Ёган Гутэнбэрг

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Ёган Гутэнбэрг
Johannes Gutenberg
Імя пры нараджэньні Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg
Род дзейнасьці Гравюра, вынаходніцтва, друк
Дата нараджэньня к. 1399
Месца нараджэньня Майнц, Майнцкае арцыбіскупства
Дата сьмерці 3 лютага 1468
Месца сьмерці Майнц, Майнцкае арцыбіскупства
Месца вучобы
Занятак вынаходнік, друкар, гравэр, інжынэр, каваль, ювэлір, мынцмайстар
Навуковая сфэра вынаходнік[d]
Бацька Фрыле Генсфляйш[d][1]
Маці Эльза Вірых[d][1]
Наборныя літары і трафарэт для іх, упершыню зробленыя Гутэнбэргам.

Ёган Гутэнбэ́рг (па-нямецку: Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg; к.1399[2], Майнц, Сьвятая Рымская імпэрыя — 3 лютага 1468) — нямецкі ювэлір, вынаходнік і друкар, якому прыпісваецца вынаходніцтва кнігадрукаваньня (каля 1445). Галоўны здабытак, Біблія Гутэнбэрга, яшчэ вядомая як 42-радковая біблія, лічыцца ўзорам паводле аздабленьня і якасьці.

Сярод астатніх знаходак Гутэнбэрга можна назваць стварэньне мэталічных літар, вынаходніцтва працэсу вытворчасьці літар у вялікай (фактычна, масавай) колькасьці, выкарыстаньне чарнілаў на аснове алею і выкарыстаньне драўлянага друкарскага прэсу, крыху іншыя мадэлі якога на той час выкарыстоўваліся для выцісканьня віна і аліўкавага алею. Лічыцца, што Гутэнбэрг быў вядомым друкаром, існуе меркаваньне, што ён працаваў гравёрам па медзі з мастаком вядомым, як Master of the Playing Cards. Традыцыйна лічыцца, што мэтад Гутэнбэрга ўключае выкарыстаньне адмысловага сплаву і трафарэту пры наборы літар.

Выкарыстаньне зьменных літар стала рэвалюцыйным ходам у вырабе кніг у Эўропе. Тэхналёгія другу Гутэнбэрга хутка распаўсюдзілася па ўсім кантынэнце і была адным з найважнейшых момантаў Адраджэньня. Асоба Гутэнбэрга сёньня па-ранейшаму застаецца папулярнай: у 1999 годзе Гутэнбэрга назвалі №1 у сьпісе «Людзі тысячагодзьдзя», а часопіс Time-life назваў вынаходніцтва Гутэнбэрга самым важным у другім тысячагодзьдзі.

Надрукаваныя кнігі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Біблія Гутэнбэрга

Паміж 1450 і 1455 гадамі Гутэнбэрг надрукаваў некалькі тэкстаў, некаторыя зь якіх дагэтуль ня вызначаныя. У ягоных тэкстах не пазначалася імя і дата друкара, таму суаднясеньне кнігі і друкара магчымае толькі паводле тыпаграфічных прыкметаў і вонкавых спасылак. У прыватнасьці, вядома, што Гутэнбэргам былі надрукаваныя некаторыя царкоўныя дакумэнты, у тым ліку папскі ліст і дзьве індульгенцыі (адна зь якіх была выдадзеная ў Майнцы). Зразумеўшы перавагу друкарства ў большай колькасьці копіяў, былі заказаныя сем рэдакцыяў у двох стылях — у выніку было надрукавана некалькі тысяч копіяў[3]. Магчыма, Гутэнбэргам былі надрукаваныя лацінскія граматыкі Ars Minor аўтарства Эліюса Даната — іх датуюць 1451-52 або 1455 гадамі.

У 1455 годзе Гутэнбэрг скончыў выданьне прыгожа аформленай Бібліі (Biblia Sacra), на кожнай старонцы якой зьмяшчалася 42 радкі. Кошт адной копіі складаў 30 флярынаў[4], што складала тры гадавыя заробкі сярэднеадукаванага чалавека. У любым выпадку, гэта было значна таньней за манускрыпт, на падрыхтоўку якога ў пісара гэта адняло б цэлы год. Як і рукапісныя кнігі таго часу, Біблія Гутэнбэрга была вытанчана расьпісаная і ўпрыгожаная.

Да нашых дзён уцалелі 48 копіяў бібліі зь вядомых, у тым ліку дзьве копіі ў Брытанскай бібліятэцы — тэксты абодвух асобнікаў можна праглядзець і параўнаць у Інтэрнэце[5]. Тэксту бракуе такіх сучасных элемэнтаў тыпаграфікі, як нумарацыі старонак, абзацных водступаў і ўласна абзацаў.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ а б http://www.lagis-hessen.de/pnd/118543768
  2. ^ Гутэнберг Іаган // Культуралогія. Энцыкл. — Менск, 2003.
  3. ^ Meggs, P. B., Purvis, A. W. History of Graphic Design. — Hoboken, N.J.: Wiley, 2006. — P. 71.
  4. ^ Cormack, L. B.; Ede, A. A History of Science in Society: From Philosophy to Utility. — Broadview Press, 2004. — ISBN 1-55111-332-5
  5. ^ Treasures in Full: Gutenberg Bible. British LibraryПраверана 19 кастрычніка 2006 г.

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]