Ухта

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Ухта
рас. Ухта, комі-зыр. Уква
Від на Ўхту і мясцовую чыгунку з гары Ветласян
Від на Ўхту і мясцовую чыгунку з гары Ветласян
Герб Ухты
Першыя згадкі: 1929 (заснаваньне)
Рэспубліка: Комі
Меская акруга: Ухцінская
Насельніцтва
• этнічны склад:
99 642[1] (2010)
расейцы, комі-зыране
Тэлефонны код: +7 8216
Паштовы індэкс: 169300
Аўтамабільны код: 11, 111
Геаграфічныя каардынаты: 63°34′ пн. ш. 53°42′ у. д. / 63.567° пн. ш. 53.7° у. д. / 63.567; 53.7Каардынаты: 63°34′ пн. ш. 53°42′ у. д. / 63.567° пн. ш. 53.7° у. д. / 63.567; 53.7
Ухта на мапе Расеі
Ухта
Ухта
Ухта
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons

Ухта́ (рас. Ухта, комі-зыр. Уква) — горад у мескай акрузе Ўхта рэспублікі Комі, Расея. Зьяўляецца адміністратыўным цэнтрам акругі. Разьмешчаны ў даліне рэк Ухта й Чыб'ю.

Аўтамаґістралямі зьвязаны з Саснагорскам, Емвай, Сыктыўкарам і Траецка-Пячорскам. Праз горад праходзяць лініі Паўночнае чыгункі Расеі, дзякуючы якой горад зьвязаны з Саснагорскам, Мікуньню і Варкутой.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гісторыя гораду пачынаецца ў 1929[2] годзе, калі на месцы Ўхты быў заснаваны ляґерны пункт Чыб'ю, названы па рацэ, якая працякае недалёка. З 1939 гораду населены пункт набывае статус працоўнага пасёлку і назву Ўхта, а з 1943 году Ўхта атрымлівае гарадзкі статус.

Раней навакольная мясцовасьць была вядомай у Расеі як адзін з найгалоўнейшых цэнтраў здабычы нафты. Саматужная нафтаздабыча вядомая ў гэтых мясьцінах ужо зь 15 стагодзьдзя, а ў часы Расейскае імпэрыі нафтаздабыча дасягнула прамысловага ўзроўню. У 1930 годзе ў пасёлку Ўхта пабудавана першая буравая вышка.

Пазьней у пасёлку знаходзіўся адна з найважнейшых частак сыстэмы ГУЛАГ — Ухтпечляг.

У 1930-ых гадох у пасёлку пабудаваны электрычная станцыя і школа, заснавалі працоўны гарадок і саўгас, а таксама вучэбны корпус, інтэрнат, клюб-тэатар, парк зь летнім тэатрам, сталовую, гатэль, стадыён і ўнівэрмаг. Дзейнічалі радыёсетка, каналізацыя й вадаправод.

У 1939-1940 гадох у савецкім кіраўніцтве існавала думка аб пераносе сталіцы Комі АССР з Сыктыўкару ўва Ўхту. На думку кіраўніцтва гэта паспрыяла б хутчэйшаму засваеньню прыпалярных раёнаў Комі, што было вельмі патрэбным для савецкае дзяржавы, якая ў той час мела вялікую патрэбу ў вугалі, запасы якога былі вялікімі ў паўночных раёнах рэспублікі. Будаўніцтва сталічнае інфраструктуры плянавалася весьці рукамі палітзьняволеных. Але гэтым плянам перашкодзіла Другая сусьветная вайна.

Пачынаючы з 1989 году насельніцтва Ўхты няўхільна скарачаецца.

Агульныя зьвесткі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Горад знаходзіцца на тэрыторыі басэйну ракі Іжма, побач зь ейнымі прытокамі Ўхта і Чыб'ю. Адлегласьць да сталіцы рэспублікі — Сыктыўкару — 320 км[2]. Горад падпарадкоўваецца маскоўскаму часу (GMT +4). Таксама горад зьяўляецца другім паводле колькасьці насельніцтва ў рэспубліцы Комі.

Клімат ва Ўхце кантынэнтальны, блізкі да субарктычнага. Сярэдняя тэмпэратура студзеня дасягае −16,5 °C, сярэдняя тэмпэратура ў ліпені — 16,5 °C. Зьяўленьне сьнегу прыпадае на пачатак кастрычніка, зьнікненьне — на пачатак траўня.

Эканоміка гораду засноўваецца перш за ўсё на нафтаздабычы й нафтаперапрацоўцы, машынабудаўніцтве і будаўнічай прамысловасьці. У горадзе існуюць навукова-дасьледчыя інстытуты ў галінах геоляґавыведкі, абслугоўваньня аб'ектаў нафтаздабычы й г.д.

У горадзе існуюць 43 дашкольных адукацыйных установаў, 2 ліцэі, адна гімназія, 20 сярэдніх агульнаадукацыйных школ, 5 тэхнічных каледжаў, 2 тэхнікумы і цэнтар навучаньня кадраў. Таксама адукацыю можна атрымаць ва Ўхцінскім дзяржаўным тэхнічным унівэрсытэце, філіі Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту шляхоў паведамленьня, інстытуце ўпраўленьня, інфармацыі й бізнэсу, а таксама ў некаторых іншых філіях маскоўскіх ВНУ.

Ва Ўхце існуюць два музэі, тры тэатры, адзін плавальны басэйн, тры спартовых комплексы і лядовы палац спорту.

У горадзе налічваецца прыкладна 200 вуліцаў, плошчаў і шашаў.

Спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]