Дзень вызваленьня Беларусі ад белапалякаў

Дзень вызваленьня Беларусі ад белапалякаў
Сьвяткуецца	Беларуская ССР
Дата	11 ліпеня
Пэрыядычнасьць	штогадовае
Першае сьвяткаваньне	1921
Апошняе сьвяткаваньне	1940

Дзень вызвале́ньня Белару́сі ад белапаля́каў — дзяржаўнае сьвята ў БССР. Да 1939 року гэта было галоўнае ідэалагічнае сьвята БССР.

Мінуўшчына[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

11 ліпеня 1920 року Чырвоная Армія выгнала зь Менску польскае войска. На беларуска-польскую мяжу бальшавікі выйшлі 26 ліпеня, а 31 ліпеня ў Менск прыбыў ўрад БССР і была абвешчаная незалежнасьць ССРБ. Нягледзячы на гэта, памятная дата стала адзначацца фактычна ў дзень вызваленьня Менску.

У першыя гады 11 ліпеня ня мела статусу сьвята, а зьяўлялася проста памятным днём. На першую гадавіну вызваленьня ад «белапалякаў» у менскім гарадзкім тэатры абвясьцілі стварэньне БДУ. З 1923 року 11 ліпеня афіцыйна стаў непрацоўным днём пад назвай «дзень вызваленьня Менску з-пад белапольскай акупацыі». Да пачатку 1930-х сьвята стала называцца «днём вызваленьня Савецкай Беларусі ад белапалякаў».

У 1927 року быў зацьверджаны новы герб БССР, на якім у гонар 7-й гадавіны перамогі над Польшчай сонечныя прамяні былі падзеленыя прамежкамі на 7 аднолькавых пучкоў.

У 1930 року ў Камароўскім парку (цяпер Чалюскінцаў) быў адкрыты Ўсебеларускі стадыён імя 10-годзьдзя вызваленьня Беларусі ад белапалякаў (не захаваўся). У 1931 адкрытае клінічнае мястэчка на Барысаўскім тракце (цяпер 1-я гарадзкая клінічная больніца). У 1932 у будынку Чырвонага касьцёлу адкрыты Дзяржаўны польскі тэатар імя 11 ліпеня. У 1933 быў закладзены падмурак Дзяржаўнага тэатру опэры і балету. У 1935 сьвята адзначалася найбольш шырока: Міхаіл Калінін узнагародзіў БССР ордэнам Леніна, у Менску адбыліся ўрачыстыя шэсьці калектываў прадпрыемстваў усяе БССР. У 1938 року быў зьняты аднайменны фільм пра вызваленьне Менску ад белапалякаў.

Пасьля далучэньня да БССР Заходняй Беларусі дата 11 ліпеня стала неактуальнай. Апошні раз яе адзначылі на 20-годзьдзе, у 1940 року. З пачаткам нямецка-савецкай вайны сьвяткаваньне спынілася.