Люцыфэр

Ілюстрацыя Гюстава Дарэ да паэмы «Страчаны рай», што адлюстроўвае выгнаньне Люцыфэра

Люцыфэр (ад лац. Lucem ferre — той, хто нясе сьвятло; габр. הֵילֵל — ранішняя зорка, Зараніца), таксама Люцыпар (ад лац. Lucem perderre — той, хто страціў сьвятло) — у сучаснай і позьнесярэднявечнай хрысьціянскай думцы адзін з падлых анёлаў.

Гісторыя

Люцыфэр у рымскай міталёгіі

У Старажытным Рыме гэты тэрмін выкарыстоўваўся астролягамі для абазначэння Ранішняй зоркі, то бок плянэты Вэнэры, бачнай над гарызонтам перад узыходам сонца. Слова, хутчэй за ўсё, было літаральным перакладам грэцкага εώσφορος — «які прыносіць сьвітанак» або φώσφορος — «носячы сьвятло», «носьбіт сьвятла».

У рымскае міталёгіі бог ранішняй зоркі Люцыфэр быў камандзірам зорных легіёнаў, якія заўсёды папярэднічалі раніцы, быў сынам Аўроры і сам быў бацькам Цэйкса і Дэдаліёна.

У лацінскім перакладзе Бібліі

У хрысьціянскае намэнклятуры імя, хутчэй за ўсё, упершыню зьявілася ў Вульгаце, лацінскім перакладзе Бібліі, зробленым у канцы 4 стагодзьдзя нашае эры Геранімам Стрыдонскім. Ён знаходзіцца ў:

• Кнізе Ісая 14:12. У арыгінальным тэксьце на габрэйскае мове зьяўляецца як хэлель бэн-шахар (הילל בן שחר на габрэйскае). Хэлель азначае плянэту Вэнэру, а Бэн-Шахар азначае сьвятлівы сын раніцы
• Другім пасланьні сьвятога Пятра 1:19: « І мы маем цьвёрдае прарочае слова, і вы добра робіце, што зважаеце на яго, як на сьветач, што сьвеціць у цёмным месцы, пакуль не пачне днець і ня ўзыйдзе зараніца (Люцыфэр) ў сэрцах вашых».

Аб’ект культу сярэднявечнай сэкты Люцыфэрыянаў

У 13-14 стагодзьдзях гнастычна — маніхейская секта люцыфэрыянаў дзейнічала пераважна ў краінах Заходняе Эўропы, атрымаўшы сваю назву ад правадыра мяцежных анёлаў, якому пакланяліся яе сябры і верылі ў канчатковую перамогу Люцыфэра над арханёлам Міхаілам.

Люцыфэр у антрапазофіі

Антрапазофія прызнае Люцыфэра братам Хрыста, які быў натхняльнікам усходніх рэлігіяў, такіх як будызм і індуізм. Рэпрэзэнтуе ён эротыку, літаратуру, простую тэхніку, ідэі паляпшэньня зямнога сьвету, такія як дэмакратыя або экалёгія. Ён дэман слабейшы ​​за Арымана

Люцыфэр як зараніца

Да IV стагодзьдзя імя Люцыфэр не заўсёды асацыявалася з заняпалым анёлам сьвятла, то бок д’яблам.

• Глядзіце, напрыклад: Люцыфэр Калярэйскі, або гімн Carmen aurorae.

Люцыфэр у лацінскай літургіі — літаральна назва ранішняй зоркі, а мэтафарычна — сымбаль, у якім бачылі Езуса, а таксама панну Марыю, як весьніца ранішняе зоркі, нясе сьвятло Сонца, так што Марыя перадбачыць прыход Хрыстуса.

Іншыя погляды

Сьведкі Еговы лічаць, што слова, перакладзенае як «Люцыфэр» у некаторых перакладах Бібліі, азначае «зьзяючы» (Ісая 14:12) і выкарыстоўвалася іранічна для абазначэньня бабілёнскае дынастыі пасьля яе заняпаду.

• Глядзіце таксама вышэй пра Люцыфэра ў рымскае міталёгіі і ў лацінскім перакладзе Бібліі.

Люцыпар у мастацтве, літаратуры і папулярнае культуры

• Вобраз Люцыфэра (апісаны даволі грунтоўна) можна знайсці ў паэме «Страчаны рай» ангельскага паэта і пісьменніка Джона Мільтана

• Люцыфэр таксама зьяўляецца ў ніжнім, 9-м коле, прадстаўленым Дантэ Аліг’еры ў яго самай вядомай паэме пад назвай «Боская камэдыя». Самое кола падзеленае на 4 зоны. Першае — для здраднікаў, другое — здраднікаў айчыны, трэцяе — для тых, хто расчараваў гасьцёў. У чацьвёртае зоне — на дне пекла, Люцыфэр трапляе ў пастку. Ён прадстаўлены ў выглядзе пачвары з трыма пашчамі, у якіх знаходзяцца тры найвялікшыя здраднікі чалавецтва: Юда — здраднік Езуса, таксама Брут і Касій — здраднікі Цэзара  .

