеларуская
Год напісаньня:	XVII стагодзьдзе

«Хро́ніка літо́ўская і жамо́йцкая» (па-старабеларуску: Кройника литовская и жмойтская) — помнік беларуска-літоўскага летапісаньня, створаны ў XVII стагодзьдзі, зьяўляецца часткаю «Вялікае хронікі», што апавядае пра сусьветную гісторыю да канца XVI стагодзьдзя.

Рукапіс быў выяўлены Віктарам Буганавым у Аддзеле рукапісных кніг Дзяржаўнага архіву Цюменскай вобласьці, у зьвязку з чым атрымаў назву Табольскага. Аналягічным Табольскаму зьяўляецца Ленінградзкі сьпіс, знойдзены Мікалаем Улашчыкам у Аддзеле рукапісаў Дзяржаўнай Публічнай бібліятэкі імя Салтыкова-Шчадрына ў Ленінградзе. Вядомыя яшчэ два сьпісы летапісу: Краснаярскі, які захоўваецца ў Аддзеле рукапісаў Расейскай нацыянальнай бібліятэкі ў Санкт-Пецярбургу і ўяўляе сабой копію Табольскага, і Кракаўскі, выяўлены ў 1970 Яраславам Шчапавым у Аддзеле рукапісаў Бібліятэкі Польскай Акадэміі навук у Кракаве.

Напісаная «Кроніка» старабеларускай моваю, паводле зьместу набліжаная да «Хронікі Быхаўца» і асабліва да «Хронікі польскай, літоўскай, жамойцкай і ўсёй Русі» Мацея Стрыйкоўскага — асноўнае крыніцы для стварэньня «Кронікі». Апісвае падзеі ў Вялікам Княстве Літоўскім пачынаючы ад легендарных часінаў (уцёкаў Палямона з Рыму) і сканчаючы абраньнем на сталец Жыгімонта III. У «Кроніку» таксама ўстаўленая аповесьць пра Кулікоўскую бітву, прычым гэтая ўстаўка чыста мэханічная.

Створаны летапіс, імаверна, на поўдні сучаснае Беларусі (магчыма, у Слуцку) асобай, набліжанай да роду Радзівілаў («Кроніка» надае ім шмат увагі і ўслаўляе іхні род).

Глядзіце таксама

• Хроніка Вялікага Княства Літоўскага і Жамойцкага
• Хроніка польская, літоўская, жамойцкая і ўсёй Русі

Літаратура

• Улащик Н. Н. «Литовская и Жмойтская хроника» и её отношение к хронике Быховца и М. Стрыйковскому // Славяне и Русь. — М.: Наука, 1968. — С. 357—366.
• Улащик Н. Н. Предисловие. «Кройника литовская и жмойтская» // Полное собрание русских летописей. — М.: Наука, 1975. — Т. 32. — С. 5—8.
• Хроника литовская и жмойтская // Полное собрание русских летописей. — М.: Наука, 1975. — Т. 32. — С. 16—127.
• Чамярыцкі У. Хроніка Літоўская і Жамойцкая // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т.. — Мн.: 2005 Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — С. 721.