На чужыне
| На Чужыне | |
| Тэматыка | літаратурна-грамадзянскі часопіс |
|---|---|
| Пэрыядычнасьць | Штомесяц |
| Краіна |  Латвія
|
| Адрас | Рыга, Бульвар Тотлебена 7, кв, 5. (па-латыску: Kalpaka bulvāris 7, Rīga, Latvia) (56°57′27.25″ пн. ш. 24°06′26.92″ у. д. / 56.9575694° пн. ш. 24.1074778° у. д.) |
| Заснавальнік | Бацькаўшчына |
| Выдавец | Бацькаўшчына |
| Галоўны рэдактар | Казячы, Рыгор(Грыгор) |
| Дата заснаваньня | 1920 |
| Мова | беларуская |
| Аб’ём | 18 старонак |
«На Чужыне» — ілюстраваны літаратурна-грамадзянскі часопіс. Выдаваўся ў Рызе. Вядомы адзін нумар.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Пры складаных умовах вайны Расеі з Польшчай на абшарах Беларусі ўрад Беларускай Народнай Рэспублікі працягваў мацаваць міждзяржаўныя стасункі з краінамі суседзямі.[1][2] Восеньню 1919 г. ў Рызе запрацавала поўнамоцнае прадстаўніцтва — Вайскова-дыпляматычная місія на чале з Кастусём Езавітавым.[3] 7-га верасьня 1919 г. ў Рызе на агульным сходзе была абрана Рада Беларускай Калёніі ў Латвіі зь дзевяці чальцоў, якія прызначылі Прэзыдыюм Рады Беларускай Калёніі ў Латвіі ў складзе: Я. Данілюк — старшыня Рады, А. Сьцяпура — намесьнік старшыні, П. Цьвяткоў — сэкрэтар. Адрас Рады Беларускай Калёніі ў Латвіі — места Рыга, Бульвар Тотлебена(lv) 7, кв, 3. (56°57′27.25″ пн. ш. 24°06′26.92″ у. д. / 56.9575694° пн. ш. 24.1074778° у. д.).[4][5][6][7] У пач. 1920, зь ініцыятывы старшыні Вайскова-дыпляматычнай місіі БНР у Латвіі і Эстоніі Кастуся Езавітава, адчыняецца ў Рызе аддзел культурна-асьветніцкага таварыства Бацькаўшчына, створанага ў Менску 18 верасьня 1918 году. Адрас культурна-асьветніцкага таварыства Бацькаўшчына — места Рыга, вул. Крэпастная 3/5, кв. 14.[8] Таварыства друкавала на беларускай мове кнігі і часопіс «На Чужыне» — ілюстраваны літэратурна-грамадзянскі штомесячнік. Першы нумар 03 Сакавіка 1920 г.[9] Адрас рэдакцыі і канторы — места Рыга, Бульвар Тотлебена(lv) 7, кв, 5. (56°57′27.25″ пн. ш. 24°06′26.92″ у. д. / 56.9575694° пн. ш. 24.1074778° у. д.). Друкарня Э. Левіна — Рыга, вул. Гасподская(lv) 26. (56°56′44.22″ пн. ш. 24°06′36.40″ у. д. / 56.9456167° пн. ш. 24.1101111° у. д.).
Меркавалася працягваць выданьне часопіса. Рэдакцыя апавясьціла зьмест наступнага нумара. Але на загад міністра ўнутраных спраў Латвіі часопіс быў забаронены. Нагодай стала карта Беларусі, надрукаваная на вокладцы, якая ўключала й частку тэрыторыі Латвійскай Рэспублікі.[10]
Зьмест «На чужыне» № 1[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Тэксты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
1. Артыкул Рэдакцыі. 2. Думкі Беларуса на чужыне — верш Янкі Купалы. 3. Покліч Бацькі — верш Ген. Булак-Балаховіча.4. Беларусы ў Латвіі. 5. Беларусы ў Эстіі. 6. Беларусы ў Фінляндыі. 7. Беларусы ў Летуве. 8. Беларусь паміж сваймі суседзямі — артыкул А. Смоліча. 9. Весткі з Бацькаўшчыны . 10. Беларуская Марсэльеза. 11. Беларускі друк. 12. Паштовая скрынка.
Малюнкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
1. Група чальцоў Рады Беларускай Калёніі ў Латвіі 2. Палкоўнік К. Езавітаў. 3. Падпалкоўнік Р. Шолкаў. 4. Генэрал-маёр Булак-Балаховіч. 5. Інжэнер К. Душэўскі са сваім Ад’ютантом Капітанам Кордам і Сэкрэтаром М. Ляховічам. 6. Беларуская танцоўшчыца Фэліцэта Данілюк. 7. П. А. Крэчэўскі. 8. Подпаручік Мацыеллі. 9. Язэп Варонка. 10. Доктар Антон Луцкевіч. 11. Сымон Рак-Міхайлоўскі. 12. Беларуск. Камандатура ў Горадні. 13 Тамаш Грыб. 14. Язэп Мамонька. 15. Беларусы і амэрыканцы ў Горадні.
Ноты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Беларускі Рэвалюцыйны Гімн.
