Кезгайла
Кезгайла лац. Kiezgajła / Kiezhajła | |
Паходжаньне | |
---|---|
Мова(-ы) | германскія |
Утворанае ад | Keso + Gailo |
Іншыя формы | |
Варыянт(ы) | Гезгайла, Гезгал, Кежгайла, Гежгайла |
Зьвязаныя артыкулы | |
якія пачынаюцца з «Кезгайла» |
Кезгайла (Кежгайла), Гезгайла (Гезгал, Гежгайла) — мужчынскае імя.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Геза або Кеза (Geso, Keso) і Гайла (Gailo) — імёны германскага паходжаньня[1][2]. Іменная аснова -гез- (-гіз-, -кез-) (імёны ліцьвінаў Геска, Гізель, Гесмонт; германскія імёны Geske, Giesel, Gismondus) паходзіць ад гоцкага gais 'суліца, кап’ё'[3], германскага gaizá 'завостраны кій'[4], а аснова -гайл- (-гал-, -гел-) (імёны ліцьвінаў Відзігайла, Інгела, Монтгайла; германскія імёны Widigail, Ingeila, Montigel) — ад гоцкага і бургундзкага gails 'жвавы, свавольны, ганарысты'[3]. Такім парадкам, імя Кезгайла азначае «жвавае кап’ё»[5].
У Польшчы адзначаецца прозьвішча Гезгала (Giezgała, Giezgało)[6].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Kesgaylo Wolymuntonis (18 студзеня 1401 году)[7]; Kynsgail (17 жніўня 1404 году)[8]; па(н) Кезкаилъ (20 траўня 1407 году)[9]; Michel andirs Kynsegail (26 траўня 1410 году)[10]; Nicolao alias Kynsgal (20 красавіка 1411 году)[11]; Kynsgalo capitaneo Samagittariun (31 траўня 1412 году)[12]; пану Кгескгоилу (1413—1424 гады)[13]; пану Кезкгаилу (22 чэрвеня 1415 году)[14]; Michaele alias Keysgal capitaneo terre Samaytarum (23 кастрычніка 1417 году)[15]; Keynsgal capitaneo Samagittie (22 чэрвеня 1421 году)[16]; Michael Kinsgall capitaneus Samagitarum (27 верасьня 1422 году)[17]; Kinsgail hauptmann in Samagitten (1425 год); Dominus Mychell alias Kenzegall capitaneus terre Samogittarum (1426 год); Kinsgal (29 красавіка 1431 году)[18]; Gensegal (22 чэрвеня 1431 году)[19]; Kenzgal Capitanei Samagittie (1 верасьня 1431 году)[20]; Kiezygal capitaneo Samogitarum (Kiezygal capitaneus Samogitarum[21]; 24 верасьня 1432 году)[22]; пан Кезкгаило староста Жомоитский[23] (27 верасьня 1432 году)[24]; Michael alias Keszgal, Kesgaylo Wolymunthowicz[25]; s[igillum] domi Kynzgalonis[26], Michael alias Keszgal capitanues Samagitiae[27] (15 кастрычніка 1432 году); Kynszgail (7 лістапада 1432 году)[28]; Kynsgall (13 лістапада 1432 году)[29]; sigillum domini Kyezgal[30], Kezigal Wostoltowicz[31] (27 лютага 1434 году); Kynzegal (4 лістапада 1434 году)[32]; Michael Gezgalouicz (19 красавіка 1437 году)[33]; Кгезкгаило[34], Кезкга(и)л(о)[35], пан Михаило Кгезкгаиловичъ[36], пан Михаило Кезкгаиловичъ[37] (1440—1492 гады); sigillo generosi domini Nicolai Mikolaiowicz Kieszgal (11 траўня 1520 году)[38]; generose Anne Gieszgałowa… generosi olim Nicolai Gieszgał… domini Nicolai Kiezgal (5 кастрычніка 1529 году)[39]; пан Михаило Кгезкгаловичъ… листу старого пана Кгезкгаилова (23 лістапада 1536 году)[40]; Олтар Кезкгалов (1553 год)[41]; Giezgały (1744 год)[42]; Jan Karol Gieżgałło na Baksztach Zawisza Staroscic Starodubowski Pułkownik Petyhorski (4 кастрычніка 1765 году)[43].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Кезгайла Валімонтавіч (у каталіцтве Міхал; каля 1380 — каля 1449) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага, староста генэральны жамойцкі, маршалак гаспадарскі, кашталян віленскі; меў сыноў Міхайлу, Яна, Пятра, Дабяслава і Бутрыма, пачынальнік роду Кезгайлаў
- Самуэль Гезгал — шляхціч Лідзкага павету, які ўпамінаецца ў 1728 годзе[44]
Гежгайлы-Шэметы — літоўскі шляхецкі род[45].
На 1881—1909 гады існавала вёска (ваколіца) Кежгайлава[46] (Гежгайлава[47], Гіжгайлава) у Ігуменскім павеце Менскай губэрні[48].
Назву Гезгалы маюць вёскі на гістарычнай Слонімшчыне.
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 110.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 567, 589.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 70.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 23.
- ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 122.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 38.
- ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 103.
- ^ Українські грамоти XV ст. — Київ, 1965. С. 35.
- ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 208.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 86.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 90.
- ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 386.
- ^ Jablonskis K. Nauji Vytauto laikotarpio aktai // Praeitis. T. 2. — Kaunas, 1933. P. 383.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 739.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 741.
- ^ Dokumenty strony polsko-litewskiej pokoju mełneńskiego z 1422 roku. — Poznań, 2004. S. 11.
- ^ Полехов С. В., Наумов Н. Н. Татарская тематика в переписке сановников Тевтонского ордена. 1431—1432 гг. // Золотоордынское обозрение. 2020. Т. 8. № 4. С. 787.
- ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 273.
- ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135—136.
- ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 163.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 1: 1387—1468. — Kraków, 1932. S. 144.
- ^ Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам: Ч. 1. — Вильно, 1843. С. 6.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 327.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 252.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 78.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 81.
- ^ Liv-, Esth- und Curländisches Urkundenbuch nebst Regesten / Hrsg. von F. G. von Bunge. Bd. 8. — Riga; Moskau, 1884. S. 373.
- ^ Полехов С. В. Наследники Витовта. — М., 2015. С. 527.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 100.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 105.
- ^ Rowell S. Bears and Traitors, or: Political Tensions in the Grand Duchy, ca. 1440—1481 // Lithuanian Historical Studies. Vol. 2, 1997. P. 55.
- ^ Kodeks dyplomatyczny katedry i diecezji Wilenskiej. T. 1, z. 3: 1501—1507. — Kraków, 1948. S. 749.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 19, 22, 40.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 26—27, 30, 32, 40, 48, 51, 54, 66—67, 68.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 20.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. С. 23, 39, 40—41, 53, 54.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 83.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 154.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 21 (1536—1537). — Vilnius, 2019. P. 33.
- ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 164.
- ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
- ^ Рыбчонак С. Акт кампуту шляхты Наваградскага ваяводства ад 4 кастрычніка 1765 г. // Герольд Litherland. № 21, 2019. С. 97.
- ^ Лаўрэш Л. Падымны рэестр шляхты Лідскага павета, 1728 г. // Лідскі летапісец. № 3―4 (99―100), 2022. С. 43―60.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Ш, Згуртаваньне беларускай шляхты
- ^ Słownik geograficzny... T. IV. — Warszawa, 1893. S. 54.
- ^ Słownik geograficzny... T. II. — Warszawa, 1881. S. 567.
- ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 36.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)