Гетаўт
 Герб «Копач» | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Памёр | па 1413 |
| Дзеці | Юры, Дорг |
Гетаўт (? — па 1413) — літоўскі баярын. На Гарадзельскай уніі атрымаў герб «Копач».
Унук Гетаўта Юры называў сябе «Вішнеўскім вотчыньнікам».
Імя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Гетаўт (імя)
Кеталд або Гетальд (Ketold, Getoldus[1][2][3]) — імя германскага паходжаньня[4]. Іменная аснова -гед- (-гад-, -гід-) (імёны ліцьвінаў Гедзень, Гедвін, Гедмонт; германскія імёны Gedenus, Gedovin, Gadamundus) паходзіць ад старагерманскага gidd- 'пыхлівы, ганарысты', ісьляндзкага geð 'нораў, тэмпэрамэнт'[5] або гоцкага gadiliggs 'сваяк, родзіч'[6], а аснова -валд- (-алд, -олт) (імёны ліцьвінаў Геральт, Левалт, Рамвольт; германскія імёны Gerwald, Lewolt, Romuald) — ад гоцкага і германскага waldan 'валодаць, гаспадарыць' або wulþus 'слава, мажнасьць'[5].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: cum Gethowoth[7], Getowd[8], Gethawoth[9] (2 кастрычніка 1413 году); Gettoth (16 і 21 чэрвеня 1409 году)[10].
Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Зь літоўскага баярскага роду. У 1409 годзе на загад вялікага князя Вітаўта выехаў разам зь іншымі баярамі ў Жамойць (значыцца ў дакумэнце як kemmerer von Birsten), дзе пазьней атрымаў ад гаспадара землі.
Мова і культура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Да актаў Гарадзельскай уніі (1413 год) прывесіў пячаці з лацінамоўнымі гатычнымі надпісамі[12]:
+ • S • Getawt…
+ • s • Getawt …. ch
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Mitteilungen des Instituts für Österreichische Geschichtsforschung. Bd. 105, H. 3—4, 1997. S. 314, 327.
- ^ Germania topochrono-stemmato-graphica sacra et profana. — Görlin, 1655. P. 179.
- ^ Thesaurus anecdotorum novissimus seu veterum monumentorum, praecipuè ecclesiasticorum, ex Germanicis potissimùm bibliothecis adornata collectio recentissima. T. 1. — Augsburg, 1721. P. 161.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 985.
- ^ а б Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 17.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 97.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 54.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 57.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 70.
- ^ Codex epistolaris Vitoldi. — Cracoviae, 1882. S. 185—186.
- ^ Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 235.
- ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 52, 55.
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. Аўтарскае выданне. — Менск, 2019. — 459 с. — (сьціслая вэрсія кнігі: Вытокі Вялікае Літвы. — Менск, 2021. — 89 с.)
- Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.: Склад — структура — улада / пераклад А. Мікус. — 2-е выд. — Смаленск: Інбелкульт, 2014. — 386 с. — ISBN 978-5-00076-015-4