• Адна з кніг cатанінскае Бібліі Антона Шандора ЛяВэя была названая ў гонар Люцыфэра.

• Ён таксама фігуруе ў сазе пра анёлаў, напісанай Маяй Лідыяй Касакоўскай. Ён выконвае ролю Уладара Глыбіні, непапраўнага рамантыка з уяўленьнем аб роўным і прыгожым свеце. Яго мянушка там — Лямпа, паходзіць ад яго тытула да паўстаньня анёлаў: «той, хто нясе сьвятло».

• Люцыфэр у ролі падлага анёла таксама зьяўляецца ў 29-й частцы сагі пра ледзяных людзей «Каханьне Люцыфэра» Маргіт Сандэма. Там апісана нейкая легенда. Бог быў разгневаны тым, што Люцыфэр зьлітаваўся над мандрагорай, якую ён кінуў у пустэльні — прататыпам чалавека, якога Бог палічыў недастаткова дасканалым, каб быць «па вобразу Божаму», і адмовіўся ад незавершанага праекту. Да таго ж Люцыфэр быў адпраўлены ў чорныя пакоі ня з рэўнасьці да Езуса, а з каханьня да зямное жанчыны. Ён мог вяртацца на зямлю кожныя сто гадоў, але больш ніколі ня ўбачыць сваю абраньніцу, бо яна ўжо памерла. Мовяць, што ён выйшаў са свайго каралеўства каля Дымуборгіра на поўначы Ісьляндыі. Там ён паўстае як даруючы кіраўнік, у адрозьненьні ад Бога. Аднак у канцы сагі высьвятляецца, што яго дабрадушнымі дзеяньнямі кіравала жаданьне атрымаць уладу над сьветам.

• У кнізе Якуба Цьвіка пад назваю Хлус 3. Абломак штандару, Люцыфэр зьяўляецца як Ранішняя зорка, самы магутны з уладароў пекла, які шмат гадоў хаваўся і вучыўся на зямлі. Фанатык філязофіі Езуса Хрыстуса, які, паводле рамана, спусьціўся ў пекла і сур’ёзна паразмаўляў зь Люцыфэрам.

• У фільме «Сьвяты Сэя: Воіны сьвятой вайны» рэжысэра Масаюкі Акехі Люцыфэр паўстае ў якасьці галоўнага суперніка Бронзавых рыцараў.

• У манзе Каоры Юкі Angel Sanctuary увасабленьнем Люцыфэра зьяўляецца Кіра Сакуя. Люцыфэр па дамове «пазычыў» цела 10-гадовага хлопчыка, ахвяры аўтакатастрофы.

• Люцыфэр таксама зьяўляецца ў папулярнай манзе Сэйшы Кісімота 666 Satan як найвышэйшы дэман.

• Люцыфэр таксама зьяўляецца ў сэрыяле Звышнатуральнае, дзе ён выпадкова вызвалены з бездані і хоча захапіць сьвет. Для гэтага ён павінен увасобіцца ў людзкі сасуд. Адзіным сасудам для Люцыфэра, які дазволіць яму выкарыстоўваць усе сто адсоткаў сваёй сілы, зьяўляецца Сэм Вінчэстар, адзін з галоўных герояў сэрыялу.

• У рамане Артура К. Кларка «2010 : Касьмічная адысея» зорка, якая ўтварылася з планеты Юпітэр, была названа ў гонар Люцыфэра .

• Персанаж Люцыфэра зьяўляецца ў песьні «Lord of Light» гэві-мэтал-гурту Iron Maiden зь іх альбому 2006 году A Matter of Life and Death.

• У 2009 годзе Electronic Arts выпусьціла гульню на базісе паэмы «Боская камэдыя». Dante's Inferno, у якой мы выконваем ролю крыжака Дантэ, які адпраўляецца ў пекла за сваёй каханай Бэатрыс. Роля Люцыфэра — зацягнуць маладога рыцара ў пекла, каб вызваліць яго.

• У фільме «Экзарцызм» Эмілі Роўз — адзін з дэманаў, які валодае душою жанчыны.

• Пэрсанаж Люцыфэр зьяўляецца ў якасьці другаснага пэрсанажу ў сэрыі коміксаў Пясочны чалавек, аўтарства Ніла Гаймана, апублікаванай Vertigo. Майк Кэры стварыў спін-оф Пясочнага чалавека, прысьвечаны выключна прыгодам Люцыфэра, пад назвай Люцыфэр. Па матывах гэтае сэрыі быў створаны тэлесэрыял для амерыканскага тэлеканалу Fox. У сэрыяле пэрсанажа Люцыфэра Морнінгстара (Ранішняе зоркі) грае Том Эліс.