Нор (імя)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Noro
Паходжаньне
Мова(-ы) германскія
Іншыя формы
Варыянт(ы) Нар, Нер
Зьвязаныя імёны Нарэйка, Нарэла, Наруш, Нарбар, Нарборт, Нарбут, Нарвід, Нарвіл, Нарывойша, Наргайла, Нарымонт
Ашнар, Бутнар, Войшнар, Доўнар, Эйнар
Зьвязаныя артыкулы
якія пачынаюцца з «Нор»

Нор, Нар (Нер) — мужчынскае імя і вытворнае ад яго прозьвішча.

Паходжаньне[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўны артыкул: Імёны ліцьвінаў

Нора (Noro) і Нера (Nero[1]) — імя германскага паходжаньня[2][3]. Іменная аснова -нар- (-нор-) паходзіць ад гоцкага nasjan 'захоўваць, ратаваць'[4], стараверхненямецкага -neri 'уратаваньне, утрыманьне'[5]. Сярод ліцьвінаў бытавалі імёны Нарэйка (Нарыка, Норка), Нарэла (Нарэль), Нарбар, Нарборт (Норбэрт), Нарбут (Нарбуд, Нарбот, Нарыбут), Нарвід, Нарымонт (Нарымунт, Нармунт), Ашнар, Эйнар (Айнар). Адзначаліся германскія імёны Noriko (Norke), Narelo, Norber, Norbert (Nerbertus), Norpod, Norvid, Normund, Asinar, Einar (Ainar)[a]. Ад імя Нор, магчыма, утварылася назва места Нюрнбэргу (Норынбэрку)[11][12][13].

Этымалягічны слоўнік старапольскіх асабовых імёнаў, выдадзены Польскай акадэміяй навук, адзначае гістарычнае бытаваньне ў Польшчы германскага імя Norbert[14].

У Прусіі бытавалі імёны Ditterich Nore (1367 і 1378 гады)[15], Naryko / Norke / Noriko / Noreke / Norko[b] (1382 і 1387 гады)[18], Noryn[c][15], Nergaut[d][23], Nergune[e] (1361 год)[23], Normans / Nermann[f] (1342 і 1384 гады)[15][25], Noremunt[g][15], Nerwyk / Nerwike / Nerwicke / Nerweke / Nerewig / Norwig[h] (1330, 1359, 1374, 1376, 1389, 1396, 1406 гады)[29].

У Польшчы адзначаецца прозьвішча Норат (Norat)[30][i].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: нашы Переломчане на имя Мартинъ з братьею своею Наровичы (7 ліпеня 1494 году)[32]; ludmi… Ławruka Nara (1514 год, 1782—1783 гады)[33]; людеи наших Стоклишского повета… конюхов… а Наровичи (19 студзеня 1515 году)[34]; при намеснику Норе… намесник князя Юрьев Нор (15 сакавіка 1518 году)[35]; Петрикъ Наровичъ (1528 год)[36]; люди нашы у повете Троцкомъ… Нера Остейковича (сьнежань 1534 году)[37]; на подданыхъ господарьскихъ Одельскихъ Романа Норавичъ (14 кастрычніка 1539 году)[38]; Нар Ракович (1 ліпеня 1542 году)[39]; Olyesko Narowycz (1552—1555 гады)[40]; стрелцы двора Молавицкого… Нору Павловичу (1557—1558 гады)[41]; Stasz Narowicz… Judko Narowicz (1558 год)[42]; бояре повету Троцъкого Нар, Миколай и Ян Строчевичы (14 кастрычніка 1559 году)[43]; Pawel, Jan, Macieyko Narowiczy… Nar Buckowicz… Nar Janowicz (1561 год)[44]; Наръ Толчевичъ (1565 год)[45]; Петръ Наровичъ (1567 год)[46]; село Друсеиканы… Эрман Норевич (3 сакавіка 1587 году)[47]; dobra lenne wieczyste w woj. połockim, w trakcie siebieskim leżące, nazwane Norów (28 верасьня 1657 году і 22 ліпеня 1658 году)[48]; Samuś Nor, syn Hryszko (23 красавіка 1761 году)[49]; frater Henricus Narewicz (13 сакавіка 1763 году)[50][j].

Носьбіты[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Норы (Nor) — прыгонныя зь вёскі Жалезьнікаў (каля Кабыльніку), якія ўпамінаюцца ў XIX стагодзьдзі[68].

Нарэвічы (Narewicz) — літоўскі шляхецкі род з Троцкага павету[69].

У XVI ст. існаваў маёнтак Наравічы (Наревичи) у Жамойцкім старостве[70].

