Індустрыяльны турызм і гарадзкія дасьледаваньні

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі

Індустрыяльны турызм — дасьледаваньне тэрыторыяў, будынкаў і інжынэрных будынкаў вытворчага (не грамадзянскага) або адмысловага прызначэньня, а таксама ўсякіх пакінутых (закінутых) будынкаў з мэтай атрыманьня псыхічнага і эстэтычнага задавальненьня або задавальненьня дасьледчай цікавасьці. Гэтая зьява валодае шматлікімі рысамі моладзевай субкультуры і на ангельскай мове носіць назву «urban exploration» (гарадзкое дасьледаваньне).

Віды індустрыяльнага турызму і гарадзкіх дасьледаваньняў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Наведваньне пакінутых (закінутых) аб'ектаў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Адным з найболей распаўсюджаных відаў індустрыяльнага турызму зьяўляецца наведваньне пакінутых (закінутых) аб’ектаў. Гэта могуць быць пакінутыя недабудаваныя будынкі, калісьці дзейныя прамысловыя, гаспадарчыя і вайсковыя аб’екты, пакінутыя жылыя хаты, раёны і нават гарады (так званыя гарады-здані. Напрыклад Кадыкчан, Прыпяць, Коленда). Шырокае распаўсюджваньне такога віду індустрыяльнага турызму зьвязана, мабыць, з адносна невялікімі рызыкамі для здароўя (небясьпеку могуць уяўляць напрыклад, раптоўныя абвальваньні канструкцыяў, бяздомныя сабакі, азбэст, які выкарыстоўваўся для шматлікіх інжынэрных канструкцыяў і наогул хімічныя забруджваньні) і, звычайна, неахоўнасьцью аб’ектаў. Бо ў большасьці выпадкаў мэтай такога турызму зьяўляецца атрыманьне сузіральнага задавальненьня, шматлікія такія дасьледнікі зьяўляюцца фатографамі.

Айчынных дасьледнікаў ад заходніх адрозьнівае вялікая ўтоенасьць — яны імкнуцца не афішаваць месцазнаходжаньне выяўленых аб’ектаў (на жаргоне — «паліць аб'ект»), лічачы, што такім чынам можна прыцягнуць да аб’екта ўвагу з боку ўлад або выклікаць занадта вялікі наплыў турыстаў.

Постпаломніцтва (наведваньне закінутых, дэсакралізаваных аб'ектаў рэлігійнага шанаваньня)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Постпаломніцтва — наведваньне закінутых, дэсакралізаваныхх аб’ектаў рэлігійнага шанаваньня. Забытыя храмы адначасова зьяўляюцца гістарычнымі артэфактамі, унікальнымі помнікам архітэктуры, аб’ектамі рэлігійнага шанаваньня, сьведкамі зьмены карэнных асноў сьветапогляду (з рэлігійнага на атэістычнае, а затым і нэўтральна-сьвецкае). Такая сумесь розных фактаў, адносін да іх, эмоцый і перажываньняў пры спробах рацыянальнага і творчага асэнсаваньня атрымоўванага пры постпаломніцтве досьведу можа стаць крыніцай адмысловых перажываньняў.

Пранікненьне на ахоўныя тэрыторыі, тэрыторыі дзейсных прамысловых зон і зон, ня створаных для знаходжаньня ў іх людзей (інфільтрацыя)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Дасьледаваньне падземных будынкаў (дыгэрства)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Шпацыры па дахах (руфінг, руфэрства)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гэты даволі небясьпечны (зразумела чаму) выгляд турызму распаўсюджаны ў асноўным у буйных гарадах. Людзі, якія захапляюцца сузіраньнем выглядаў, адкрываных з гарадзкіх дахаў, завуць сябе па-рознаму — «руфэры» (ад анг. roof дах), «дахалазы», «крышэры», «крышнаіты» і т. д. Сярод гарадоў Расейскай Фэдэрацыі варта вылучыць Санкт-Пецярбург як адзін з найболей прывабных для руфэрства гарадоў з-за плянавай забудовы і рэглямэнту па вышыні будынкаў, што дазваляе погляду ахапляць вялікія прасторы. І тое, што ён зьяўляецца другім па велічыні мегаполісам РФ, робіць яго ў гэтым пляне па-за канкурэнцыяй.

Пасіўны і камэрцыйны індустрыяльны турызм[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Псыхагэаграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Урбанізм[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

У дадзеным кантэксьце ўрбанізм (ад лац. urbanus гарадзкі) варта разглядаць як любоў да гарадзкіх пэйзажаў, якія сфармаваліся ў выніку пашырэньня, разьвіцьця або наадварот, прыходу ў заняпад гарадзкіх тэрыторыяў. Аб’ектамі адмысловага натхненьня могуць стаць будынкі вызначанай архітэктуры. Напрыклад, гэта можа быць архітэктура ў стылі савецкі нэаклясыцызм, канструктывізм. Шматлікія творчыя людзі натхняюцца выглядамі на ЛЭП, чыгуначныя разьвязкі і дэпо, атмасфэрай спальных раёнаў, гарадзкіх двароў-студняў, тупікоў, дзіўных і незвычайных месцаў, даўно невыкарыстоўваных дарог, і наогул неафіцыёзным жыцьцём гораду. У краінах Эўрапейскага зьвязу дзейнічаюць турыстычныя фірмы, якія прапануюць туры па неафішуемым куткам эўрапейскіх гарадоў.

Індустрыяльная (прамысловая) археалёгія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Індустрыяльная археалёгія як акадэмічны прадмет дасьледуе ўзаемаўплывы зьмен, якія адбываюцца ў прамысловасьці і тэхналёгіі, з аднаго боку, і грамадзтва ў цэлым, зь іншага. Іншая задача — захаваньне матэрыяльных сьведчаньняў індустрыяльнага разьвіцьця. За мяжой існуюць катэдры індустрыяльнай археалёгіі пры ўнівэрсытэтах. Напрыклад у Мічыганскім Тэхналягічным Унівэрсытэце (ЗША) і ў Бірмінггэмскім Унівэрсытэце (Вялікабрытанія). У Расейскай Фэдэрацыі таксама вядуцца падобныя дасьледаваньні. У прыватнасьці, у Інстытуце гісторыі і археалёгіі УРО РАН і ва Ўральскай дзяржаўнай архітэктурна-мастацкай акадэміі. Зразумела, што палявая праца археолягаў зьвязаная з экспэдыцыйнай і турыстычнай дзейнасьцю. Часьцяком, дасьледаваньні археалягічных пластоў у цэнтры мэгаполісаў зьвязаныя з выратавальнымі раскопкамі.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]