Нарматыўны кантроль

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Нарматы́ўны кантро́ль (па-ангельску: Authority control) у бібліятэчнай справе — арганізацыя бібліятэчных каталёгаў і бібліяграфічнай інфармацыі[1][2] шляхам прысваеньня кожнай тэме пэўнай назвы. Такія ўнікальныя загалоўкі пасьлядоўна выкарыстоўваюцца ў каталёгу[3] і працуюць разам зь іншымі арганізацыйнымі дадзенымі, напрыклад, перакрыжаванымі спасылкамі[3][4]. Кожны загаловак мае кароткае апісаньне межаў дастасавальнасьці і выкарыстаньня, такая арганізацыя дапамагае пэрсаналу бібліятэк падтрымліваць каталёг у актуальным стане і спрашчае працу дасьледчыкам[5].

Каталагізавальнікі прысвойваюць кожнай сутнасьці (аўтар, кніга, сэрыя, выдавецтва) унікальны тэкставы ідэнтыфікатар, які пасьлядоўна выкарыстоўваецца для адназначнага апісаньня ўсіх адсылак да гэтай сутнасьці, нават калі гэта варыянт запісу, псэўданім або крыптанім[6]. Унікальны загаловак дазваляе атрымаць усю рэлевантную інфармацыю, уключаючы зьвесткі аб зьвязаных з дадзенай сутнасьцю[6]. Нарматыўны кантроль можа разьмяшчацца ў базе дадзеных і ўтрымліваць сувязі зь іншымі сутнасьцямі і іншымі базамі[7]. Таму нарматыўны кантроль — разнастайнасьць бібліяграфічнага кантролю і нарматыўнага слоўніка.

Хоць тэарэтычна нарматыўнаму кантролю можа падвяргацца любая інфармацыя (умоўныя загалоўкі, асабістыя імёны, карпаратыўныя назвы)[2], у бібліятэках каталёгі звычайна сканцэнтраваны вакол імёнаў аўтараў і назваў кніг. Клясыфікацыя Бібліятэкі Кангрэсу выконвае падобную функцыю, хоць звычайна іх разглядаюць асобна. З часам запісы нарматыўнага кантролю патрабуецца зьмяняць і абнаўляць; хоць яго мэтай не зьяўляецца стварэньне ідэальнай непарыўнай сыстэмы захоўваньня дадзеных, ён дапамагае сыстэматызаваць і шукаць інфармацыю[5].

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Block, Rick J. 1999. «Authority Control: What It Is and Why It Matters.», accessed March 30, 2006
  2. ^ а б Why Does a Library Catalog Need Authority Control and What Is IMPLEMENTING AUTHORITY CONTROL. Vermont Department of Libraries (2003). Праверана 2013-07-19 г.
  3. ^ а б Authority Control at the NMSU Library. New Mexico State University (2007). Праверана November 25, 2012 г.
  4. ^ Authority Control in the Card Environment IMPLEMENTING AUTHORITY CONTROL. Vermont Department of Libraries (2003). Праверана 2013-07-19 г.
  5. ^ а б Kathleen L. Wells of the University of Southern Mississippi Libraries (November 25, 2012) Got Authorities? Why Authority Control Is Good for Your Library. Tennessee Libraries.
  6. ^ а б Cataloguing authority control policy. National Library of Australia (November 25, 2012).
  7. ^ Authority Control at LTI. LTI (November 25, 2012).