Кутаісі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Кутаісі
груз. ქუთაისი
Цэнтар гораду і Белы мост
Цэнтар гораду і Белы мост
Герб Кутаісі Сьцяг Кутаісі
Дата заснаваньня: каля III стагодзьдзе да н. э.
Краіна: Грузія
Плошча: 70 км²
Насельніцтва
колькасьць: 147 635 чал. (2014)
шчыльнасьць: 2109,07 чал./км² (2014)
нацыянальны склад: грузіны — 99,00%
Часавы пас: UTC+4
Тэлефонны код: 431
Паштовы індэкс: 4600–4699
Геаграфічныя каардынаты: 42°15′0″ пн. ш. 42°42′0″ у. д. / 42.25° пн. ш. 42.7° у. д. / 42.25; 42.7Каардынаты: 42°15′0″ пн. ш. 42°42′0″ у. д. / 42.25° пн. ш. 42.7° у. д. / 42.25; 42.7
Кутаісі на мапе Грузіі
Кутаісі
Кутаісі
Кутаісі
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
www.kutaisi.gov.ge/

Кутаі́сі (па-грузінску: ქუთაისი) — горад у Грузіі, цэнтар краю Імэрэці. Ад 2012 году зьяўляецца парлямэнцкае сталіцай Грузіі[1].

Горад разьмешчаны паабапал ракі Рыёні на вышыні 125—300 м над узроўнем мора. Насельніцтва — 147 635 чалавек (2014). Аэрапорт Капітнары знаходзіцца за 14 км ад гораду. Адлегласьць да Тбілісі па чыгунцы — 220 км. Назва гораду паходзіць са ст.-груз. «куата» — «камяністы», што характарызуе грунт старажытнае часткі гораду; -ісі тапанімічны суфікс.

Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Кутаісі быў сталіцай старажытнага царства Калхіды. Архэалягічныя зьвесткі сьведчаць аб тым, што горад функцыянаваў як сталіца вышэйзгаданага царства ў VI—V стагодзьдзях да нашай эры. З 978 па 1122 гады Кутаісі зьяўляўся сталіцай аб’яднанага каралеўства Грузіі, а з XV стагодзьдзя па 1810 год горад быў сталіцай Імэрэцінскага царства. У 1508 годзе горад быў заваяваны Сэлімам I, які быў сынам Баязіда II, султана Асманскай імпэрыі.

У XVII стагодзьдзі імэрэцінскія цары зрабілі шмат зваротаў да Расейскай імпэрыі на дапамогу ў іхнай барацьбе за незалежнасьць ад Асманскай імпэрыі. Усе гэтыя звароты былі праігнараваныя, бо Расея не жадала псаваньня адносінаў з Турэччынай. Толькі за часам Кацярыны Вялікай, у 1768 годзе, расейскі генэрал Готліб Генрых Татлебэн разам з войскам быў накіраваны да грузінскага цара Іраклія II, які спадзяваўся адваяваць у Асманскай імпэрыі паўднёвыя грузінскія землі. У выніку 6 жніўня 1770 году войскі Татлебэна дапамаглі цару Салямону I адваяваць горад Кутаісі.

У выніку сканчэньня расейска-турэцкай вайны ў 1810 годзе Імэрэцінскае царства было анэксавана Расейскай імпэрыяй. Горад стаў цэнтрам Кутаіскай губэрні, якая ўключала вялікую частку заходняй Грузіі. Кутаісі быў буйным прамысловым цэнтрам да незалежнасьці Грузіі ў 1991 годзе. Аднак пасьля атрыманьня незалежнасьці рушыў усьлед эканамічны развал краіны, і, як сьледзтва, многія жыхары Кутаісі былі вымушаны пераехаць за мяжу. Дробны гандаль да нашых часоў пераважае ў горадзе.

У 2011 годзе Міхаіл Саакашвілі, прэзыдэнт Грузіі, падпісаў канстытуцыйныя папраўкі, які прывялі да пераезду парлямэнту рэспублікі ў Кутаісі[2]. 26 траўня 2012 году Саакашвілі адкрыў новы будынак парлямэнту ў горадзе. Гэта было зроблена ў мэтах дэцэнтралізацыі ўлады і дзеля спробы перакласьці частку палітычнага кантролю бліжэй да Абхазіі. Не зважаючы на тое, што гэтая спроба была абвергнута крытыцы, як акт маргіналізацыі заканадаўчага органа, а таксама дзеля зносу савецкага мэмарыялу на месцы новага будынка.

Спорт[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Кутаісі мае багатыя традыцыі ў спорце. Гэтак футбольны клюб «Тарпэда» яшчэ ў савецкія часы гуляў на самым высокім узроўні саюзнага футболу. Пасьля атрыманьня незалежнасьці клюб стаў сапраўдным грандам мясцовага футболу, некалькі разоў стаўшыся чэмпіёнам Грузіі і ўладальнікам кубка краіны. Таксама ў горадзе маюцца рэгбійны і баскетбольныя клюбы, якія дабіваліся посьпеху на дзяржаўным узроўні.

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]