На 1901 год існавала сяло Норына ў Мглінскім павеце Чарнігаўскай губэрні[71].

На 1906 год існавала вёска Нарава (Нарова) у Невельскім павеце Віцебскай губэрні[72].

На 1909 год існавала ўрочышча Нары ў Слуцкім павеце Менскай губэрні[73].

Заўвагі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Таксама адзначаліся старажытныя германскія імёны Narida, Nerin, Narbaldus (Nar-baldus)[6], Nergis (Ner-gis), Norgot (Nor-got)[7], Nereidr (Ner-eidr)[8], Noriher (Nori-her), Normar (Nor-mar), Neristein (Neri-stein), Neriswint (Neri-swint), Nortrudis (Nor-trudis), Neriward (Neri-ward)[9], Norwin (Nor-win)[10]
  2. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Noriko[16] (Norke[17])
  3. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Nerin[19], германскае імя Norin[20][21]
  4. ^ Адзначаліся старажытныя германскія імёны Nerigaud і Norigaud[22]
  5. ^ Адзначалася германскае імя Norgunn[20][24]
  6. ^ Адзначаліся старажытныя германскія імёны Norman і Neriman[22]
  7. ^ Адзначалася германскае імя Normund[20][26]
  8. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Нервіг (Nerveus, у гэтай зафіксаванай у крыніцах форме адбыўся пераход wig у veus)[27], германскае імя Norveig[20][28]
  9. ^ Адзначалася старажытнае германскае імя Narhodus[31]
  10. ^ Таксама:

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 172.
  2. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 5, 1168.
  3. ^ Schmittlein R. Les noms d’eau de la Lituanie (suite) // Revue internationale d’onomastique. Nr. 3, 1964. P. 161.
  4. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 18.
  5. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 187.
  6. ^ а б Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 172.
  7. ^ а б Barber H. British Family Names: Their Origin and Meaning, with Lists of Scandinavian, Frisian, Anglo-Saxon and Norman Names. — Longon, 1894. P. 62.
  8. ^ Naumann H. Altnordische Namenstudien. — Berlin, 1912. S. 103.
  9. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1153, 1168—1169.
  10. ^ Socin A. Mittelhochdeutsches Namenbuch. — Basel, 1903. S. 29, 155, 744.
  11. ^ Reitzenstein W. A. Lexikon fränkischer Ortsnamen. Herkunft und Bedeutung. Oberfranken, Mittelfranken, Unterfranken. — München, 2009. S. 164.
  12. ^ Bammesberger A. Weitere Überlegungen zum Namen der Stadt Nürnberg // Mitteilungen des Vereins für Geschichte der Stadt Nürnberg. Bd. 87, 2000. S. 1.
  13. ^ Maas H. Ist Nürnberg die «Burg des Noro» oder die Burg auf dem Felsberg? // Mitteilungen des Vereins für Geschichte der Stadt Nürnberg. Bd. 77, 1990. S. 1—16.
  14. ^ Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych. T. 5: Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego. — Kraków, 1997. S. 187.
  15. ^ а б в г Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 72.
  16. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule. T. III: Les noms de personnes contenus dans les noms de lieux. — Paris, 1985. P. 419.
  17. ^ Gottschald M. Deutsche Namenkunde: Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung. — Berlin, 1971. S. 449.
  18. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 66.
  19. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1153.
  20. ^ а б в г Kruken K., Stemshaug O. Norsk Personnamnleksikon. — Det Norske Samlaget, 1995.
  21. ^ Norin, Nordic Names
  22. ^ а б в Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1153, 1169.
  23. ^ а б Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 70.
  24. ^ Norgunn, Nordic Names
  25. ^ Pierson W. Altpreußischer Namenkodex // Zeitschrift für Preußische Geschichte und Landeskunde. — Berlin, 1873. S. 687.
  26. ^ Normund, Nordic Names
  27. ^ Förstemann E. W. Altdeutsches Namenbuch. Bd. 1: Personennamen. — Bonn, 1900. S. 1577.
  28. ^ Norveig, Nordic Names
  29. ^ Trautmann R. Die altpreußischen Personennamen. — Göttingen, 1925. S. 70, 72.
  30. ^ Walkowiak J. B. Litewskie nazwiska Polaków: słownik etymologiczno-frekwencyjny. — Poznań, 2019. S. 37.
  31. ^ Morlet M.-T. Les noms de personne sur le territoire de l’ancienne Gaule du VIe au XIIe siècle. T. I: Les noms issus du germanique continental et les créations gallo-germaniques. — Paris, 1971. P. 172.
  32. ^ Акты Литовско-Русского государства. Вып. 1. ― М., 1899. С. 57.
  33. ^ Breslaujos dekanato vizitacija 1782—1783 m. Fontes Historiae Lituaniae, vol. VII. — Vilnius, 2008. P. 268.
  34. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 9 (1511—1518). — Vilnius, 2002. P. 207.
  35. ^ Грушевский А. С. Пинское Полесье. Т. 2. — К., 1903. С. 32.
  36. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 166.
  37. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 227 (8) (1533—1535). — Vilnius, 1999. P. 162—163.
  38. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 190.
  39. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 20.
  40. ^ Писцовая книга Пинского и Клецкого княжеств, составленная Пинским старостою Станиславом Хвальчевским в 1552—1555 г. — Вильна, 1884. С. 339.
  41. ^ Метрыка Вялікага Княства Літоўскага. Кніга 42 (1556—1562 гг.). — Менск, 2015. С. 42—43.
  42. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 327.
  43. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 249 (35) (1554—1568). — Vilnius, 2018. P. 114.
  44. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 2. — Вильна, 1882. С. 132—133, 137.
  45. ^ Popisy wojskowe pospolitego ruszenia Wielkiego Księstwa Litewskiego (1524—1566). — Białystok, 2018. S. 285.
  46. ^ Литовская метрика. Отд. 1. Ч. 3. — Петроград, 1915. С. 1289.
  47. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 283.
  48. ^ Metryka Litewska. Księga wpisów Nr. 131. — Warszawa, 2001. S. 54, 133.
  49. ^ Inwentarze kolegium jezuitów w Nieświeżu oraz jego majątków ziemskich z przełomu roku 1773 i 1774. — Poznań, 2020. S. 470.
  50. ^ Memoriale Fratrum Minorum Conventualium Vilnensium (1702—1832). — Vilnae, 2020. P. 162.
  51. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 21.
  52. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 3 (1440—1498). — Vilnius, 1998. P. 47.
  53. ^ Писцовая книга Гродненской экономии с прибавлениями, изданная Виленской Комиссией для разбора древних актов. Ч. 1. — Вильна, 1881. С. 493.
  54. ^ Ray O. Vore navne: en etymologisk navnebok med fyldige utredninger. — Chicago, 1944. S. 252.
  55. ^ Istorijos archyvas. T. 1: XVI amžiaus Lietuvos inventoriai. — Kaunas, 1934. P. 353.
  56. ^ Акты издаваемые Виленской археографической комиссией. Т. 17. Акты Гродненского земского суда. — Вильна, 1890. С. 88.
  57. ^ Alhaug G. 10 001 navn: norsk fornavnleksikon. — Cappelen Damm, 2011.
  58. ^ Norwin, Nordic Names
  59. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 160.
  60. ^ Lietuvos Metrika. Knyga 1 (1380—1584). — Vilnius, 1998. P. 43.
  61. ^ Scriptores rerum Prussicarum. Bd. 2. — Leipzig, 1863. S. 687.
  62. ^ Акты, издаваемые Виленской Комиссией для разбора древних актов. Т. 32. — Вильна, 1907. С. 288.
  63. ^ Diecezja Wileńska, 1744, Pawet, 20 лютага 2011 г.
  64. ^ Rowell S. C. Acta primae visitationis diocesis vilnensis anno domini 1522 peractae. Vilniaus Kapitulos Archyvo Liber IIb atkūrimas. — Vilnius, 2015. P. 83.
  65. ^ Перапіс войска Вялікага княства Літоўскага 1528 года. Метрыка Вялікага княства Літоўскага. Кн. 523. — Менск, 2003. С. 167.
  66. ^ Urzędnicy Wielkiego Księstwa Litewskiego: Spisy. T. 8. Ziemia brzeska i województwo brzeskie XIV—XVIII wiek. — Warszawa, 2020. S. 274.
  67. ^ Яўген Анішчанка, Рубежевичи имение в Новогрудском воеводстве, Архіў гісторыка Анішчанкі, 13 ліпеня 2015 г.
  68. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 196.
  69. ^ Malewski Cz. Rodziny szlacheckie na Litwie w XIX wieku. — Warszawa, 2022. S. 360.
  70. ^ Спрогис И. Я. Географический словарь древней Жомойтской земли XVI столетия. — Вильна, 1888. С. 199.
  71. ^ Список населенных мест Черниговской губернии, имеющих не менее 10 жителей, по данным за 1901 год. — Чернигов, 1902. С. 115.
  72. ^ Список населенных мест Витебской губернии. Витебск, 1906. С. 289.
  73. ^ Список населенных мест Минской губернии. — Минск, 1909. С. 131.