Мапы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
1. Палажэньне Беларусі ў Эўропе. 2. Межы Беларусі.
Зьмест «На чужыне» № 2[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
а) артыкулы: Беларусы ў Францыі, Беларусы ў Чэхіі, Беларусы ў Польшчы, Беларусы ва Украіне, Беларусы на Дану, Беларусы на Каўказе, Беларусы ў Нямеччыне і іншыя, б) малюнкі: партрэты нашых прадстаўнікоў пры ўрадах Эўропы і фатаграфіі груп беларускіх дзеячаў і нацыянальных устаноў на чужыне, в) мапы і ноты.
Галоўныя рэдактары[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Казячы, Грыгор(Рыгор) — 1920.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- ^ К. Езавітаў Беларусы і палякі. Дакументы і факты з гісторыі акупацыі Беларусі палякамі ў 1918 і 1919 г.г.. — Коўна: Таварыства імя Ф. Скарыны, 1919. — С. 89-94. — 124 с.
- ^ Антон Луцкевіч Польская окупацыя Беларусі.. — Вільня: Друкарня Кооп. Т-ства ДРУК. Троцкая 13., 1920. — 20 с.
- ^ Пріѣздъ въ Ригу военно-политической миссіи Бѣлорусской Народной Республики. / В. Н. Пановъ // Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1) : газэта. — Рыга: Т-во «Народъ» въ лицѣ Як. Брамса, 03 кастрычніка 1919. — № 17. — С. 2.
- ^ «На чужыне» № 1. с. 3
- ^ Засѣданіе Бѣлорусской Рады въ Ригѣ / В. Н. Пановъ // Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1) : газэта. — Рыга: Т-во «Народъ» въ лицѣ Як. Брамса, 04 кастрычніка 1919. — № 18. — С. 2.
- ^ Чрезвычайное Собраніе Національной Рады Бѣлорусской колоніи въ Латвіи / В. Н. Пановъ // Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1) : газэта. — Рыга: Т-во «Народъ» въ лицѣ Як. Брамса, 02 лістапада 1919. — № 40. — С. 2.
- ^ Рада Бѣлорусской колоніи въ Латвіи. Общее собраніе. / В. Н. Пановъ // Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1) : газэта. — Рыга: Т-во «Народъ» въ лицѣ Як. Брамса, 18 лютага 1920. — № 40. — С. 4.
- ^ Хроника. При бѣлорусск. курьтурно-просвѣтительномъ обществѣ "Бацькаўщына". / В. Н. Пановъ // Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1) : газэта. — Рыга: Т-во «Народъ» въ лицѣ Як. Брамса, 31 сакавіка 1920. — № 74. — С. 3.
- ^ Библіографія. «На Чужыне» / В. Н. Пановъ // Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1) : газэта. — Рыга: Т-во «Народъ» въ лицѣ Як. Брамса, 06 сакавіка 1920. — № 54. — С. 3.
- ^ Архівы Беларускай Народнай Рэспублікі. Фонд № 582 Дзяржаўнага Архіву Літвы. «Рада Міністраў Беларускай Народнай Рэспублікі» / Сяргей Шупа. — Vilnius, New York, Менск, Praha: Беларускі інстытутт навукі й мастацтва: Таварыства беларускага пісьменства, 1998. — Т. 1. Кніга 1. — С. 500. — 850 с. — ISBN 9986-9219-2-9
Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- Натальля Гардзіенка. Выданьні // "На чужыне". — Запісы Беларускага Інстытуту Навукі й Мастацтва. — Нью-Ёрк - Менск: 2013 Т. 36. — С. 314-353. — 754 с.
- Герасімаў, В. «На чужыне» // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 1999. — Т. 5: М — Пуд. — 592 с. — ISBN 985-11-0141-9 — С. 253.
- Уладзімер Ляхоўскі. Андрэй Чарнякевіч. Інфармацыйна-выдавецкая дзейнасць Рады і ўрада Беларускай Народнай Рэспублікі ў 1918–1925 гадах. / dr hab. Joanna Getka redaktor naczelny // Przegląd Środkowo-Wschodniej. — Warszawa: Uniwersytet Warszawski Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej, 2019. — Т. 4. — С. 61, 73. — ISBN ISSN 2543-618X.
- Дарота Міхалюк. Беларуская Народная Рэспубліка ў 1918—1920 гг. : ля вытокаў беларускай дзяржаўнасці / навуковы рэдактар Станіслаў Рудовіч; пераклад з польскай Алесь Пілецкі. — Смаленск: Інбелкульт, 2015. — С. 406. — 495 с. — 1000 ас. — ISBN 978-5-00076-016-1
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
- «На чужыне» // Беларуская Палічка
- БЕЛАРУСКАЯ ЛІТАРАТУРНАЯ СПАДЧЫНА. ЧАСОПІСЫ ЗАМЕЖЖА 1919–1939 ГГ. Нацыянальная бібліятэка Беларусі.
- Часопіс «На чужыне» у Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі
- E-kataloog ESTER on Eesti suurema raamatukogu ühiskataloog.
- Latvijas Nacionālās digitālās bibliotēkas. Сегодня(Независимая демократическая газета. Рига, Гердерова площадь № 1