Лют
| Лют лац. Lub | |
| Liut | |
| Паходжаньне | |
|---|---|
| Мова(-ы) | германскія |
| Іншыя формы | |
| Варыянт(ы) | Люта, Люда, Люд |
| Зьвязаныя імёны | Лютык, Людан / Людзень, Людвін, Лютавор, Людгарда, Лютар, Людкен, Людміна, Люмонт Даўлюд |
| Зьвязаныя артыкулы | |
| якія пачынаюцца з «Лют» | |
Лют, Люта, Люда (Люд) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.
Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў
Люда, Люта або Лют (Liudo, Liuto, Leudo, Liut) — імя германскага паходжаньня[1]. Іменная аснова -люд- (-лют-) паходзіць ад гоцкага і бургундзкага liut 'люд, людзі'[2]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Лютык (Людзіка, Людзіка, Лідзейка, Лідака), Людан, Людзень (Лютын), Людвін, Лютувер (Літавор, Літавар, Лювер), Людгарда, Лютар (Лютэр), Людкен, Людамонт (Люмонт, Лімонт). Адзначаліся германскія імёны Ludica (Liuticha, Liedecke), Liudan, Luden (Liutin), Liuduin (Liutwin), Liutwar (Litwara), Leutgardis (Liudgerda), Liuthar (Liuter), Lüdken, Liutmund (Liumunt).
Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскіх імёнаў Ludo, Lutbert (Lutbertus), Ludgierz (Ludker, Lugierz), Lukerta (Lukarta), Luter (Luder, Luderius, Luderus[3]), Ludekin, Ludmar[3] (Ludomer[3]), Lutołt (Lutoldus[4]), Lutwolt, Lutwin[5].
У Прусіі бытавалі імёны Luthe / Lutho / Lute (1305, 1339 і 1371 гады)[6][7], Ludike[a] (1419 год)[6], Lutyne / Lutyn[b] (1343 і 1448 гады)[6], Ludekyn[c] (1419 год)[6], Luthymer[d] (1274 год)[6], Heinricus Lutmodus[e] (1292 год)[6][7]. У 1628 годзе ў Каралявецкім унівэрсытэце навучаўся Daniel Liedertus[f], Regiomontanus Borussus, у 1635 годзе — Johannes Albertus Lüdert, Regiomontanus Borussus[12].
Германскія імёны Lude і Ludeke гістарычна бытавалі ў Рызе[13].
Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: люди наши Здитовскии… на Якова Лютовича (26 траўня 1520 году)[14]; люди отчизныи понятыцкии… Занко Лютович (1 ліпеня 1542 году)[15]; Macziey Liuthowicz (1558 год)[16]; a Zancza Ludowiczasz (1561—1566 гады)[17]; panem Janem Lidziewiczem (1621 год)[18]; w sielie Eiciunach. Luta Walania (5 ліпеня 1629 году)[19]; Alexander Ludowicz (20 сакавіка 1767 году)[20]; Stanisław Lidziewicz Babiański (1690 год)[21][g].
Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Люда († па 743) — біскуп Шпаеру
- Лют Сьвенальдзіч († 975) — сын кіеўскага ваяводы Сьвенальда
- Якуб Люд — жыхар вёскі Вічына (Наваградзкае ваяводзтва), які ўпамінаецца ў 1696 годзе[27]
- Аляксандар Людовіч — удзельнік Слуцкай канфэдэрацыі 1767 году
- Ян Люта — жыхар вёскі Скарбаў (Васіліскае староства), які ўпамінаецца ў 1829 годзе[28]
Люты — бержніцкія мяшчане, якія ўпамінаюцца ў 1765 годзе[29].
Лютовічы або Лутовічы (Lutowicz, Łutowicz) гербу Любіч — літоўскі шляхецкі род зь Вільні і Віленскага павету[30].
Люды, Людовічы і Лютовічы — літоўскія шляхецкія роды[31].
На гістарычнай Случчыне існуе вёска Лютовічы, на гістарычнай Вількаміршчыне — Людышкі.
Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Liudiko[8]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Liutin[9]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Luidikin[8]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Liutmere (Liudemar)[10]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Liutmod[10]
- ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Lidhart, Liutard[11]
- ^ Таксама:
- Леўдвід (адзначалася старажытнае германскае імя Leuduida[22]): чоловекъ Левдвидовичъ (1440—1492 гады)[23];
- Лідэрт: Lidert Dawid (1684 год), Lidert Frydrych (1710 год), Lidertowa Frydrychowa Katarzyna (Zahorska) (1711 год)[24];
- Ліман (адзначалася германскае імя Liman[25]): Лімановічы (Limanowicz} гербу Лімант — літоўскі шляхецкі род зь Вількамірскага павету[26]
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1031—1032.
- ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
- ^ а б в Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 362.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 7: Suplement. Rozwiązanie licznych zagadek staropolskiej antroponimii. — Kraków, 2002. S. 364.
- ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 17, 165.
- ^ а б в г д е Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 53.
- ^ а б Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 635.
- ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1032.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1033.
- ^ а б Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1046.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1042—1043.
- ^ Die matrikel der Universität Königsberg i. Pr. Bd. 1: Die Immatrikulationen von 1544—1656. — Leipzig, 1910. S. 312, 362.
- ^ Hildebrand H. Das Rigische Schuldbuch (1286—1352). — St. Petersburg, 1872. S. XL, 71—73, 76—79, 100, 107.
- ^ Литовская метрика. Т. 1. — Петербург, 1903. С. 1452.
- ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 24.
- ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 378.
- ^ Писцовая книга бывшего пинского староства составленная по повелению короля Сигизмунда Августа в 1561—1566 годах пинским и кобринским старостой Лаврином Войной. Ч. 1. — Вильна, 1874. С. 294.
- ^ Rejestry popisowe pospolitego ruszenia szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego z 1621 r. — Warszawa, 2015. S. 41.
- ^ Lietuvos inventoriai XVII a. — Vilnius, 1962. P. 111.
- ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 8. — Вильна, 1875. С. 620.
- ^ Metryka Litewska. Rejestry podymnego Welkiego Ksiestwa. Księstwo Żmudzkie 1690 r. — Warszawa, 2009. S. 42.
- ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 161.
- ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 51.
- ^ Pansevič V. Vilniaus miestiečių išsimokslinimas XVII—XVIII a. — Kaunas, 2017. P. 226.
- ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1089.
- ^ Ciechanowicz J. Rody rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego. T. 6. — Rzeszów, 2006. S. 222.
- ^ Яўген Анішчанка, Кожан Городок, Цна, Дребск, Вичин, Ракитна, Бродница в 1696, Архіў гісторыка Анішчанкі, 22 студзеня 2016 г.
- ^ Лаўрэш Л. Сабакінцы // Лідскі летапісец. № 4 (88), 2020. С. 22—42.
- ^ Inwentarze starostw i dzierżaw powiatu grodzieńskiego 1765. — Jamiński Zespół Indeksacyjny, 2018.
- ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2016. S. 624.
- ^ Сьпіс шляхецкіх родаў, прозьвішчы якіх пачынаюцца на Л, Згуртаваньне беларускай шляхты