Язэп Жыновіч

Язэп Жыновіч
Дата нараджэньня	14 траўня 1907(1907-05-14)
Месца нараджэньня	Арэшкавічы, Ігуменскі павет, Менская губэрня, Расейская імпэрыя
Дата сьмерці	13 студзеня 1974(1974-01-13) (66 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, БССР, СССР
Месца пахаваньня	Усходнія могілкі
Месца вучобы	юрыдычны факультэт БДУ (1931) Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі (1941)
Занятак	дырыгент, кампазытар, музычны пэдагог, цымбаліст
Месца працы	Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі
Інструмэнты	Цымбалы
Узнагароды
Язэп Жыновіч у Вікісховішчы

Язэ́п Язэ́павіч Жыно́віч, сапраўднае прозьвішча — Жыдо́віч (14 траўня 1907, вёска Арэшкавічы, цяпер у Пухавіцкім раёне Менскае вобласьці, Беларусь — 13 студзеня 1974, Менск) — музыка-цымбаліст, дырыгент, кампазытар і пэдагог, народны артыст БССР (1955) і СССР (1968), прафэсар, ляўрэат Дзяржаўнай прэміі БССР.

Біяграфія

Язэп Жыдовіч нарадзіўся 14 траўня 1907 г. у вёсцы Арэшкавічы ў сям’і земляроба. Да 15-гадовага ўзросту ён жыў у Арэшкавічах.

У 1922 г. юнака прынялі салістам-цымбалістам у БДТ-1 (цяпер тэатар імя Я. Купалы ў Менску). Язэп працягнуў адукацыю ў менскай школе № 11 (цяпер № 42). У 1927 паступіў у Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт. Вучобу ў БДУ спалучаў з вучобай у Менскім музычным тэхнікуме.

У 1930 кіраўнік, у 1938—1941 гг. саліст, канцэртмайстар і пэдагог створанага Дзяржаўнага ансамблю народных інструмэнтаў БССР.

У 1931 скончыў юрыдычны факультэт БДУ. У 1935 г. быў выключаны з кансэрваторыі за тое, што ягоныя бацькі «кулакі». Бацькі незадоўга да гэтага былі пазбаўленыя выбарчых правоў, а пасьля высланыя з канфіскацыяй маёмасьці. Сам Язэп зьмяніў прозьвішча на Жыновіч. Тэарэтыка-кампазытарскае аддзяленьне Беларускай кансэрваторыі скончыў у 1941.

У 1939 г. адбыўся Першы Ўсесаюзны агляд выканаўцаў на народных інструмэнтах, ляўрэатам якога стаў Я. Я. Жыновіч (другая прэмія). У час вайны быў накіраваны ў Казахскую філярмонію, адкуль у складзе канцэртнай брыгады выяжджаў на фронт. Па вайне вярнуўся ў Менск.

З 1946 г. Жыновіч прызначаны мастацкім кіраўніком і дырыжорам Дзяржаўнага народнага аркестру БССР (з 1974 г. імя Жыновіча). У Беларускай кансэрваторыі Жыновіч заснаваў клясу цымбалаў і катэдру народных інструмэнтаў, загадваў ёю да 1963 году.

Творчасьць

Напісаў музычныя творы: «Беларуская мэлёдыя» для ансамбля цымбалаў і 2 арфаў, «Сказ-быліна аб зямлі беларускай», канцэртныя апрацоўкі народных танцаў «Лявоніха» і «Мікіта».

Пераклаў для цымбалаў п’есы Ё. Штраўса, Ф. Шапэна, Г. Вяняўскага, Ф. Крэйсьлера, В.-А. Моцарта, сымфаньеты «Беларускія карцінкі» М. Чуркіна, фіналы першага канцэрту для фартэпіяна з сымфанічным аркестрам і сэрэнады для струннага аркестру П. Чайкоўскага, фартэпіянныя п’есы «У манастыры» з «Маленькай сюіты» А. Барадзіна і «Багатырскія вароты» з «Карцінак з выстаўкі» М. Мусаргскага, многія іншыя творы замежнай клясыкі і савецкай музыкі.

Ушанаваньне памяці

У Менску на доме, дзе жыў Я. Жыновіч, усталяваная мэмарыяльная дошка. У ягоны гонар названая адна з вуліц у менскім мікрараёне Дамброўка.

Вонкавыя спасылкі

• Іосіф Жыновіч Славутыя людзі. Талька і наваколлі. Праверана 24 студзеня 2010 г.
• А. Я. Ракава. Жыновіч Іосіф Пуховчане. Марьина Горка on-line. Праверана 24 студзеня 2010 г.
• 14 мая — 100 год з дня нараджэння І.І. Жыновіча (1907-1974), цымбаліста, дырыжора, кампазітара, педагога. Нацыянальная бібліятэка Беларусі. Праверана 15 кастрычніка 2012 г.